{Zawgyi/Unicode}
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကူးစက်ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ကပ်ရောဂါအခြေအနေကြောင့် အခြေခံပညာသင်ကျောင်းတွေ နှစ်နဲ့ချီပိတ်ထားရတဲ့ကာလမှာ မူလတန်း၊ အလယ်တန်းနဲ့ အထက်တန်း ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူတွေရဲ့ ပညာရေးအခြေအနေ ဘယ်လိုရှိနေပါသလဲ၊ အခြေခံပညာနဲ့ ကျန်းမာရေးတာဝန်ရှိသူတွေကတော့ ကိုဗစ်ကူးစက်နှုန်း ကျဆင်းမှုပေါ်မူတည်ပြီး စာသင်ကျောင်းတွေပြန်ဖွင့်နိုင်ဖို့အတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။ ဒီအကြောင်းနဲ့ ရန်ကုန်ကလာတဲ့ သတင်းကို မမြသဇင်အောင်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ကိုဗစ်ရောဂါ အခြေအနေတွေကြောင့် ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ပညာသင်နှစ် တနှစ်လုံး ပြည်တွင်းက အခြေခံပညာသင်ကျောင်းတွေ ပိတ်ထားရပြီး ကပ်ရောဂါလှိုင်းဒဏ်တွေကြောင့် ၂၀၂၁-၂၀၂၂ စာသင်နှစ်ကိုလည်း အခုထိ ပိတ်ထားရပါတယ်။ အခုလို ကပ်ရောဂါကြောင့် စာသင်ကျောင်းတွေ ကာလကြာပိတ်ထားရတဲ့ အခြေအနေမှာ အစိုးရကျောင်းတက်နေတဲ့ ကျောင်းသူကျောင်းသားတချို့ ပညာဆက်ပြီးသင်ကြားဖို့ အခက်အခဲရှိနေပါတယ်။
ကျောင်းပြန်ဖွင့်ရင် အလယ်တန်းစတက်ရမယ့် မောင်ဖြိုးပိုင်သူတယောက်ကတော့ စာသင်ကျောင်းနဲ့ ဝေးနေချိန်မှာ ပညာဆက်ပြီးသင်ယူဖို့ စိတ်ဝင်စားမှုနည်းပါးလာတယ်လို့ အမဖြစ်သူက ပြောပါတယ်။
"ကျောင်းမတက်ရသေးတော့ သူ့ကို စာလည်းဖတ်ခိုင်းလို့ မရဘူး။ စာဖတ်ရင် ခဏလေးတော့ ဖတ်လိုက်တယ်။ meaning တွေ ဘာတွေ ကျက်လိုက်တယ်။ ပြီးရင် တချိန်လုံးဂိမ်းဆော့နေတယ်။ ကျူရှင်ကလည်း မဖွင့်ဘူး။ ဆရာမကလည်း စာမသင်ဘူးလေ။ သူလည်းမသွားဘူး။"
ငွေကြေးတတ်နိုင်တဲ့ မိဘတွေရဲ့ သားသမီးတွေကတော့ အွန်လိုင်းကတဆင့် သင်ကြားပေးနေတဲ့ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းတွေမှာ ဆက်ပြီးပညာသင်နေကြပါတယ်။
ကလေးငယ်အားလုံး တန်းတူ ပညာသင်ကြားနိုင်မယ့် အခွင့်အရေးရနိုင်ဖို့ကတော့ တနိုင်ငံလုံးမှာရှိတဲ့ စာသင်ကျောင်းတွေ ပြန်ဖွင့်မယ့်အပေါ် မူတည်နေတယ်လို့ ကျောင်းသားမိဘတွေက ပြောပါတယ်။ ကျောင်းတွေပြန်ဖွင့်မယ့်ကာလကို အတိအကျ မသိရသေးပေမယ့် ကျောင်းတွေပြန်ဖွင့်တဲ့အခါ ဆရာဆရာမတွေ အဆင်သင့်ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ အခြေခံပညာဦးစီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးကျော်စွာသွင်က VOAကိုပြောပါတယ်။
