[Zawgyi/Unicode]
စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ကောလင်းမြို့နယ်မှာ စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားသူတွေကို အာဏာပိုင်တွေဘက်က ပစ်ခတ်တာကြောင့် နှစ်ဦးထက်မနည်းသေဆုံးပြီး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူတွေလည်း ရှိပါတယ်။ မန္တလေးမှာလည်း မနေ့က စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြသူတွေကို အာဏာပိုင်တွေ ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းတာကြောင့် ငါးဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ နယ်မြို့အသီးသီးက ပစ်ခတ်မှုတွေနဲ့ သေဆုံးဒဏ်ရာရမှုအခြေအနေတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ ကိုသားညွန့်ဦး စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ကောလင်းမြို့နယ်မှာ စစ်အာဏာသိမ်းဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြသူတွေကို ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းလို့ သေဆုံးသူ နှစ်ဦးအထိ ရှိနေပြီး ဒဏ်ရာရရှိသူတွေလည်း ရှိတယ်လို့ ကော့လင်း ဒေသခံတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။
“လောလောဆယ် နှစ်ယောက်သေတယ်။ လေးယောက် ဒဏ်ရာရတယ်။ လောလောဆယ် အထိ ပစ်နေတုန်းရှိသေးတယ်။ ရဲစခန်းကို ပိတ်ပြီးတော့မှ တာယာတွေကို မီးရှိူ့နေကြတယ်။ စခန်းကို ဘာမှမလုပ်ဘူးဆိုတာက စခန်းနားကို ကပ်ရင် စခန်းက ပစ်တော့တာပဲ။”
ဒီကနေ့နေ့လယ်ပိုင်းက ပစ်ခတ်မှုအတွင်း သေဆုံးတာကို ကိုယ်တိုင် မြင်တွေ့ခဲ့ရတယ် လို့လည်း ဆန္ဒထုတ်ဖော်ရာမှာ ပါဝင်သူ တစ်ဦးကပြောပါတယ်။
“ဂျိုင်းအောက်တစ်ချက်နဲ့ ကြောတစ်ချက်မှန်သွားတယ်။ သူက ကျနော်တို့နဲ့ တော်တော် ဝေးသွားတာ။ ကျနော်တို့ လိုက်ဆွဲလိုက်သေးတယ်။ လိုက်ဆွဲတဲ့ အခါမှာ မမိလိုက်ဘူး။ သူက ကျော်တက်သွားပြီးတော့မှ အဲဒီလိုမျိုး ဖြစ်သွားတာ။ အခုလောလောဆယ် အဲဒီအနားမှာ ဖြစ်တဲ့ဟာကတော့ အဲဒီတစ်ယောက်ပဲရှိတယ်ဗျ၊ ဒဏ်ရာရတဲ့ သူတွေကတော့ မရှိပါဘူးဗျာ။ အခု အထိ တင်းမာမှုကတော့ရှိနေဆဲပဲဗျ။ ကျနော်တို့ ပြည်သူနဲ့ ရဲတွေနဲ့။”
ညနေ ၅ နာရီကျော်တဲ့အထိ ပြည်သူတွေနဲ့ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေအကြားက တင်းမာမှုတွေဟာ အရှိန်လျော့မသွားသေးဘူးလို့လည်း ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
