[Zawgyi/Unicode]
COVID-19 ရောဂါကြောင့် သေဆုံးမှုတွေနဲ့ ကူးစက်သူတွေ တိုးလာနေတဲ့အတွက် မြန်မာလူထုကြား ရောဂါအန္တရာယ်ကို စိုးရိမ်မှုတွေနဲ့အတူ ကာကွယ်ဖို့ ကြိုးစားလာတာတွေ ရှိနေပေမဲ့ နည်းမှန်လမ်းမှန်ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်ကြဖို့ သတိပေးနေတဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မအိမ့်သန္တာထွန်းက ပြောပြပေးထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ တိုးလာနေတဲ့အပေါ် စိုးရိမ်နေကြတဲ့ လူထုအနေနဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက် လမ်းညွှန်ချက်တွေကို တိတိကျကျ လိုက်နာဖို့ ကျန်းမာရေးပညာရှင်တွေ သတိပေးနေကြတာပါ။ ရောဂါကူးစက်မှု အန္တရာယ်ကို ကာကွယ်ဖို့ တတ်နိုင်သလောက် အိမ်ပြင် မထွက်ဖို့ အပါအဝင် လမ်းညွှန်ချက်တွေကိုလည်း ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ တိုးလာနေတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်း သင်္ဃန်းကျွန်းမြို့နယ်က မတွယ်တာလှိုင်ကတော့ လမ်းညွှန်ချက်တွေအတိုင်း လိုက်နာဖို့ ကြိုးစားနေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“အခု အပြင်မသွားတာကတော့ တစ်လခွဲလောက်ရှိတော့မယ်။ အပြင်လုံးဝ မထွက်ဘဲ အိမ်ထဲမှာပဲ နေနေတာ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ နေတဲ့ရပ်ကွက်တွေနားမှာ ကူးတဲ့သူတွေ အများကြီးရှိနေတော့ အပြင်မထွက်ပဲ နေနေတာ။ ကာကွယ်တာမျိုးကျတော့ အစားပုံမှန်စားပြီးတော့ ကိုယ်ခံအားကောင်းအောင်နေတယ်။ အိပ်ရေးဝအောင်အိပ်တယ်။ ပြီးတော့ အပြင်လုံးဝမသွားဘူး။ အိမ်မှာနေတယ်။ အိမ်ရှေ့နားလေးသွားမယ်ဆိုရင်တောင် Mask တပ်ပြီးသွားတယ်။ လက်လည်း အမြဲဆေးတယ်။”
ရောဂါကူးစက်မှုတွေ တိုးလာနေတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းမှာတော့ အသွားအလာတွေ ကန့်သတ်ဖို့ သက်ဆိုင်ရာ မြို့နယ်တွေ ရပ်ကွက်တွေမှာ ကိုယ်ထူကိုယ်ထ ကြိုးပမ်းကြတာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ရောဂါကူးစက်မှု တားဆီးဖို့ ရည်ရွယ်တဲ့ တချို့အစီအစဉ်တွေဟာ ကျန်းမာရေးအတွက် စိုးရိမ်စရာကောင်းတယ်လို့လည်း စမ်းချောင်းမြို့နယ်က ကုမ္ပဏီဝန်ထမ်း ကိုကျော်ဝဏ္ဏက ပြောပါတယ်။