"ဘယ်အချိန် ကျောင်းဖွင့်မယ်ဆိုတာတော့ ကျနော်တို့က ပြောလို့မရသေးဘူးခင်ဗျ။ နဂိုကတည်းကကို ကျောင်းတွေပြန်ဖွင့်ခဲ့ရင် ကလေးတွေအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်တဲ့အနေနဲ့ တောက်လျှောက်ပြင်ဆင်နေတာပါ ခင်ဗျ။ ဆရာ၊ ဆရာမတွေလည်း ကျောင်းတွေမှာ သူတို့သင်ကြားရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ သူတို့ဘာသူတို့ ပြန်လည်ဆွေးနွေးတာတွေ ကျနော်တို့လုပ်ခိုင်းထားပါတယ်။ ကျနော်တို့ ဆရာ၊ ဆရာမတွေ၊ ကလေးတွေ ကျောင်းပြန်တက်တဲ့အခါမှာ အဆင်သင့်ဖြစ်အောင် ဆရာ၊ ဆရာမတွေရော အကုန်လုံး ကျနော်တို့အထက်က ရုံးပိုင်းဆိုင်ရာတွေရော အကုန်လုံးကြိုးစားပြီး ဆောင်ရွက်နေတယ်ဆိုတာပဲ ပြောချင်ပါတယ်ခင်ဗျ။"
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုနှုန်း သတ်မှတ်ထားတဲ့ ၅% အထိ ကျဆင်းသွားရင် လုပ်ငန်းတွေအားလုံး ပြန်လည် လည်ပတ်နိုင်မယ်လို့ ကျန်းမာရေးဌာန တာဝန်ရှိသူက ဗွီအိုအေကို ပြောထားပါတယ်။ ကပ်ရောဂါကူးစက်မှု ကျဆင်းအောင်ရည်ရွယ်ပြီး ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထိုး အစီအစဉ်တွေကိုလည်း စစ်ကောင်စီက လုပ်နေပါတယ်။
အသက် ၁၂ နှစ်အထက်ကနေ ၁၈ နှစ်အထိ အလယ်တန်းနဲ့ အထက်တန်း ကျောင်းသားလူငယ်တွေကိုလည်း အောက်တိုဘာ ၁၂ ရက်ကစပြီး ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးနေပါတယ်။ နေပြည်တော်ကောင်စီအတွင်းမှာရှိတဲ့ ကျောင်းသူ ကျောင်းသားတွေကို ကာကွယ်ဆေး စ ထိုးပေးနေတဲ့ သတင်းတွေကိုလည်း စစ်ကောင်စီက ထုတ်ပြန်ထားပါတာယ်။ ၁၂ နှစ်အောက် မူလတန်းနဲ့ အလယ်တန်းအရွယ် ကျောင်းသားကလေးငယ်တွေကိုတော့ ထိုးနှံပေးမှာမဟုတ်သေးဘူးလို့ ကျန်းမာရေးဌာန တာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။
"နိုင်ငံတကာမှာလည်း ထိုးတဲ့နိုင်ငံတွေရှိတယ်၊ မထိုးတဲ့နိုင်ငံတွေ ရှိတယ်ပေါ့နော်။ လက်ရှိကတော့ ကျနော်တို့ကတော့ ဒီ ၁၂ နှစ်အထက်ကို အရင်ဆုံးဦးစားပေးပြီး ထိုးမှာပေါ့နော်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ၁၂ နှစ်အောက်ကျတော့လည်း ရောဂါကူးစက်မှုက ပြင်းပြင်းထန်ထန်ခံစားမှုကလည်း အုပ်စုကပိုနည်းတယ်ပေါ့နော်။ ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်ဖြစ်လာလို့ ၁၂ နှစ်နဲ့ ၁၈ နှစ်မှာတော့ ရောဂါကူးစက်မှုက ခုနကအုပ်စုထက်စာရင် ပိုများတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ရောဂါပြင်းပြင်းထန်ထန် ခံစားရတာတွေလည်း အခု Delta မှာ တွေ့လာတယ်ပေါ့နော်။"