ဒါအပြင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး သပိတ်ကျင်းမြို့နယ်နဲ့ စဉ့်ကူးမြို့နယ်အတွင်းက ကျေးရွာ တချို့မှာလည်း မနေ့က ညနေပိုင်းက စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်သူတွေကို အာဏာပိုင်တွေ ဘက်က ပစ်ခတ်ခဲ့တာကြောင့် ၅ ဦးသေဆုံးပြီး ဒဏ်ရာအများအပြား ရရှိခဲ့ကြတယ်လို့ ဒေသခံ တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။
“သေတာကတော့ ချောင်းကြီးတစ်ယောက် ကျည်တောက်ပေါက် နှစ်ယောက်၊ နွယ်ရုံ တစ်ယောက် ဖားပြိုတစ်ယောက်၊ အားလုံး ငါးယောက်ပေါ့။ ချောင်းကြီးကတော့ သပိတ်ကျင်းမြို့နယ်ဗျာ။ ကျည်တောက်ပေါက်၊ နွယ်ရုံ၊ ဖားပြိုကျတော့ စဉ့်ကူးမြို့နယ်ဗျာ။ တဆက်တည်းပဲ မြို့နယ်တွေကတော့ဟုတ်။ ကျည်တောက်ပေါက်မှာ ဆယ်ယောက်လောက်တော့ ဒဏ်ရာရတယ် ဒဏ်ရာပြင်းပြင်းပေါ့။ ကျန်တဲ့သူတွေလည်း ရှိတယ်။ အဲဒါကတော့ နည်းနည်းပါးပါးပေါ့။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း စစ်အာဏာသိမ်းမှုဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုတွေလည်း နိုင်ငံအနှံ့ ကြီးထွားလာနေတာပါ။ ကယားပြည်နယ်မှာဆိုရင်လည်း စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်သူတွေရှိပေမဲ့လည်း အာဏာပိုင်တွေဘက်က ပစ်ခတ် ဖြိုခွင်းတာတွေတော့ ဒီကနေ့မရှိသေးဘူးလို့ ကာယားပြည်နယ်က ဒေသခံတစ်ဦးကပြောပါတယ်။
“ကယားပြည်နယ်မှာတော့ ဆန္ဒပြတာတွေတော့ ရှိနေသေးတယ်။ တစ်စု၊ တစ်စုစီပေါ့။ ကိုယ်နဲ့ နီးစပ်ရာတွေမှာ ဆန္ဒပြကြတယ်။ အဲဒီလိုမျိုးတော့ ရှိတယ်။ ဆန္ဒပြသူတွေကို ရာဘာ ကျည်နဲ့ ပစ်တာတွေ မျက်ရည်ယိုဗုံးတွေနဲ့ ပစ်တာတွေကတော့ တောက်လျှောက် ရှိနေတယ် မနေ့ကအထိ ရှိတယ်။ ဒီနေ့တော့ အဲဒီလို ပစ်တာတွေမကြားရသေးဘူး။”
ဆန္ဒပြသူတွေရဲ့ အခွင့်အရေးကို လေးစားဖို့ အင်အားသုံးနှိမ်နင်းတာတွေ မလုပ်ဖို့ ကုလသမဂ္ဂ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းက သတိပေးနေချိန်မှာပဲ နှိမ်နင်းမှုတွေနဲ့ ဖမ်းဆီးမှုတွေ ဆက်လုပ်နေတာပါ။
စစ်အာဏာရှင် ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားသူတွေကို အာဏာပိုင်တွေဘက်က ပစ်ခတ်ခဲ့တာကြောင့် သေဆုံးသွားသူ ၂၀၀ နီးပါးအထိ ရှိနေတယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံ နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရေးအသင်း (AAPP)က မနေ့တုန်းက ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
အာဏာပိုင်တွေဘက်က စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်သူတွေကို ဖမ်းဆီးတာတွေ ပစ်ခတ်တာတွေ ရှိနေပေမဲ့လည်း မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့ အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်လှုပ်ရှားမှုတွေကတော့ ဒီကနေ့အထိ ဆက်ရှိနေပါတယ်။
[Unicode Version]
ကောလငျးဆန်ဒပွပှဲ ပဈခတျနှိမျနငျးမှု နှဈဦးထကျမနညျး သဆေုံး
စဈကိုငျးတိုငျးဒသေကွီး ကောလငျးမွို့နယျမှာ စဈအာဏာသိမျးမှု ဆန့ျကငြျရေး ဆန်ဒပွလှုပျရှားသူတှကေို အာဏာပိုငျတှဘေကျက ပဈခတျတာကွောင့ျ နှဈဦးထကျမနညျးသဆေုံးပွီး ထိခိုကျဒဏျရာရသူတှလေညျး ရှိပါတယျ။ မန်တလေးမှာလညျး မနေ့က စဈအာဏာသိမျးမှု ဆန့ျကငြျဆန်ဒပွသူတှကေို အာဏာပိုငျတှေ ပဈခတျနှိမျနငျးတာကွောင့ျ ငါးဦးထကျမနညျး သဆေုံးခဲ့ပါတယျ။ နယျမွို့အသီးသီးက ပဈခတျမှုတှနေဲ့ သဆေုံးဒဏျရာရမှုအခွအေနတှေနေဲ့ပတျသကျလို့ ကိုသားညှန့ျဦး စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
စဈကိုငျးတိုငျးဒသေကွီး ကောလငျးမွို့နယျမှာ စဈအာဏာသိမျးဆန့ျကငြျဆန်ဒပွသူတှကေို ပဈခတျနှိမျနငျးလို့ သဆေုံးသူ နှဈဦးအထိ ရှိနပွေီး ဒဏျရာရရှိသူတှလေညျး ရှိတယျလို့ ကော့လငျး ဒသေခံတဈဦးက ပွောပါတယျ။
“လောလောဆယျ နှဈယောကျသတေယျ။ လေးယောကျ ဒဏျရာရတယျ။ လောလောဆယျ အထိ ပဈနတေုနျးရှိသေးတယျ။ ရဲစခနျးကို ပိတျပွီးတော့မှ တာယာတှကေို မီးရှိူ့နကွေတယျ။ စခနျးကို ဘာမှမလုပျဘူးဆိုတာက စခနျးနားကို ကပျရငျ စခနျးက ပဈတော့တာပဲ။”
ဒီကနေ့နေ့လယျပိုငျးက ပဈခတျမှုအတှငျး သဆေုံးတာကို ကိုယျတိုငျ မွငျတှေ့ခဲ့ရတယျ လို့လညျး ဆန်ဒထုတျဖောျရာမှာ ပါဝငျသူ တဈဦးကပွောပါတယျ။
“ဂြိုငျးအောကျတဈခကြျနဲ့ ကွောတဈခကြျမှနျသှားတယျ။ သူက ကနြောျတို့နဲ့ တောျတောျ ဝေးသှားတာ။ ကနြောျတို့ လိုကျဆှဲလိုကျသေးတယျ။ လိုကျဆှဲတဲ့ အခါမှာ မမိလိုကျဘူး။ သူက ကြောျတကျသှားပွီးတော့မှ အဲဒီလိုမြိုး ဖွဈသှားတာ။ အခုလောလောဆယျ အဲဒီအနားမှာ ဖွဈတဲ့ဟာကတော့ အဲဒီတဈယောကျပဲရှိတယျဗြ၊ ဒဏျရာရတဲ့ သူတှကေတော့ မရှိပါဘူးဗြာ။ အခု အထိ တငျးမာမှုကတော့ရှိနဆေဲပဲဗြ။ ကနြောျတို့ ပွညျသူနဲ့ ရဲတှနေဲ့။”
ညနေ ၅ နာရီကြောျတဲ့အထိ ပွညျသူတှနေဲ့ လကျနကျကိုငျတပျဖှဲ့တှအေကွားက တငျးမာမှုတှဟော အရှိနျလြော့မသှားသေးဘူးလို့လညျး ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။