“ပြည်သူတစ်ယောက်အနေနဲ့ စိုးရိမ်မှုရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ စိုးရိမ်မှု ရှိတယ်ဆိုပေမဲ့လို့ ဒီ အလုပ်ခွင်ကို ကျတော့ မဖြစ်မနေသွားရတဲ့ဟာမျိုး ရှိတယ်လေ။ အကိုအနေနဲ့ကျတော့ အခြားလူတွေလည်း အဲ့လို ရှိကြမှာပဲပေါ့နော်။ အဲ့လိုသွားရလာရတဲ့အခါမှာ ဥပမာ ရပ်ကွက်တွေ လမ်းတွေ ပိတ်တယ်ပေါ့ကွာ၊ အခုဆိုလို့ရှိရင် ပြန်ဖွင့်တဲ့လမ်းတွေက ပြန်ဖွင့်ပြီ။ ဒါပေမဲ့ ပြန်မဖွင်သေးတဲ့ လမ်းတွေကလည်း မဖွင့်သေးဘူး။ အကိုတို့ စမ်းချောင်းဘက်မှာဆို ပြန်မဖွင့်သေးဘူး။ ဥပမာ အကိုက အိမ်ကနေ ထွက်မယ်၊ ရုံးသွားမယ် ဆိုရင် ကိုယ်ရေး အချက်အလက်ဖြည့်ရတယ် လက်မှတ်ထိုးရတယ်။ ဆိုတဲ့အခါ ကျတော့ အကိုသည် ဒီလမ်းမှာနေတယ်။ ဒီနေရာမှာ စောင့်ကြည့်နေတဲ့သူတွေကလည်း သိတယ်။ နေ့တိုင်း သွားလာနေကျ။ ကျနော်ဘယ်သူပါ၊ ကျနော် အချက်အလက်က ဘာဘာဆိုပြီးတော့ ဒါတွေက အဲ့လောက်ကြီးမလိုလောက်ဘူးထင်တယ်။ နောက်တစ်ခါကျ သူတို့စာအုပ်မှာ လက်မှတ် ထိုးခိုင်းတယ်။ အဲ့ဒီဘောပင်က လူဘယ်နှစ်ယောက်ကိုင်ပြီးပြီလဲ၊ အဲ့ဒီလို စီမံခန့်ခွဲမှု အလွဲအမှားတွေ အများကြီးပဲ။”
အထွေထွေရောဂါ အထူးကု ဆရာဝန်ကြီး ဒေါက်တာ မိုးအောင်ကျော်နိုင်ကတော့ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုကို အစိုးရိမ်မလွန်ကြဘဲ ကျန်းမာရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ လိုက်နာရမယ့် ညွှန်ကြားချက်တွေကို စနစ်တကျ လိုက်နာဆောင်ရွက်ကြဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ်။
“အမှန်တကယ်တော့ ဒီကာကွယ်ရေးနည်းတွေက ရှိပြီးသား၊ အဲ့ဒါကို စနစ်တကျနဲ့ တိတိကျကျ လိုက်နာဖို့က ပိုအရေးကြီးသွားပြီ အရင်တုန်းက ကြားနေရတာထက်စာရင်တော့ အခုက ပိုးတွေက ကိုယ့်နားရောက်လာပြီလို ယူဆရမယ်လေ။ နောက်တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ပြန့်လာတဲ့အခါကျတော့ ကိုယ်နားပတ်ဝန်းကျင်ကို ရောက်လာပြီဆိုတော့ ကိုယ်နားမှာရှိတဲ့ ပစ္စည်းတွေ ကိုယ့်အနီးအနားမှာ ရှိတဲ့ လူတွေ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ပိုးရှိနိုင်တယ်ဆိုတာမျိုး သဘောထားရမယ်။ ကိုယ့်ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာလည်း ရှိနိုင်တယ်လို့ သဘောထားပြီး ကိုယ့်ဆီကနေ သူများဆီကို မရောက်အောင်၊ သူများဆီကနေ ကိုယ့်ဆီမရောက်အောင် ပိုပြီးတော့ ဂရုစိုက်သင့်တဲ့ အချိန်ကို ရောက်နေပြီပေါ့နော်။”
ပြည်တွင်းမှာ ရောဂါပိုးတွေ့ရသူတွေရဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ဟာ ရောဂါလက္ခဏာမပြဘဲ ပိုးတွေရသူတွေဖြစ်တယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဒီကနေ့မနက်အထိ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ချက်တွေအရ ပြည်တွင်းမှာ ကိုဗစ်အတည်ပြုလူနာ ၃,၀၀၀ ကျော် ရှိနေပြီး ဒီကနေ့မနက်ထပ်မံ အတည်ပြုခဲ့တဲ့ သေဆုံးသူ ၂ ဦး အပါအဝင် စုစုပေါင်း သေဆုံးသူ ၂၆ ဦးရှိနေပါတယ်။