၂၀၂၁-၂၀၂၂ ပညာသင်နှစ်မှာ ကျောင်းအပ်ထားတဲ့ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူ ၁ သန်းဝန်းကျင်ကို တရုတ်နိုင်ငံထုတ် Sinovac ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံပေးသွားမှာလို့ ကျန်းမာရေးဌာန တာဝန်ရှိသူက VOA ကိုပြောပါတယ်။
ရောဂါကာကွယ်ဆေးကို ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူတိုင်း မထိုးမနေရမဟုတ်ဘဲ ကိုယ့်ရဲ့ဆန္ဒအလိုက် ရွေးချယ်ခွင့်ရှိပြီး ကာကွယ်ဆေး ထိုးမထားသူတွေကို ကျောင်းတက်ခွင့်ပိတ်ပင်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးပြီး ပညာသင်ယူခွင့် အခွင့်အလမ်းရရှိစေဖို့၊ ကိုဗစ်ကြောင့် သေဆုံးမှု လျှော့ချဖို့၊ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူတွေကနေတဆင့် မိသားစုနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ဆီ ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို တားဆီးပေးဖို့ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်တွေနဲ့ အခုလိုထိုးနှံပေးနေတာလို့ သိရပါတယ်။
==========
{Zawgyi/Unicode}
မွနျမာနိုငျငံတှငျး ပိတျထားတဲ့ကြောငျးတှေ ပွနျဖှင့ျရေး မရမေရာရှိနဆေဲ
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကူးစကျဖွဈပှားနတေဲ့ ကပျရောဂါအခွအေနကွေောင့ျ အခွခေံပညာသငျကြောငျးတှေ နှဈနဲ့ခြီပိတျထားရတဲ့ကာလမှာ မူလတနျး၊ အလယျတနျးနဲ့ အထကျတနျး ကြောငျးသား၊ ကြောငျးသူတှရေဲ့ ပညာရေးအခွအေနေ ဘယျလိုရှိနပေါသလဲ၊ အခွခေံပညာနဲ့ ကနြျးမာရေးတာဝနျရှိသူတှကေတော့ ကိုဗဈကူးစကျနှုနျး ကဆြငျးမှုပေါျမူတညျပွီး စာသငျကြောငျးတှပွေနျဖှင့ျနိုငျဖို့အတှကျ ကွိုတငျပွငျဆငျမှုတှေ ဆောငျရှကျနတေယျလို့ ပွောထားပါတယျ။ ဒီအကွောငျးနဲ့ ရနျကုနျကလာတဲ့ သတငျးကို မမွသဇငျအောငျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