ဒါအပွင့ျ မန်တလေးတိုငျးဒသေကွီး သပိတျကငြျးမွို့နယျနဲ့ စဉ့ျကူးမွို့နယျအတှငျးက ကြေးရှာ တခြို့မှာလညျး မနေ့က ညနပေိုငျးက စဈအာဏာရှငျဆန့ျကငြျသူတှကေို အာဏာပိုငျတှေ ဘကျက ပဈခတျခဲ့တာကွောင့ျ ၅ ဦးသဆေုံးပွီး ဒဏျရာအမြားအပွား ရရှိခဲ့ကွတယျလို့ ဒသေခံ တဈဦးက ပွောပါတယျ။
“သတောကတော့ ခြောငျးကွီးတဈယောကျ ကညြျတောကျပေါကျ နှဈယောကျ၊ နှယျရုံ တဈယောကျ ဖားပွိုတဈယောကျ၊ အားလုံး ငါးယောကျပေါ့။ ခြောငျးကွီးကတော့ သပိတျကငြျးမွို့နယျဗြာ။ ကညြျတောကျပေါကျ၊ နှယျရုံ၊ ဖားပွိုကတြော့ စဉ့ျကူးမွို့နယျဗြာ။ တဆကျတညျးပဲ မွို့နယျတှကေတော့ဟုတျ။ ကညြျတောကျပေါကျမှာ ဆယျယောကျလောကျတော့ ဒဏျရာရတယျ ဒဏျရာပွငျးပွငျးပေါ့။ ကနြျတဲ့သူတှလေညျး ရှိတယျ။ အဲဒါကတော့ နညျးနညျးပါးပါးပေါ့။”
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး စဈအာဏာသိမျးမှုဆန့ျကငြျရေး လှုပျရှားမှုတှလေညျး နိုငျငံအနှံ့ ကွီးထှားလာနတောပါ။ ကယားပွညျနယျမှာဆိုရငျလညျး စဈအာဏာရှငျဆန့ျကငြျသူတှရှေိပမေဲ့လညျး အာဏာပိုငျတှဘေကျက ပဈခတျ ဖွိုခှငျးတာတှတေော့ ဒီကနေ့မရှိသေးဘူးလို့ ကာယားပွညျနယျက ဒသေခံတဈဦးကပွောပါတယျ။
“ကယားပွညျနယျမှာတော့ ဆန်ဒပွတာတှတေော့ ရှိနသေေးတယျ။ တဈစု၊ တဈစုစီပေါ့။ ကိုယျနဲ့ နီးစပျရာတှမှော ဆန်ဒပွကွတယျ။ အဲဒီလိုမြိုးတော့ ရှိတယျ။ ဆန်ဒပွသူတှကေို ရာဘာ ကညြျနဲ့ ပဈတာတှေ မကြျရညျယိုဗုံးတှနေဲ့ ပဈတာတှကေတော့ တောကျလြှောကျ ရှိနတေယျ မနေ့ကအထိ ရှိတယျ။ ဒီနေ့တော့ အဲဒီလို ပဈတာတှမေကွားရသေးဘူး။”
ဆန်ဒပွသူတှရေဲ့ အခှင့ျအရေးကို လေးစားဖို့ အငျအားသုံးနှိမျနငျးတာတှေ မလုပျဖို့ ကုလသမဂ်ဂ အပါအဝငျ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝနျးက သတိပေးနခြေိနျမှာပဲ နှိမျနငျးမှုတှနေဲ့ ဖမျးဆီးမှုတှေ ဆကျလုပျနတောပါ။
စဈအာဏာရှငျ ဆန့ျကငြျရေး လှုပျရှားသူတှကေို အာဏာပိုငျတှဘေကျက ပဈခတျခဲ့တာကွောင့ျ သဆေုံးသှားသူ ၂၀၀ နီးပါးအထိ ရှိနတေယျလို့ မွနျမာနိုငျငံ နိုငျငံရေး အကဉြျးသားမြား ကူညီစောင့ျရေးအသငျး (AAPP)က မနေ့တုနျးက ထုတျပွနျခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
အာဏာပိုငျတှဘေကျက စဈအာဏာရှငျဆန့ျကငြျသူတှကေို ဖမျးဆီးတာတှေ ပဈခတျတာတှေ ရှိနပေမေဲ့လညျး မွနျမာနိုငျငံအနှံ့ အာဏာရှငျဆန့ျကငြျလှုပျရှားမှုတှကေတော့ ဒီကနေ့အထိ ဆကျရှိနပေါတယျ။