[Unicode Version]
ကိုဗဈကာကှယျရေး နညျးမှနျလမျးမှနျဆောငျရှကျဖို့ တိုကျတှနျး
COVID-19 ရောဂါကွောင့ျ သဆေုံးမှုတှနေဲ့ ကူးစကျသူတှေ တိုးလာနတေဲ့အတှကျ မွနျမာလူထုကွား ရောဂါအန်တရာယျကို စိုးရိမျမှုတှနေဲ့အတူ ကာကှယျဖို့ ကွိုးစားလာတာတှေ ရှိနပေမေဲ့ နညျးမှနျလမျးမှနျဖွဈအောငျ ဆောငျရှကျကွဖို့ သတိပေးနတေဲ့အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မအိမ့ျသန်တာထှနျးက ပွောပွပေးထားပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျမှုတှေ တိုးလာနတေဲ့အပေါျ စိုးရိမျနကွေတဲ့ လူထုအနနေဲ့ ကနြျးမာရေးအတှကျ လမျးညှှနျခကြျတှကေို တိတိကကြြ လိုကျနာဖို့ ကနြျးမာရေးပညာရှငျတှေ သတိပေးနကွေတာပါ။ ရောဂါကူးစကျမှု အန်တရာယျကို ကာကှယျဖို့ တတျနိုငျသလောကျ အိမျပွငျ မထှကျဖို့ အပါအဝငျ လမျးညှှနျခကြျတှကေိုလညျး ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနက ထုတျပွနျထားပါတယျ။ ရောဂါကူးစကျမှုတှေ တိုးလာနတေဲ့ ရနျကုနျတိုငျး သငျ်ဃနျးကြှနျးမွို့နယျက မတှယျတာလှိုငျကတော့ လမျးညှှနျခကြျတှအေတိုငျး လိုကျနာဖို့ ကွိုးစားနတေယျလို့ ပွောပါတယျ။
“အခု အပွငျမသှားတာကတော့ တဈလခှဲလောကျရှိတော့မယျ။ အပွငျလုံးဝ မထှကျဘဲ အိမျထဲမှာပဲ နနေတော။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ နတေဲ့ရပျကှကျတှနေားမှာ ကူးတဲ့သူတှေ အမြားကွီးရှိနတေော့ အပွငျမထှကျပဲ နနေတော။ ကာကှယျတာမြိုးကတြော့ အစားပုံမှနျစားပွီးတော့ ကိုယျခံအားကောငျးအောငျနတေယျ။ အိပျရေးဝအောငျအိပျတယျ။ ပွီးတော့ အပွငျလုံးဝမသှားဘူး။ အိမျမှာနတေယျ။ အိမျရှေ့နားလေးသှားမယျဆိုရငျတောငျ Mask တပျပွီးသှားတယျ။ လကျလညျး အမွဲဆေးတယျ။”
ရောဂါကူးစကျမှုတှေ တိုးလာနတေဲ့ ရနျကုနျတိုငျးမှာတော့ အသှားအလာတှေ ကန့ျသတျဖို့ သကျဆိုငျရာ မွို့နယျတှေ ရပျကှကျတှမှော ကိုယျထူကိုယျထ ကွိုးပမျးကွတာတှလေညျး ရှိပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး ရောဂါကူးစကျမှု တားဆီးဖို့ ရညျရှယျတဲ့ တခြို့အစီအစဉျတှဟော ကနြျးမာရေးအတှကျ စိုးရိမျစရာကောငျးတယျလို့လညျး စမျးခြောငျးမွို့နယျက ကုမ်ပဏီဝနျထမျး ကိုကြောျဝဏ်ဏက ပွောပါတယျ။
“ပွညျသူတဈယောကျအနနေဲ့ စိုးရိမျမှုရှိတယျ။ ဒါပမေဲ့ စိုးရိမျမှု ရှိတယျဆိုပမေဲ့လို့ ဒီ အလုပျခှငျကို ကတြော့ မဖွဈမနသှေားရတဲ့ဟာမြိုး ရှိတယျလေ။ အကိုအနနေဲ့ကတြော့ အခွားလူတှလေညျး အဲ့လို ရှိကွမှာပဲပေါ့နောျ။ အဲ့လိုသှားရလာရတဲ့အခါမှာ ဥပမာ ရပျကှကျတှေ လမျးတှေ ပိတျတယျပေါ့ကှာ၊ အခုဆိုလို့ရှိရငျ ပွနျဖှင့ျတဲ့လမျးတှကေ ပွနျဖှင့ျပွီ။ ဒါပမေဲ့ ပွနျမဖှငျသေးတဲ့ လမျးတှကေလညျး မဖှင့ျသေးဘူး။ အကိုတို့ စမျးခြောငျးဘကျမှာဆို ပွနျမဖှင့ျသေးဘူး။ ဥပမာ အကိုက အိမျကနေ ထှကျမယျ၊ ရုံးသှားမယျ ဆိုရငျ ကိုယျရေး အခကြျအလကျဖွည့ျရတယျ လကျမှတျထိုးရတယျ။ ဆိုတဲ့အခါ ကတြော့ အကိုသညျ ဒီလမျးမှာနတေယျ။ ဒီနရောမှာ စောင့ျကွည့ျနတေဲ့သူတှကေလညျး သိတယျ။ နေ့တိုငျး သှားလာနကြေ။ ကနြောျဘယျသူပါ၊ ကနြောျ အခကြျအလကျက ဘာဘာဆိုပွီးတော့ ဒါတှကေ အဲ့လောကျကွီးမလိုလောကျဘူးထငျတယျ။ နောကျတဈခါကြ သူတို့စာအုပျမှာ လကျမှတျ ထိုးခိုငျးတယျ။ အဲ့ဒီဘောပငျက လူဘယျနှဈယောကျကိုငျပွီးပွီလဲ၊ အဲ့ဒီလို စီမံခန့ျခှဲမှု အလှဲအမှားတှေ အမြားကွီးပဲ။”
အထှထှေရေောဂါ အထူးကု ဆရာဝနျကွီး ဒေါကျတာ မိုးအောငျကြောျနိုငျကတော့ ပွညျသူတှအေနနေဲ့ ရောဂါကူးစကျမှုကို အစိုးရိမျမလှနျကွဘဲ ကနြျးမာရေးနဲ့ပတျသကျတဲ့ လိုကျနာရမယ့ျ ညှှနျကွားခကြျတှကေို စနဈတကြ လိုကျနာဆောငျရှကျကွဖို့ တိုကျတှနျးပါတယျ။
“အမှနျတကယျတော့ ဒီကာကှယျရေးနညျးတှကေ ရှိပွီးသား၊ အဲ့ဒါကို စနဈတကနြဲ့ တိတိကကြြ လိုကျနာဖို့က ပိုအရေးကွီးသှားပွီ အရငျတုနျးက ကွားနရေတာထကျစာရငျတော့ အခုက ပိုးတှကေ ကိုယ့ျနားရောကျလာပွီလို ယူဆရမယျလေ။ နောကျတဖွညျးဖွညျးနဲ့ ပွန့ျလာတဲ့အခါကတြော့ ကိုယျနားပတျဝနျးကငြျကို ရောကျလာပွီဆိုတော့ ကိုယျနားမှာရှိတဲ့ ပစ်စညျးတှေ ကိုယ့ျအနီးအနားမှာ ရှိတဲ့ လူတှေ ခန်ဓာကိုယျထဲမှာ ပိုးရှိနိုငျတယျဆိုတာမြိုး သဘောထားရမယျ။ ကိုယ့ျခန်ဓာကိုယျထဲမှာလညျး ရှိနိုငျတယျလို့ သဘောထားပွီး ကိုယ့ျဆီကနေ သူမြားဆီကို မရောကျအောငျ၊ သူမြားဆီကနေ ကိုယ့ျဆီမရောကျအောငျ ပိုပွီးတော့ ဂရုစိုကျသင့ျတဲ့ အခြိနျကို ရောကျနပွေီပေါ့နောျ။”
ပွညျတှငျးမှာ ရောဂါပိုးတှေ့ရသူတှရေဲ့ ၇၀ ရာခိုငျနှုနျးလောကျဟာ ရောဂါလက်ခဏာမပွဘဲ ပိုးတှရေသူတှဖွေဈတယျလို့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက ထုတျပွနျထားပါတယျ။ ဒီကနေ့မနကျအထိ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနက ထုတျပွနျခကြျတှအေရ ပွညျတှငျးမှာ ကိုဗဈအတညျပွုလူနာ ၃,၀၀၀ ကြောျ ရှိနပွေီး ဒီကနေ့မနကျထပျမံ အတညျပွုခဲ့တဲ့ သဆေုံးသူ ၂ ဦး အပါအဝငျ စုစုပေါငျး သဆေုံးသူ ၂၆ ဦးရှိနပေါတယျ။