ကိုဗဈရောဂါ အခွအေနတှေကွေောင့ျ ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ပညာသငျနှဈ တနှဈလုံး ပွညျတှငျးက အခွခေံပညာသငျကြောငျးတှေ ပိတျထားရပွီး ကပျရောဂါလှိုငျးဒဏျတှကွေောင့ျ ၂၀၂၁-၂၀၂၂ စာသငျနှဈကိုလညျး အခုထိ ပိတျထားရပါတယျ။ အခုလို ကပျရောဂါကွောင့ျ စာသငျကြောငျးတှေ ကာလကွာပိတျထားရတဲ့ အခွအေနမှော အစိုးရကြောငျးတကျနတေဲ့ ကြောငျးသူကြောငျးသားတခြို့ ပညာဆကျပွီးသငျကွားဖို့ အခကျအခဲရှိနပေါတယျ။
ကြောငျးပွနျဖှင့ျရငျ အလယျတနျးစတကျရမယ့ျ မောငျဖွိုးပိုငျသူတယောကျကတော့ စာသငျကြောငျးနဲ့ ဝေးနခြေိနျမှာ ပညာဆကျပွီးသငျယူဖို့ စိတျဝငျစားမှုနညျးပါးလာတယျလို့ အမဖွဈသူက ပွောပါတယျ။
"ကြောငျးမတကျရသေးတော့ သူ့ကို စာလညျးဖတျခိုငျးလို့ မရဘူး။ စာဖတျရငျ ခဏလေးတော့ ဖတျလိုကျတယျ။ meaning တှေ ဘာတှေ ကကြျလိုကျတယျ။ ပွီးရငျ တခြိနျလုံးဂိမျးဆော့နတေယျ။ ကြူရှငျကလညျး မဖှင့ျဘူး။ ဆရာမကလညျး စာမသငျဘူးလေ။ သူလညျးမသှားဘူး။"
ငှကွေေးတတျနိုငျတဲ့ မိဘတှရေဲ့ သားသမီးတှကေတော့ အှနျလိုငျးကတဆင့ျ သငျကွားပေးနတေဲ့ ပုဂ်ဂလိကကြောငျးတှမှော ဆကျပွီးပညာသငျနကွေပါတယျ။
ကလေးငယျအားလုံး တနျးတူ ပညာသငျကွားနိုငျမယ့ျ အခှင့ျအရေးရနိုငျဖို့ကတော့ တနိုငျငံလုံးမှာရှိတဲ့ စာသငျကြောငျးတှေ ပွနျဖှင့ျမယ့ျအပေါျ မူတညျနတေယျလို့ ကြောငျးသားမိဘတှကေ ပွောပါတယျ။ ကြောငျးတှပွေနျဖှင့ျမယ့ျကာလကို အတိအကြ မသိရသေးပမေယ့ျ ကြောငျးတှပွေနျဖှင့ျတဲ့အခါ ဆရာဆရာမတှေ အဆငျသင့ျဖွဈအောငျ ဆောငျရှကျနတေယျလို့ အခွခေံပညာဦးစီးဌာန ညှှနျကွားရေးမှူးခြုပျ ဦးကြောျစှာသှငျက VOAကိုပွောပါတယျ။
"ဘယျအခြိနျ ကြောငျးဖှင့ျမယျဆိုတာတော့ ကနြောျတို့က ပွောလို့မရသေးဘူးခငျဗြ။ နဂိုကတညျးကကို ကြောငျးတှပွေနျဖှင့ျခဲ့ရငျ ကလေးတှအေတှကျ ကွိုတငျပွငျဆငျတဲ့အနနေဲ့ တောကျလြှောကျပွငျဆငျနတောပါ ခငျဗြ။ ဆရာ၊ ဆရာမတှလေညျး ကြောငျးတှမှော သူတို့သငျကွားရေးနဲ့ ပတျသကျလို့ သူတို့ဘာသူတို့ ပွနျလညျဆှေးနှေးတာတှေ ကနြောျတို့လုပျခိုငျးထားပါတယျ။ ကနြောျတို့ ဆရာ၊ ဆရာမတှေ၊ ကလေးတှေ ကြောငျးပွနျတကျတဲ့အခါမှာ အဆငျသင့ျဖွဈအောငျ ဆရာ၊ ဆရာမတှရေော အကုနျလုံး ကနြောျတို့အထကျက ရုံးပိုငျးဆိုငျရာတှရေော အကုနျလုံးကွိုးစားပွီး ဆောငျရှကျနတေယျဆိုတာပဲ ပွောခငြျပါတယျခငျဗြ။"
ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျမှုနှုနျး သတျမှတျထားတဲ့ ၅% အထိ ကဆြငျးသှားရငျ လုပျငနျးတှအေားလုံး ပွနျလညျ လညျပတျနိုငျမယျလို့ ကနြျးမာရေးဌာန တာဝနျရှိသူက ဗှီအိုအကေို ပွောထားပါတယျ။ ကပျရောဂါကူးစကျမှု ကဆြငျးအောငျရညျရှယျပွီး ကိုဗဈကာကှယျဆေးထိုး အစီအစဉျတှကေိုလညျး စဈကောငျစီက လုပျနပေါတယျ။
အသကျ ၁၂ နှဈအထကျကနေ ၁၈ နှဈအထိ အလယျတနျးနဲ့ အထကျတနျး ကြောငျးသားလူငယျတှကေိုလညျး အောကျတိုဘာ ၁၂ ရကျကစပွီး ကိုဗဈကာကှယျဆေး ထိုးပေးနပေါတယျ။ နပွေညျတောျကောငျစီအတှငျးမှာရှိတဲ့ ကြောငျးသူ ကြောငျးသားတှကေို ကာကှယျဆေး စ ထိုးပေးနတေဲ့ သတငျးတှကေိုလညျး စဈကောငျစီက ထုတျပွနျထားပါတာယျ။ ၁၂ နှဈအောကျ မူလတနျးနဲ့ အလယျတနျးအရှယျ ကြောငျးသားကလေးငယျတှကေိုတော့ ထိုးနှံပေးမှာမဟုတျသေးဘူးလို့ ကနြျးမာရေးဌာန တာဝနျရှိသူက ပွောပါတယျ။
"နိုငျငံတကာမှာလညျး ထိုးတဲ့နိုငျငံတှရှေိတယျ၊ မထိုးတဲ့နိုငျငံတှေ ရှိတယျပေါ့နောျ။ လကျရှိကတော့ ကနြောျတို့ကတော့ ဒီ ၁၂ နှဈအထကျကို အရငျဆုံးဦးစားပေးပွီး ထိုးမှာပေါ့နောျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ ၁၂ နှဈအောကျကတြော့လညျး ရောဂါကူးစကျမှုက ပွငျးပွငျးထနျထနျခံစားမှုကလညျး အုပျစုကပိုနညျးတယျပေါ့နောျ။ ဆယျကြောျသကျအရှယျဖွဈလာလို့ ၁၂ နှဈနဲ့ ၁၈ နှဈမှာတော့ ရောဂါကူးစကျမှုက ခုနကအုပျစုထကျစာရငျ ပိုမြားတယျ။ နောကျပွီးတော့ ရောဂါပွငျးပွငျးထနျထနျ ခံစားရတာတှလေညျး အခု Delta မှာ တှေ့လာတယျပေါ့နောျ။"
၂၀၂၁-၂၀၂၂ ပညာသငျနှဈမှာ ကြောငျးအပျထားတဲ့ ကြောငျးသား၊ ကြောငျးသူ ၁ သနျးဝနျးကငြျကို တရုတျနိုငျငံထုတျ Sinovac ကာကှယျဆေး ထိုးနှံပေးသှားမှာလို့ ကနြျးမာရေးဌာန တာဝနျရှိသူက VOA ကိုပွောပါတယျ။
ရောဂါကာကှယျဆေးကို ကြောငျးသား၊ ကြောငျးသူတိုငျး မထိုးမနရေမဟုတျဘဲ ကိုယ့ျရဲ့ဆန်ဒအလိုကျ ရှေးခယြျခှင့ျရှိပွီး ကာကှယျဆေး ထိုးမထားသူတှကေို ကြောငျးတကျခှင့ျပိတျပငျမှာ မဟုတျဘူးလို့လညျး ဖောျပွထားပါတယျ။
ကာကှယျဆေးထိုးပေးပွီး ပညာသငျယူခှင့ျ အခှင့ျအလမျးရရှိစဖေို့၊ ကိုဗဈကွောင့ျ သဆေုံးမှု လြှော့ခဖြို့၊ ကြောငျးသား၊ ကြောငျးသူတှကေနတေဆင့ျ မိသားစုနဲ့ ပတျဝနျးကငြျဆီ ရောဂါကူးစကျပွန့ျပှားမှုကို တားဆီးပေးဖို့ဆိုတဲ့ ရညျရှယျခကြျတှနေဲ့ အခုလိုထိုးနှံပေးနတောလို့ သိရပါတယျ။
#WhatIsHappeningInMyanmar #MyanmarMilitaryCoup #voaburmese #စဈအာဏာသိမျးမှု #ပညာရေး #ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး
