[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရွေးကောက်ပွဲတွေ ကျင်းပဖို့ ၁ လကျော်သာ လိုတော့တဲ့ အချိန်မှာပဲ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကူးစက်မှုတွေ တိုးလာတာကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်တွေမှာ ထိခိုက်မှုတွေ ကြုံရမှာကို စိုးရိမ်မှုတွေ တိုးလာနေတဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မမေခက ပြောပြပေးပါမယ်။
ကပ်ရောဂါကူးစက်မှုတွေနဲ့ သေဆုံးမှုတွေ တိုးလာနေတာကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ ဒီသီတင်းပတ်ကစပြီး ရန်ကုန်တိုင်းတခုလုံးနီးပါး အိမ်ပြင်မထွက်ရ အမိန့်ထုတ်လိုက်ရတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့တာကြောင့် နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုတွေမှာလည်း သိသိသာသာ ထိခိုက်ကုန်ပါတယ်။ အိမ်ပြင်မထွက်ရ အမိန့်ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ နေရာတွေမှာ မဲဆွယ်စည်းရုံးခွင့်လည်း မရှိတာကြောင့် နိုင်ငံရေးပါတီတွေ ကိုယ်တိုင်သွားရောက် မဲဆွယ်လို့လည်း မရပါဘူး။ ဒီလိုအခြေအနေတွေကြားမှာ လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲကို အောင်အောင်မြင်မြင် ကျင်းပနိုင်ဖို့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ လိုအပ်နေတယ်လို့လည်း နယူးမြန်မာဖောင်ဒေးရှင်းက ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့် လေ့လာရေး အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်မြနန္ဒာသင်းက ပြောပါတယ်။
ရန်ကုန်တမြို့လုံး နေအိမ်နေ ကန့်သတ်ချက်ထုတ်ပြန်ပြီး၊ ပထမဆုံးနေ့ မြင်ကွင်းတချို့။
"မဲသွားပေးရင်းနဲ့ တခုခု ကူးစက်ခံရရင်ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ ဒါမှမဟုတ် လုံခြုံမှု ရှိပါ့မလားဆိုတဲ့ အတွေးမျိုးတွေလည်း သူတို့စိတ်ထဲမှာ ရှိနိုင်တယ်။ အဲ့ဒီလိုမျိုးရှိတယ်ဆိုရင်တော့ မဲပေးတဲ့ ရာခိုင်နှုန်းနည်းမယ်။ ကော်မရှင်အနေနဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေနဲ့ မကြာခဏတွေ့ပြီး ဘယ်လိုလုပ်မလဲ တိုင်ပင်သင့်။ ရင်းနှီးစွာတူတူလုပ်ကြဖို့ လိုတယ်။ အထူးသဖြင့်ကတော့ မဲဆန္ဒရှင်တွေရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ယုံကြည်မှုပေါ့နော် ... ဒါအတွက်ကိုတော့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပါဝင်ပတ်သတ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းအသီးသီးက တာဝန်ယူဆောင်ရွက်ပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေဆိုရင်လည်း မဲဆွယ်တာ စည်းရုံးရေးနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲနေ့မှာ မဲသွားပေးမယ်ဆိုရင်တော့ COVID 19 ကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေက ဘယ်လိုရှိလဲ၊ ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ ပေးကြရမယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုး ရှင်းပြတာမျိုးတွေ၊ နောက် အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေကလည်း မဲဆန္ဒရှင်တွေအတွက် ပညာပေးလုပ်ဆောင်တာမျိုးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ နည်းခဲ့မယ်ဆိုရင်တော့ ရွေးကောက်ပွဲ အပြီးမှာ အဆင်မပြေမှုတွေ ပြဿနာတွေ အများကြီး ဖြစ်နိုင်တယ်။"
ကပ်ရောဂါကြောင့် အသွားအလာ ကန့်သတ်ထားချိန်မှာ နိုင်ငံရေးပါတီတွေအနေနဲ့ အင်တာနက် အွန်လိုင်းနဲ့ လူမှုကွန်ရက်တွေက တဆင့် စည်းရုံးလှုပ်ရှားဖို့ ကြိုးပမ်းတာတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း နည်းပညာနဲ့ အွန်လိုင်းသုံးစွဲမှုတွေမှာ ကွာဟချက်တွေက နိုင်ငံရေးပါတီတွေကြား ယှဉ်ပြိုင်မှုတွေကို ထိခိုက်မှာ စိုးရိမ်တာတွေလည်း ရှိနေတာပါ။ နိုင်ငံရေးပါတီ တချို့ကတော့ ကပ်ရောဂါအန္တရာယ်ကို စိုးရိမ်မှုကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲကို ရက်ရွှေ့ဖို့ တိုက်တွန်းတာတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။
နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာရန်မျိုးသိမ်းကတော့ ကပ်ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ဆက်များနေဦးမယ်ဆိုရင်တော့ ရွေးကောက်ပွဲရွှေ့ဖို့ စဉ်းစားသင့်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။
"ဒီလက်ရှိတက်နေတဲ့အခြေအနေကို အောက်တိုဘာလဆန်းအထိ ကောင်းကောင်းမထိန်းနိုင်ဘူးဆိုရင်တော့ ရွေးကောက်ပွဲ ရွှေ့ဆိုင်းသင့်တယ်လို့မြင်တယ်။ တကယ်လို့ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေဟာ မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုကို အပြည့်အဝမလုပ်နိုင်ဘူးဆိုရင် ရွေးကောက်ပွဲရဲ့ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတနိုင်ခြေအပေါ်မှာ ကြီးကြီးမားမား သက်ရောက်နိုင်တယ်လို့ မြင်တယ်။ လွတ်လပ်ပြီးတရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်ဖို့အတွက် လိုအပ်ချက်၊ အားနည်းချက်ဖြစ်သွားလိမ့်မယ်လို့ မြင်တယ်။"
