[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာနိုင်ငံထဲက ကရင်ဒုက္ခသည်တွေအတွက် သံလွင်မြစ် တဘက်ကမ်း ထိုင်းနိုင်ငံဖက် အခြမ်းမှာ သောင်တင်နေကြတဲ့ ထောက်ပံ့ကူညီရေး အလှူတွေကို ထိုင်းအာဏာပိုင်တွေက အကန့်အသတ်နဲ့သာ ပေးခွင့်ပြုနေပါတယ်။ အစားအသောက်အကူအညီတွေ ပေးနိုင်ဖို့ ပထမ ပိတ်ပင်ထားရာက ထိုင်းလူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ တောင်းဆိုမှုကြောင့် ခုလို အကန့်အသတ်နဲ့ ပေးခွင့်ပြုနေတဲ့အကြောင်း ထိုင်းအခြေစိုက် ဗွီအိုအေသတင်းထောက် မအေးအေးမာက တင်ပြပါမယ်။
မြန်မာနိုင်ငံ သံလွင်မြစ်ကမ်းဘေးမှာ တိမ်းရှောင်နေကြတဲ့ ကရင် စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ အတွက် ထိုင်းနိုင်ငံဘက်က အလှူရှင်တွေ လှူထားတဲ့ အကူအညီပစ္စည်းတွေဟာ မယ်ဟောင်ဆောင်ပြည်နယ် မဲ့စမ်လက် (သောလယ်ထာ) မှာ ဧပြီ ၃ ရက်နေ့ထဲက မပို့နိုင်ဘဲ သောင်တင်နေခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ထိုင်းလူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ တောင်းဆိုမှုကြောင့် အစားအသောက်နဲ့ ကူညီထောက်ပံ့ရေးအလှူပစ္စည်းတွေကို နယ်မြေခံ ထိုင်းအာဏာပိုင်တွေက ဒီနေ့မှာ ပေးပို့ခွင့်ပြုခဲ့ကြောင်း ကရင်လူအခွင့်ရေးအဖွဲ့(KHRG)က ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ စောနန္ဒဆူးက ပြောပြပါတယ်။
"ဖွင့်တယ်ဆိုပေမဲ့လည်း အောက်ခြေမှာရှိတဲ့ သူတို့အာဏာပိုင်တွေက နားလည်မှုနဲ့ ခွင့်ပြုခဲ့တာပေါ့နော်။ ဒီမနက်မှာလည်း အများကြီးခွင့်မပြုဘူး အတိုင်းအတာ တခုလောက်ထိပဲ ခွင့်ပြုတယ် ကျနော်တို့ အနေနဲ့ တောင်းဆိုချင်တာက ထိုင်းအာဏာပိုင်တွေက လိုလိုလားလား ခွင့်ပြုစေချင်တယ်ပေါ့နော်။ အထဲမှာ အိုင်ဒီပီပြည်တွင်း အိုးအိမ်မဲ့ဒုက္ခသည်တွကအင်မတန်မှ ဒုက္ခတွေ ရောက်နေကြပါတယ်။ လူသားချင်းစာနာတဲ့ အကူအညီတွေလည်း ပိုပြီး လိုအပ်နေပါတယ်။ အခုဆိုရင် မိုးရွာထဲမှာ အိပ်နေရတာကလည်းအတော်ခက်ခဲပါတယ်။"
ကရင်ပြည်နယ်ထဲမှာ ကရင်လက်နက်ကိုင် ကေအန်ယူတပ်တွေနဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ကြား တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ခဲ့ပြီး မတ်လကုန်ပိုင်းမှာ စစ်တပ်ဘက်က လေကြောင်းကနေ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီးနောက် ကရင်ဒေသခံအများအပြား ဘေးလွတ်ရာ ထွက်ပြေးနေကြတာပါ။ ထွက်ပြေးခိုလှုံနေကြရတဲ့ ကရင်ဒုက္ခသည် ၁၀,၀၀၀ ကျော်ရှိတယ်လို့ ဒုက္ခသည် အကူအညီပေးနေသူတွေက ခန့်မှန်းပါတယ်။
ထိုင်းနိုင်ငံဘက်ရောက်လာတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကို ထိုင်းအာဏာပိုင်တွေက လက်မခံဘဲ မြန်မာနိုင်ငံဘက်ကို ပြန်သွားအောင် အတင်းအကြပ်လုပ်တာ၊ သံဆူးကြိုးတွေ ကာရံပြီး တားဆီးတာတွေ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုအတွင်း ဒဏ်ရာရသူ အနည်းငယ်ကိုသာ ထိုင်းဖက်က လက်ခံပြီး ဆေးကုသခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒဏ်ရာရသူတွေကို ဆေးကုသ ကူညီပေးခဲ့သလို၊ ဒုက္ခသည်တွေဟာ နေရပ်ရင်းကို သူတို့သဘောနဲ့ သူတို့ ပြန်သွားကြတာဖြစ်တယ်လို့ ထိုင်းအစိုးရက ထုတ်ပြန်ပါတယ်။
ထိုင်းဘက်က လက်မခံတဲ့ ကရင်စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေဟာ နေရပ်တွေကို ပြန်မသွားရဲကြဘဲ သံလွင်မြစ်ကမ်းအနားက ကျောက်တောင်တွေ အနားမှာပဲ ခိုလှုံနေထိုင်ရပြီး စားနပ်ရိက္ခာတွေမရှိတာကြောင့် ထိုင်းဘက်က မြန်မာအလုပ်သမားတွေနဲ့အလှူရှင်တွေကသူတို့ကို ကူညီထောက်ပံ့နိုင်ဖို့ ကြိုးစားနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကရင်လူအခွင့်ရေးအဖွဲ့အစည်းတွေကလည်း ကရင်ဒုက္ခသည်တွေဆီကို လူသားချင်းစာနာတဲ့ အကူညီပေးဖို့အတွက်ထိုင်းက လူ့မှုကူညီရေးအဖွဲ့အစည်းတွေကိုလည်း မေတ္တာရပ်ခံ တောင်းဆိုခဲ့တယ်လို့ ပြောပြပါတယ်။
"ထိုင်းက CBO၊ CSO တွေကို ကျနော်တို့လည်း သက်ဆိုင်ရာထိုင်းကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့တွေ့တဲ့အခါမှာ Advocate လုပ်ပါတယ်၊ ခွင့်ပြုပေးဖို့ပေါ့နော်။ ဒီလိုမျိုး ဒုက္ခသည်တွေကို လက်မခံနိုင်ရင်တောင်မှ ဒုက္ခသည်တွေအတွက် စားနပ်ရိက္ခာတွေကို လူသားချင်းစာနာမှုတွေနဲ့ ခွင့်ပြုပေးဖို့ တောင်းဆိုနေတာပါ။"
စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေအတွက် လှူထားကြတဲ့ ဆန်ဆီ၊ ဆား၊ ခေါက်ဆွဲခြောက် သောက်ရေနဲ့ ကုန်ခြောက်ပစ္စည်းတွေကို ဧပြီလ ၃ ရက်နေ့ထဲက သူတို့ဆီရောက်အောင် ပို့ပေးနိုင်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပေမဲ့ ထိုင်းအာဏာပိုင်တွေက ပိတ်ပင်ခဲ့ပါတယ်။ ထိုင်းမှာ ရှိတဲ့ ထိုင်းကရင် (KTG) အဖွဲ့နဲ့ အစိုးရမဟုတ်တဲ့ NGO အဖွဲ့အစည်းတွေ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေက တောင်းဆို ကူညီခဲ့ပြီးနောက် ဒီနေ့မှာတော့ အကန့်အသတ်နဲ့ အကူအညီတွေ ပို့ပေးနိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်တဲ့အကူအညီတွေကိုတော့ ခရိုင်အာဏာပိုင်အဆင့်ဆင့်ကနေ ခွင့်ပြုမှာသာပို့ပေးနိုင်ခွင့်ရမယ်လို့ ထိုင်းအာဏာပိုင်တွေက တုံ့ပြန်တယ်လို့ လူအခွင့်ရေးအဖွဲ့အစည်းတွေကပြောပြပါတယ်။ ကရင်စစ်ဘေး ဒုက္ခသည်တွေ ခိုလှုံနေကြတဲ့ နေရာဘက်တွေမှာ မိုးတွေရွာနေတာတွေကြောင့် ဒုက္ခသည်တွေအတွက် စားနပ်ရိက္ခာ သောက်ရေနဲ့ မိုးကာများ အရေးတကြီး လိုအပ်နေသေးတယ်လို့ အကူအညီပေးနေသူတွေကပြောပါတယ်။မတ်လ ၂၇ ရက်နေ့နဲ့ ၂၈ ရက်နေ့တွေတုန်းက ကရင်ပြည်နယ်ဖာပွန်ခရိုင်ထဲက ကရင်ကျေးရွာတွေအပေါ် စစ်တပ်ကလေယာဉ်နဲ့ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့တာကြောင့် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်လာတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။
[Unicode Version]
နယျစပျက ကရငျဒုက်ခသညျတှအေတှကျအကူအညီတှေ ထိုငျးအစိုးရ အကန့ျအသတျနဲ့သာ ပို့ခှင့ျပွု
မွနျမာနိုငျငံထဲက ကရငျဒုက်ခသညျတှအေတှကျ သံလှငျမွဈ တဘကျကမျး ထိုငျးနိုငျငံဖကျ အခွမျးမှာ သောငျတငျနကွေတဲ့ ထောကျပံ့ကူညီရေး အလှူတှကေို ထိုငျးအာဏာပိုငျတှကေ အကန့ျအသတျနဲ့သာ ပေးခှင့ျပွုနပေါတယျ။ အစားအသောကျအကူအညီတှေ ပေးနိုငျဖို့ ပထမ ပိတျပငျထားရာက ထိုငျးလူမှုအဖှဲ့အစညျးတှရေဲ့ တောငျးဆိုမှုကွောင့ျ ခုလို အကန့ျအသတျနဲ့ ပေးခှင့ျပွုနတေဲ့အကွောငျး ထိုငျးအခွစေိုကျ ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ မအေးအေးမာက တငျပွပါမယျ။
မွနျမာနိုငျငံ သံလှငျမွဈကမျးဘေးမှာ တိမျးရှောငျနကွေတဲ့ ကရငျ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှေ အတှကျ ထိုငျးနိုငျငံဘကျက အလှူရှငျတှေ လှူထားတဲ့ အကူအညီပစ်စညျးတှဟော မယျဟောငျဆောငျပွညျနယျ မဲ့စမျလကျ (သောလယျထာ) မှာ ဧပွီ ၃ ရကျနေ့ထဲက မပို့နိုငျဘဲ သောငျတငျနခေဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ထိုငျးလူမှုအဖှဲ့အစညျးတှရေဲ့ တောငျးဆိုမှုကွောင့ျ အစားအသောကျနဲ့ ကူညီထောကျပံ့ရေးအလှူပစ်စညျးတှကေို နယျမွခေံ ထိုငျးအာဏာပိုငျတှကေ ဒီနေ့မှာ ပေးပို့ခှင့ျပွုခဲ့ကွောငျး ကရငျလူအခှင့ျရေးအဖှဲ့(KHRG)က ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ စောနန်ဒဆူးက ပွောပွပါတယျ။
"ဖှင့ျတယျဆိုပမေဲ့လညျး အောကျခွမှောရှိတဲ့ သူတို့အာဏာပိုငျတှကေ နားလညျမှုနဲ့ ခှင့ျပွုခဲ့တာပေါ့နောျ။ ဒီမနကျမှာလညျး အမြားကွီးခှင့ျမပွုဘူး အတိုငျးအတာ တခုလောကျထိပဲ ခှင့ျပွုတယျ ကနြောျတို့ အနနေဲ့ တောငျးဆိုခငြျတာက ထိုငျးအာဏာပိုငျတှကေ လိုလိုလားလား ခှင့ျပွုစခေငြျတယျပေါ့နောျ။ အထဲမှာ အိုငျဒီပီပွညျတှငျး အိုးအိမျမဲ့ဒုက်ခသညျတှကအငျမတနျမှ ဒုက်ခတှေ ရောကျနကွေပါတယျ။ လူသားခငြျးစာနာတဲ့ အကူအညီတှလေညျး ပိုပွီး လိုအပျနပေါတယျ။ အခုဆိုရငျ မိုးရှာထဲမှာ အိပျနရေတာကလညျးအတောျခကျခဲပါတယျ။"
ကရငျပွညျနယျထဲမှာ ကရငျလကျနကျကိုငျ ကအေနျယူတပျတှနေဲ့ မွနျမာစဈတပျကွား တိုကျပှဲတှဖွေဈခဲ့ပွီး မတျလကုနျပိုငျးမှာ စဈတပျဘကျက လကွေောငျးကနေ ဗုံးကွဲတိုကျခိုကျခဲ့ပွီးနောကျ ကရငျဒသေခံအမြားအပွား ဘေးလှတျရာ ထှကျပွေးနကွေတာပါ။ ထှကျပွေးခိုလှုံနကွေရတဲ့ ကရငျဒုက်ခသညျ ၁၀,၀၀၀ ကြောျရှိတယျလို့ ဒုက်ခသညျ အကူအညီပေးနသေူတှကေ ခန့ျမှနျးပါတယျ။
ထိုငျးနိုငျငံဘကျရောကျလာတဲ့ ဒုက်ခသညျတှကေို ထိုငျးအာဏာပိုငျတှကေ လကျမခံဘဲ မွနျမာနိုငျငံဘကျကို ပွနျသှားအောငျ အတငျးအကွပျလုပျတာ၊ သံဆူးကွိုးတှေ ကာရံပွီး တားဆီးတာတှေ လုပျခဲ့ပါတယျ။ ဗုံးကွဲတိုကျခိုကျမှုအတှငျး ဒဏျရာရသူ အနညျးငယျကိုသာ ထိုငျးဖကျက လကျခံပွီး ဆေးကုသခှင့ျပွုခဲ့ပါတယျ။ ဒဏျရာရသူတှကေို ဆေးကုသ ကူညီပေးခဲ့သလို၊ ဒုက်ခသညျတှဟော နရေပျရငျးကို သူတို့သဘောနဲ့ သူတို့ ပွနျသှားကွတာဖွဈတယျလို့ ထိုငျးအစိုးရက ထုတျပွနျပါတယျ။
ထိုငျးဘကျက လကျမခံတဲ့ ကရငျစဈဘေးဒုက်ခသညျတှဟော နရေပျတှကေို ပွနျမသှားရဲကွဘဲ သံလှငျမွဈကမျးအနားက ကြောကျတောငျတှေ အနားမှာပဲ ခိုလှုံနထေိုငျရပွီး စားနပျရိက်ခာတှမေရှိတာကွောင့ျ ထိုငျးဘကျက မွနျမာအလုပျသမားတှနေဲ့အလှူရှငျတှကေသူတို့ကို ကူညီထောကျပံ့နိုငျဖို့ ကွိုးစားနကွေတာ ဖွဈပါတယျ။ ကရငျလူအခှင့ျရေးအဖှဲ့အစညျးတှကေလညျး ကရငျဒုက်ခသညျတှဆေီကို လူသားခငြျးစာနာတဲ့ အကူညီပေးဖို့အတှကျထိုငျးက လူ့မှုကူညီရေးအဖှဲ့အစညျးတှကေိုလညျး မတေ်တာရပျခံ တောငျးဆိုခဲ့တယျလို့ ပွောပွပါတယျ။
"ထိုငျးက CBO၊ CSO တှကေို ကနြောျတို့လညျး သကျဆိုငျရာထိုငျးကိုယျစားလှယျတှနေဲ့တှေ့တဲ့အခါမှာ Advocate လုပျပါတယျ၊ ခှင့ျပွုပေးဖို့ပေါ့နောျ။ ဒီလိုမြိုး ဒုက်ခသညျတှကေို လကျမခံနိုငျရငျတောငျမှ ဒုက်ခသညျတှအေတှကျ စားနပျရိက်ခာတှကေို လူသားခငြျးစာနာမှုတှနေဲ့ ခှင့ျပွုပေးဖို့ တောငျးဆိုနတောပါ။"
စဈဘေးဒုက်ခသညျတှအေတှကျ လှူထားကွတဲ့ ဆနျဆီ၊ ဆား၊ ခေါကျဆှဲခွောကျ သောကျရနေဲ့ ကုနျခွောကျပစ်စညျးတှကေို ဧပွီလ ၃ ရကျနေ့ထဲက သူတို့ဆီရောကျအောငျ ပို့ပေးနိုငျဖို့ ကွိုးစားခဲ့ပမေဲ့ ထိုငျးအာဏာပိုငျတှကေ ပိတျပငျခဲ့ပါတယျ။ ထိုငျးမှာ ရှိတဲ့ ထိုငျးကရငျ (KTG) အဖှဲ့နဲ့ အစိုးရမဟုတျတဲ့ NGO အဖှဲ့အစညျးတှေ လူမှုအဖှဲ့အစညျးတှကေ တောငျးဆို ကူညီခဲ့ပွီးနောကျ ဒီနေ့မှာတော့ အကန့ျအသတျနဲ့ အကူအညီတှေ ပို့ပေးနိုငျခဲ့တာဖွဈပါတယျ။ ကနြျတဲ့အကူအညီတှကေိုတော့ ခရိုငျအာဏာပိုငျအဆင့ျဆင့ျကနေ ခှင့ျပွုမှာသာပို့ပေးနိုငျခှင့ျရမယျလို့ ထိုငျးအာဏာပိုငျတှကေ တုံ့ပွနျတယျလို့ လူအခှင့ျရေးအဖှဲ့အစညျးတှကေပွောပွပါတယျ။ ကရငျစဈဘေး ဒုက်ခသညျတှေ ခိုလှုံနကွေတဲ့ နရောဘကျတှမှော မိုးတှရှောနတောတှကွေောင့ျ ဒုက်ခသညျတှအေတှကျ စားနပျရိက်ခာ သောကျရနေဲ့ မိုးကာမြား အရေးတကွီး လိုအပျနသေေးတယျလို့ အကူအညီပေးနသေူတှကေပွောပါတယျ။မတျလ ၂၇ ရကျနေ့နဲ့ ၂၈ ရကျနေ့တှတေုနျးက ကရငျပွညျနယျဖာပှနျခရိုငျထဲက ကရငျကြေးရှာတှအေပေါျ စဈတပျကလယောဉျနဲ့ ဗုံးကွဲတိုကျခိုကျခဲ့တာကွောင့ျ ထှကျပွေးတိမျးရှောငျလာတဲ့ ဒုက်ခသညျတှေ ဖွဈကွပါတယျ။
