[Zawgyi/Unicode]
မျိုးဆက်ပွား ကျန်းမာရေးပညာပေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ သင်ရိုးညွှန်းတမ်းမှာ ထည့်သွင်းထားမှုအပေါ် ဝေဖန်မှုတွေကြောင့် ပညာရေးဌာနအနေနဲ့ အသုံးအနှုန်းတွေကို ပြန်စိစစ်ပြင်ဆင်သွားမယ်ဆိုတာကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မအိမ့်သန္တာထွန်းက ပြောပြပါမယ်။
နည်းပညာခေတ်မှာ သတင်းအချက်အလက် အဖြစ်အပျက်တွေကို လူတိုင်းအလွယ်တကူ သိနိုင်တာကြောင့် ကျောင်းသားကျောင်းသူတွေအနေနဲ့ မမြင်သင့်မကြားသင့်တာတွေနဲ့ နီးစပ်မှုတွေ ရှိနေတဲ့အတွက် အမှားအမှန်ခွဲခြား သင်ယူနိုင်စေဖို့ ဒီသင်ခန်းစာကို ထည့်သွင်းတာလို့ ပညာရေးတာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။
ဒသမတန်းသင်ရိုးသစ် ဘဝတွက်တာ ကျွမ်းကျင်စရာ ဘာသာရပ်မှာ ပါဝင်တဲ့ မျိုးဆက်ပွားကျန်းမာရေးနှင့် ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်များ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေး သင်ခန်းစာတွေ ထည့်သွင်းတာဟာ အသက်အရွယ်အလိုက်သိသင့်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို နားလည်နိုင်ဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ အခြေခံပညာဦးစီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှုးချုပ် ဦးကိုလေးဝင်းက ဒီကနေ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောဆိုသွားတာပါ။
အများသုံးနေကြသလို Sex Education လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပညာပေးသဘောထက်၊ Reproductive health Education မျိုးဆက်ပွား ကျန်းမာရေးပညာပေးလို့သာ သုံးစွဲစေချင်တယ်လို့ ဦးကိုလေးဝင်းက ပြောပါတယ်။
“အများပြောတဲ့ အဲ့ဒီ sex education ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို သိပ်မသုံးစေချင်ပါဘူး။ ဖြစ်နိုင်လို့ရှိရင် အဲ့ဒီ Sex Education ပေ့ါ၊ အဲ့ဒီလို Sex လို့ အသံကြားလိုက်ရင် တခါတစ်လေကျတော့ ဒီသာမန်ပေါ့နော်။ လူတွေက နေပြီးတော့ ဘယ်ရောက်သွားလဲဆို အဲ့ဒီဟို တခြား Entertainment ဘက်ကို ရောက်သွားတယ်လို့ ကျနော်ကတော့ မြင်တယ်။ ဒါကြောင့် ဖြစ်နိုင်လို့ ရှိရင်တော့ မျိုးဆက်ပွားကျန်းမာရေးပေါ့နော်။ ဗမာလိုဆိုရင်တော့ ဒါမှမဟုတ်လို့ရှိရင်တော့ ကျနော်တို့က Reproductive Education ပေါ့နော်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့မှ ကျနော်တို့ အဲလိုပဲ သုံးစေချင်ပါတယ်။”
မျိုးဆက်ပွားကျန်းမာရေးကို သင်တဲ့အခါ ကျောင်းမှာ လက်တွေ့သင်ကြားမယ့် ဆရာ၊ ဆရာမတွေကိုလည်း သေသေချာချာ သင်တန်းပေးထားပြီးဖြစ်တယ်လို့ ပညာရေး သုတေသန စီမံကိန်းနဲ့ လေ့ကျင့်ရေးဦးစီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှုးချုပ်က ပြောပါတယ်။