နိုင်ငံရေးပါတီတွေဟာ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးတွေ လုပ်ရာမှာ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ၆ ပေ ခြားပြီး လူ ၅၀ ဦးထိ စုဝေးခွင့်ရှိတယ်လို့ ခွင့်ပြုထားခဲ့ပေမဲ့ တရားဝင် မဲဆွယ် ခွင့်ပြုတဲ့ စက်တင်ဘာ ၈ ရက်မှာပဲ လူမှုကွန်ရက်တွေမှာ ထွက်ပေါ်လာခဲ့တဲ့ ပုံတွေမှာ သတ်မှတ်ချက်နဲ့ မညီတာတွေကိုလည်း တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲပေးခွင့်ရှိသူ ၃၇ သန်းကျော် ရှိပေမဲ့ ကပ်ရောဂါအန္တရာယ်ကြောင့် မဲပေးကြပါ့မလား ဆိုတာကိုလည်း စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။
ကျန်းမာရေး ပညာရှင် ဒေါက်တာမိုးကျော်ရန်နိုင်ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲကို စီစဉ်ထားတဲ့အတိုင်း ကျင်းပမယ်ဆိုရင် ကျန်းမာရေးအတွက် ပြင်ဆင်ရမယ့် ကိစ္စတွေ အများအပြား ရှိနေတာကို ကော်မရှင်အနေနဲ့ သတိပြုသင့်တယ်လို့ သတိပေးပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။
"ကျနော်တို့က မဲပေးတဲ့ကာလမှာ ဘာကို ကြည့်ရမှာလဲဆိုတော့ မဲရုံတရုံမှာ ၂၄ နာရီ တရက်အတွင်းမှာ social Distancing နဲ့ လူ ဘယ်နှစ်ယောက် ပေးနိုင်မလဲဆိုတာ သူတို့ တွက်ချက်ရမယ်။ မဲရုံကို ပိုပြီးတော့ ထပ်ပြီး ချဲ့ဖို့ လိုကောင်းလိုနိုင်တယ်။ နောက်တခုက အဲ့ဒီမှာ မဲပေးတဲ့အခါမှာလည်း ခုဏကလို Social Distancing နဲ့ စနစ်တကျ တန်းစီပြီးတော့ မဲပေးမယ်ဆိုရင် ကူးစက်မှုနှုန်းကို လျှော့ချနိုင်မယ်၊ ကူးစက်မှု နည်းမယ်။"
ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ကတော့ ကပ်ရောဂါနဲ့ လုံခြုံရေးစိန်ခေါ်မှုတွေ ရှိနေတဲ့ ဒေသတွေမှာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမယ့် အစီအစဉ်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အောက်တိုဘာလထဲမှာ ထုတ်ပြန်သွားမယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။ လာမယ့် နိုဝင်ဘာရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ နိုင်ငံရေးပါတီပေါင်း ၉၀ ကျော်က ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၆,၀၀၀ ကျော် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ အမည်စာရင်း တင်သွင်းထားပါတယ်။
[Unicode Version]
ကိုဗဈအကန့ျအသတျကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲထိခိုကျမှာ စိုးရိမျ
မွနျမာနိုငျငံမှာ ရှေးကောကျပှဲတှေ ကငြျးပဖို့ ၁ လကြောျသာ လိုတော့တဲ့ အခြိနျမှာပဲ ကိုဗဈကပျရောဂါကူးစကျမှုတှေ တိုးလာတာကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျတှမှော ထိခိုကျမှုတှေ ကွုံရမှာကို စိုးရိမျမှုတှေ တိုးလာနတေဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မမခေက ပွောပွပေးပါမယျ။
ကပျရောဂါကူးစကျမှုတှနေဲ့ သဆေုံးမှုတှေ တိုးလာနတောကို ထိနျးခြုပျနိုငျဖို့ ဒီသီတငျးပတျကစပွီး ရနျကုနျတိုငျးတခုလုံးနီးပါး အိမျပွငျမထှကျရ အမိန့ျထုတျလိုကျရတဲ့အထိ ဖွဈခဲ့တာကွောင့ျ နိုငျငံရေးလှုပျရှားမှုတှမှောလညျး သိသိသာသာ ထိခိုကျကုနျပါတယျ။ အိမျပွငျမထှကျရ အမိန့ျထုတျပွနျထားတဲ့ နရောတှမှော မဲဆှယျစညျးရုံးခှင့ျလညျး မရှိတာကွောင့ျ နိုငျငံရေးပါတီတှေ ကိုယျတိုငျသှားရောကျ မဲဆှယျလို့လညျး မရပါဘူး။ ဒီလိုအခွအေနတှေကွေားမှာ လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲကို အောငျအောငျမွငျမွငျ ကငြျးပနိုငျဖို့ ကွိုတငျပွငျဆငျမှုတှေ လိုအပျနတေယျလို့လညျး နယူးမွနျမာဖောငျဒေးရှငျးက ရှေးကောကျပှဲစောင့ျကွည့ျ လေ့လာရေး အတိုငျပငျခံ ဒေါျမွနန်ဒာသငျးက ပွောပါတယျ။
"မဲသှားပေးရငျးနဲ့ တခုခု ကူးစကျခံရရငျဘယျလိုလုပျမလဲ။ ဒါမှမဟုတျ လုံခွုံမှု ရှိပါ့မလားဆိုတဲ့ အတှေးမြိုးတှလေညျး သူတို့စိတျထဲမှာ ရှိနိုငျတယျ။ အဲ့ဒီလိုမြိုးရှိတယျဆိုရငျတော့ မဲပေးတဲ့ ရာခိုငျနှုနျးနညျးမယျ။ ကောျမရှငျအနနေဲ့ နိုငျငံရေးပါတီ ကိုယျစားလှယျလောငျးတှနေဲ့ မကွာခဏတှေ့ပွီး ဘယျလိုလုပျမလဲ တိုငျပငျသင့ျ။ ရငျးနှီးစှာတူတူလုပျကွဖို့ လိုတယျ။ အထူးသဖွင့ျကတော့ မဲဆန်ဒရှငျတှရေဲ့ စိတျပိုငျးဆိုငျရာ ယုံကွညျမှုပေါ့နောျ ... ဒါအတှကျကိုတော့ ရှေးကောကျပှဲမှာ ပါဝငျပတျသတျတဲ့ အဖှဲ့အစညျးအသီးသီးက တာဝနျယူဆောငျရှကျပေးဖို့ လိုအပျပါတယျ။ ဒီ ကိုယျစားလှယျလောငျးတှဆေိုရငျလညျး မဲဆှယျတာ စညျးရုံးရေးနဲ့ ရှေးကောကျပှဲနေ့မှာ မဲသှားပေးမယျဆိုရငျတော့ COVID 19 ကာကှယျရေး အစီအမံတှကေ ဘယျလိုရှိလဲ၊ ဘယျလိုပုံစံမြိုးနဲ့ ပေးကွရမယျဆိုတဲ့ အနအေထားမြိုး ရှငျးပွတာမြိုးတှေ၊ နောကျ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှကေလညျး မဲဆန်ဒရှငျတှအေတှကျ ပညာပေးလုပျဆောငျတာမြိုးတှေ ဖွဈပါတယျ။ ကွိုတငျပွငျဆငျမှုတှေ နညျးခဲ့မယျဆိုရငျတော့ ရှေးကောကျပှဲ အပွီးမှာ အဆငျမပွမှေုတှေ ပွူနာတှေ အမြားကွီး ဖွဈနိုငျတယျ။"
ကပျရောဂါကွောင့ျ အသှားအလာ ကန့ျသတျထားခြိနျမှာ နိုငျငံရေးပါတီတှအေနနေဲ့ အငျတာနကျ အှနျလိုငျးနဲ့ လူမှုကှနျရကျတှကေ တဆင့ျ စညျးရုံးလှုပျရှားဖို့ ကွိုးပမျးတာတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး နညျးပညာနဲ့ အှနျလိုငျးသုံးစှဲမှုတှမှော ကှာဟခကြျတှကေ နိုငျငံရေးပါတီတှကွေား ယှဉျပွိုငျမှုတှကေို ထိခိုကျမှာ စိုးရိမျတာတှလေညျး ရှိနတောပါ။ နိုငျငံရေးပါတီ တခြို့ကတော့ ကပျရောဂါအန်တရာယျကို စိုးရိမျမှုကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲကို ရကျရှှေ့ဖို့ တိုကျတှနျးတာတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။
နိုငျငံရေးလေ့လာသုံးသပျသူ ဒေါကျတာရနျမြိုးသိမျးကတော့ ကပျရောဂါကူးစကျမှုတှေ ဆကျမြားနေဦးမယျဆိုရငျတော့ ရှေးကောကျပှဲရှှေ့ဖို့ စဉျးစားသင့ျတယျလို့ မွငျပါတယျ။
" ဒီလကျရှိတကျနတေဲ့အခွအေနကေို အောကျတိုဘာလဆနျးအထိ ကောငျးကောငျးမထိနျးနိုငျဘူးဆိုရငျတော့ ရှေးကောကျပှဲ ရှှေ့ဆိုငျးသင့ျတယျလို့မွငျတယျ။ တကယျလို့ ကိုယျစားလှယျလောငျးတှဟော မဲဆှယျစညျးရုံးမှုကို အပွည့ျအဝမလုပျနိုငျဘူးဆိုရငျ ရှေးကောကျပှဲရဲ့ လှတျလပျပွီး တရားမြှတနိုငျခွအေပေါျမှာ ကွီးကွီးမားမား သကျရောကျနိုငျတယျလို့ မွငျတယျ။ လှတျလပျပွီးတရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ဖွဈဖို့အတှကျ လိုအပျခကြျ၊ အားနညျးခကြျဖွဈသှားလိမ့ျမယျလို့ မွငျတယျ။"
နိုငျငံရေးပါတီတှဟော မဲဆှယျစညျးရုံးရေးတှေ လုပျရာမှာ တဈဦးနဲ့တဈဦး ၆ ပေ ခွားပွီး လူ ၅၀ ဦးထိ စုဝေးခှင့ျရှိတယျလို့ ခှင့ျပွုထားခဲ့ပမေဲ့ တရားဝငျ မဲဆှယျ ခှင့ျပွုတဲ့ စကျတငျဘာ ၈ ရကျမှာပဲ လူမှုကှနျရကျတှမှော ထှကျပေါျလာခဲ့တဲ့ ပုံတှမှော သတျမှတျခကြျနဲ့ မညီတာတှကေိုလညျး တှေ့ခဲ့ရပါတယျ။ ပွညျထောငျစု ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျရဲ့ ထုတျပွနျခကြျအရ လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲမှာ မဲပေးခှင့ျရှိသူ ၃၇ သနျးကြောျ ရှိပမေဲ့ ကပျရောဂါအန်တရာယျကွောင့ျ မဲပေးကွပါ့မလား ဆိုတာကိုလညျး စိုးရိမျမှုတှေ ရှိနပေါတယျ။
ကနြျးမာရေး ပညာရှငျ ဒေါကျတာမိုးကြောျရနျနိုငျကတော့ ရှေးကောကျပှဲကို စီစဉျထားတဲ့အတိုငျး ကငြျးပမယျဆိုရငျ ကနြျးမာရေးအတှကျ ပွငျဆငျရမယ့ျ ကိစ်စတှေ အမြားအပွား ရှိနတောကို ကောျမရှငျအနနေဲ့ သတိပွုသင့ျတယျလို့ သတိပေးပွောဆိုလိုကျပါတယျ။
"ကနြောျတို့က မဲပေးတဲ့ကာလမှာ ဘာကို ကွည့ျရမှာလဲဆိုတော့ မဲရုံတရုံမှာ ၂၄ နာရီ တရကျအတှငျးမှာ social Distancing နဲ့ လူ ဘယျနှဈယောကျ ပေးနိုငျမလဲဆိုတာ သူတို့ တှကျခကြျရမယျ။ မဲရုံကို ပိုပွီးတော့ ထပျပွီး ခြဲ့ဖို့ လိုကောငျးလိုနိုငျတယျ။ နောကျတခုက အဲ့ဒီမှာ မဲပေးတဲ့အခါမှာလညျး ခုဏကလို Social Distancing နဲ့ စနဈတကြ တနျးစီပွီးတော့ မဲပေးမယျဆိုရငျ ကူးစကျမှုနှုနျးကို လြှော့ခနြိုငျမယျ၊ ကူးစကျမှု နညျးမယျ။"
ပွညျထောငျစု ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျကတော့ ကပျရောဂါနဲ့ လုံခွုံရေးစိနျခေါျမှုတှေ ရှိနတေဲ့ ဒသေတှမှော ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပမယ့ျ အစီအစဉျတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ အောကျတိုဘာလထဲမှာ ထုတျပွနျသှားမယျလို့ ပွောထားပါတယျ။ လာမယ့ျ နိုဝငျဘာရှေးကောကျပှဲမှာတော့ နိုငျငံရေးပါတီပေါငျး ၉၀ ကြောျက ကိုယျစားလှယျလောငျး ၆,၀၀၀ ကြောျ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျဖို့ အမညျစာရငျး တငျသှငျးထားပါတယျ။