သင်ကြားပေးမယ့် ဆရာဆရာမတွေကို ဘာသာရပ်တွေရဲ့ သဘောသဘာဝတွေကို ရှင်းပြတာ၊ အဲ့ဒီဘာသာရပ်တွေကို သင်ကြားပေးတဲ့ အခါမှာ သင်ခန်းစာရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကို သေချာသိအောင် ဘယ်လိုတွေဆောင်ရွက်ရမယ် ဆိုတာတွေကို သိအောင် သင်တန်းတွေ အဆင့်ဆင့် ပေးထားပြီးဖြစ်တယ်လို့ ပညာရေး သုတေသန စီမံကိန်းနဲ့ လေ့ကျင့်ရေးဦးစီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဒေါက်တာဝင်းထွန်းက ပြောပါတယ်။
“ဆရာတို့ရဲ့ အခြေခံပညာ ဦးစီးဌာနက ဆရာဆရာမတွေအပြင်ကို ထပ်ပြီးတော့ ဆရာတို့လိုအပ်တဲ့ ဟို ပြင်ပ၊ ပြင်ပဆိုတာက ဆရာတို့ အခြေခံပညာဦးစီးဌာနက ဆရာ၊ဆရာမ မဟုတ်တဲ့ လူတွေပါထည့်ပြီးတော့ သင်တန်းပေးထားတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဟာကတော့လေ။”
ဒါပေမဲ့လည်း ဒီသင်ခန်းစာအပေါ်မှာ ဝေဖန်ပြောဆိုမှုတွေ စိုးရိမ်မှုတွေတိုးနေတာကြောင့် ဒီထဲက အသုံးအနှုန်းတွေကို စိစစ် ပြင်ဆင်သွားမယ်လို့ ပညာရေးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ဒီလို သင်တဲ့အခါ ကျောင်းသားတွေအနေနဲ့ အယူအဆလွဲမှားသွားတာ၊ သင်ကြားတဲ့ဆရာဆရာမရဲ့ သင်ကြားမှု ပုံစံမမှန်မှာတွေကို စိုးရိမ်တဲ့ ကျောင်းသားမိဘတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ ကျောင်းသားမိဘ တဦးဖြစ်တဲ့ ကိုကျော်ဝဏ္ဏကတော့ သင်ကြားမှုပုံစံ လွဲချော်မှာကို စိုးရိမ်ပါတယ်။
“စိုးရိမ်မှု ရှိတယ်။ မိဘတစ်ယောက်အနေနဲ့ကတော့ စိုးရိမ်မှုရှိတယ်။ သင်တဲ့ ဆရာဆရာမရဲ့ အနေအထားပေါ့နော်။ သူအပေါ်မှာ အများကြီး မူတည်မယ်။ ဆိုလိုချင်တာက ဘာလဲဆိုတော့ ကလေးတွေ နားလည်သဘောပေါက်အောင်လို့ သင်ပြပေးတဲ့ ဆရာ ဆရာမ ကိုယ်တိုင်က ဒီပညာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ဘယ်လောက်ထိ လေ့လာထားသလဲ၊ အဲ့ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးဘယ်လောက်ထိ အသိပညာ ဗဟုသုတ ရှိသလဲ ဆိုတာအပေါ်မှာ အများကြီး မူတည်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ တချို့ ဒီသင်ရိုးအတိုင်းသင်လိုက်လို့ တခြား နားလည်သဘောပေါက်မှု လွဲသွားလို့ရှိရင် အန္တရာယ်ရှိတယ်။”
ဒီမျိုးဆက်ပွားကျန်းမာရေး ပညာပေးသင်ခန်းစာနဲ့ပတ်သက်လို့ ဗုဒ္ဓဘာသာ ကလျာဏယုဝအသင်းကြီး (YMBA) အပါအဝင် ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီနဲ့ အမျိုးသားရေးလှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့တွေက ဒါကို မြန်မာယဉ်ကျေးမှုနဲ မကိုက်ညီဘူးဆိုပြီး ကန့်ကွက်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဘဝတွက်တာ ကျွမ်းကျင်စရာ ဘာသာရပ်ကို ၁၉၉၈ ခုနှစ် ပညာရေးမြင့်တင်မှုအစီအစဉ် အရ အခြေခံပညာအဆင့်ကနေ စတင်ပြီး သင်ကြားခဲ့တာပါ။ ၂၀၀၃-၂၀၀၄ စာသင်နှစ်မှာ UNICEF ကုလသမဂ္ဂ ကလေးများရန်ပုံငွေအဖွဲ့ရဲ့ နည်းပညာအကူအညီယူပြီး သင်ရိုးပြုစုခဲ့သလို၊ နောက်ပိုင်းမှာ သက်ဆိုင်ရာပညာရပ်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ ညှိနှိုင်းပြီး သင်ရိုးရေးဆွဲခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့ ပညာရေးတာဝန်ရှိသူတွေက ပြောဆိုပါတယ်။
[Unicode Version]
ကန့ျကှကျမှုကွုံနတေဲ့ မြိုးဆကျပှားကနြျးမာရေးပညာပေးသငျခနျးစာ စိစဈပွငျဆငျမယျ
မြိုးဆကျပှား ကနြျးမာရေးပညာပေးနဲ့ ပတျသကျလို့ သငျရိုးညှှနျးတမျးမှာ ထည့ျသှငျးထားမှုအပေါျ ဝဖေနျမှုတှကွေောင့ျ ပညာရေးဌာနအနနေဲ့ အသုံးအနှုနျးတှကေို ပွနျစိစဈပွငျဆငျသှားမယျဆိုတာကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မအိမ့ျသန်တာထှနျးက ပွောပွပါမယျ။
နညျးပညာခတျေမှာ သတငျးအခကြျအလကျ အဖွဈအပကြျတှကေို လူတိုငျးအလှယျတကူ သိနိုငျတာကွောင့ျ ကြောငျးသားကြောငျးသူတှအေနနေဲ့ မမွငျသင့ျမကွားသင့ျတာတှနေဲ့ နီးစပျမှုတှေ ရှိနတေဲ့အတှကျ အမှားအမှနျခှဲခွား သငျယူနိုငျစဖေို့ ဒီသငျခနျးစာကို ထည့ျသှငျးတာလို့ ပညာရေးတာဝနျရှိသူတှကေ ပွောပါတယျ။
ဒသမတနျးသငျရိုးသဈ ဘဝတှကျတာ ကြှမျးကငြျစရာ ဘာသာရပျမှာ ပါဝငျတဲ့ မြိုးဆကျပှားကနြျးမာရေးနှင့ျ ဆယျကြောျသကျအရှယျမြား ပေါငျးသငျးဆကျဆံရေး သငျခနျးစာတှေ ထည့ျသှငျးတာဟာ အသကျအရှယျအလိုကျသိသင့ျတဲ့ အကွောငျးအရာတှကေို နားလညျနိုငျဖို့ ဖွဈတယျလို့ အခွခေံပညာဦးစီးဌာန ညှှနျကွားရေးမှုးခြုပျ ဦးကိုလေးဝငျးက ဒီကနေ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ပွောဆိုသှားတာပါ။
အမြားသုံးနကွေသလို Sex Education လိငျပိုငျးဆိုငျရာ ပညာပေးသဘောထကျ၊ Reproductive health Education မြိုးဆကျပှား ကနြျးမာရေးပညာပေးလို့သာ သုံးစှဲစခေငြျတယျလို့ ဦးကိုလေးဝငျးက ပွောပါတယျ။
“အမြားပွောတဲ့ အဲ့ဒီ sex education ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို သိပျမသုံးစခေငြျပါဘူး။ ဖွဈနိုငျလို့ရှိရငျ အဲ့ဒီ Sex Education ပေ့ါ၊ အဲ့ဒီလို Sex လို့ အသံကွားလိုကျရငျ တခါတဈလကေတြော့ ဒီသာမနျပေါ့နောျ။ လူတှကေ နပွေီးတော့ ဘယျရောကျသှားလဲဆို အဲ့ဒီဟို တခွား Entertainment ဘကျကို ရောကျသှားတယျလို့ ကနြောျကတော့ မွငျတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဖွဈနိုငျလို့ ရှိရငျတော့ မြိုးဆကျပှားကနြျးမာရေးပေါ့နောျ။ ဗမာလိုဆိုရငျတော့ ဒါမှမဟုတျလို့ရှိရငျတော့ ကနြောျတို့က Reproductive Education ပေါ့နောျ။ ဒါနဲ့ပတျသကျပွီးတော့မှ ကနြောျတို့ အဲလိုပဲ သုံးစခေငြျပါတယျ။”
မြိုးဆကျပှားကနြျးမာရေးကို သငျတဲ့အခါ ကြောငျးမှာ လကျတှေ့သငျကွားမယ့ျ ဆရာ၊ ဆရာမတှကေိုလညျး သသေခြောခြာ သငျတနျးပေးထားပွီးဖွဈတယျလို့ ပညာရေး သုတသေန စီမံကိနျးနဲ့ လေ့ကငြ့ျရေးဦးစီးဌာန ညှှနျကွားရေးမှုးခြုပျက ပွောပါတယျ။
သငျကွားပေးမယ့ျ ဆရာဆရာမတှကေို ဘာသာရပျတှရေဲ့ သဘောသဘာဝတှကေို ရှငျးပွတာ၊ အဲ့ဒီဘာသာရပျတှကေို သငျကွားပေးတဲ့ အခါမှာ သငျခနျးစာရဲ့ ရညျရှယျခကြျကို သခြောသိအောငျ ဘယျလိုတှဆေောငျရှကျရမယျ ဆိုတာတှကေို သိအောငျ သငျတနျးတှေ အဆင့ျဆင့ျ ပေးထားပွီးဖွဈတယျလို့ ပညာရေး သုတသေန စီမံကိနျးနဲ့ လေ့ကငြ့ျရေးဦးစီးဌာန ညှှနျကွားရေးမှူးခြုပျ ဒေါကျတာဝငျးထှနျးက ပွောပါတယျ။
“ဆရာတို့ရဲ့ အခွခေံပညာ ဦးစီးဌာနက ဆရာဆရာမတှအေပွငျကို ထပျပွီးတော့ ဆရာတို့လိုအပျတဲ့ ဟို ပွငျပ၊ ပွငျပဆိုတာက ဆရာတို့ အခွခေံပညာဦးစီးဌာနက ဆရာ၊ဆရာမ မဟုတျတဲ့ လူတှပေါထည့ျပွီးတော့ သငျတနျးပေးထားတာဖွဈပါတယျ။ ဒီဟာကတော့လေ။”
ဒါပမေဲ့လညျး ဒီသငျခနျးစာအပေါျမှာ ဝဖေနျပွောဆိုမှုတှေ စိုးရိမျမှုတှတေိုးနတောကွောင့ျ ဒီထဲက အသုံးအနှုနျးတှကေို စိစဈ ပွငျဆငျသှားမယျလို့ ပညာရေးဌာနက ထုတျပွနျထားပါတယျ။
ဒီလို သငျတဲ့အခါ ကြောငျးသားတှအေနနေဲ့ အယူအဆလှဲမှားသှားတာ၊ သငျကွားတဲ့ဆရာဆရာမရဲ့ သငျကွားမှု ပုံစံမမှနျမှာတှကေို စိုးရိမျတဲ့ ကြောငျးသားမိဘတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။ ကြောငျးသားမိဘ တဦးဖွဈတဲ့ ကိုကြောျဝဏ်ဏကတော့ သငျကွားမှုပုံစံ လှဲခြောျမှာကို စိုးရိမျပါတယျ။
“စိုးရိမျမှု ရှိတယျ။ မိဘတဈယောကျအနနေဲ့ကတော့ စိုးရိမျမှုရှိတယျ။ သငျတဲ့ ဆရာဆရာမရဲ့ အနအေထားပေါ့နောျ။ သူအပေါျမှာ အမြားကွီး မူတညျမယျ။ ဆိုလိုခငြျတာက ဘာလဲဆိုတော့ ကလေးတှေ နားလညျသဘောပေါကျအောငျလို့ သငျပွပေးတဲ့ ဆရာ ဆရာမ ကိုယျတိုငျက ဒီပညာနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ဘယျလောကျထိ လေ့လာထားသလဲ၊ အဲ့ဒါနဲ့ ပတျသကျပွီး ကနြျးမာရေးနဲ့ ပတျသကျပွီးဘယျလောကျထိ အသိပညာ ဗဟုသုတ ရှိသလဲ ဆိုတာအပေါျမှာ အမြားကွီး မူတညျတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ တခြို့ ဒီသငျရိုးအတိုငျးသငျလိုကျလို့ တခွား နားလညျသဘောပေါကျမှု လှဲသှားလို့ရှိရငျ အန်တရာယျရှိတယျ။”
ဒီမြိုးဆကျပှားကနြျးမာရေး ပညာပေးသငျခနျးစာနဲ့ပတျသကျလို့ ဗုဒ်ဓဘာသာ ကလြာဏယုဝအသငျးကွီး (YMBA) အပါအဝငျ ပွညျထောငျစုကွံ့ခိုငျရေးနဲ့ ဖှံ့ဖွိုးရေးပါတီနဲ့ အမြိုးသားရေးလှုပျရှားမှုအဖှဲ့တှကေ ဒါကို မွနျမာယဉျကြေးမှုနဲ မကိုကျညီဘူးဆိုပွီး ကန့ျကှကျမှုတှေ ရှိနပေါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ ဘဝတှကျတာ ကြှမျးကငြျစရာ ဘာသာရပျကို ၁၉၉၈ ခုနှဈ ပညာရေးမွင့ျတငျမှုအစီအစဉျ အရ အခွခေံပညာအဆင့ျကနေ စတငျပွီး သငျကွားခဲ့တာပါ။ ၂၀၀၃-၂၀၀၄ စာသငျနှဈမှာ UNICEF ကုလသမဂ်ဂ ကလေးမြားရနျပုံငှအေဖှဲ့ရဲ့ နညျးပညာအကူအညီယူပွီး သငျရိုးပွုစုခဲ့သလို၊ နောကျပိုငျးမှာ သကျဆိုငျရာပညာရပျဆိုငျရာ ကြှမျးကငြျသူတှနေဲ့ ညှိနှိုငျးပွီး သငျရိုးရေးဆှဲခဲ့တာဖွဈတယျလို့ ပညာရေးတာဝနျရှိသူတှကေ ပွောဆိုပါတယျ။
