အီရန်မှာ ဆန္ဒပြသူတွေအပေါ် နှိမ်နင်းမှုတွေ အရှိန်မြှင့်
{{Zawgyi/Unicode}}
အီရန်မှာ ခေါင်းစည်းပုဝါ စည်းကမ်းတကျ မခြုံမှုနဲ့ အဖမ်းခံခဲ့ရတဲ့ အသက် ၂၂ နှစ်အရွယ် Mahsa Amini ရဲလက်တွင်းသေဆုံးခဲ့ရတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြသူတွေကို အီရန်အစိုးရက အင်္ဂါနေ့က ပြင်းပြင်းထန်ထန် နှိမ်နင်းခဲ့ပါတယ်။
လူမှုမီဒီယာတွေမှာတော့ အီရန်အာဏာပိုင်တွေက Kurd ဒေသက ဆန္ဒပြသူတွေကို နှိမ်နင်းဖို့ သံချပ်ကာ ကားတွေ စေလွှတ်နေတဲ့ ပုံတွေပြသထားပါတယ်။ တဟီရန်အနောက်ဖက် မိုင် ၂၅၀ လောက်အကွာက Kurdistan ပြည်နယ်ရဲ့ မြို့တော် Sanandai မှာတော့ အဓိကရုန်နှိမ်နင်းရေး ရဲတွေက ပစ်ခတ်ခဲ့ပါတယ်။ Hengaw လူ့အခွင့်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ စာမျက်နှာ မှာတော့ မှောင်နေတဲ့ လမ်းတွေမှာ သေနတ်နဲ့ ပစ်ခတ်တာနဲ့ မီးလောင်နေတာတွေကို ပြတဲ့ ဗီဒီယိုကို တင်ထားပါတယ်။
အီရန်နိုင်ငံတလွှား ဆန္ဒပြမှုတွေ ဆက်လက်ဖြစ်ပွါးနေသလို မြို့တော် တဟီရန်မှာလည်း တနင်္လာနေ့က ခေါင်းစည်းပုဝါ မပါပဲ ဆန္ဒပြချီတက်နေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ မိန်းခလေးတွေကို တွေ့နေရပါတယ်။
Amini သေဆုံးမှုကြောင့် ဆန္ဒပြနေကြတာ အခုဆို သီတင်း ၄ ပတ်ထဲ ရောက်လာပြီဖြစ်ပြီး ၂၀၀၉ ခုနှစ် အစိမ်းရောင် လှုပ်ရှားမှုပြီးကတည်းက ဆိုရင်တော့ ဒီဆန္ဒပြမှုဟာ အီရန်ရဲ့ ဘာသာရေးစည်းမျဉ်းဆိုင်ရာ အတွက် အကြီးဆုံးစိန်ခေါ်မှု ကြီးတခု ဖြစ်နေတာပါ။ Amini ဟာ Kurds လူမျိုးဖြစ်ပြီး အီရန်နိုင်ငံရဲ့ Kurd ဒေသမှာ သူ့သေဆုံးမှုအပေါ် ဆန္ဒပြမှုကို စက်တင်ဘာ ၁၇ ရက်နေ့ သူ့ဈာပနကျင်းပ ချိန်ကတည်းက စတင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
အီရန်လုံခြုံရေးတွေက လူထုကို သေနတ်တွေ မျက်ရည်ယိုဗုံးတွေနဲ့ ပစ်ခတ်တယ်လို့ Amnesty International လူ့အခွင့်ရေးအဖွဲ့က ပြောဆိုပေမယ့် အီရန်အာဏာပိုင်တွေကတော့ ဒါကို ငြင်းဆိုပါတယ်။
.......................................
အီရနျမှာ ဆန်ဒပွသူတှအေပေါျ နှိမျနငျးမှုတှေ အရှိနျမွှင့ျ
{{Zawgyi/Unicode}}
အီရနျမှာ ခေါငျးစညျးပုဝါ စညျးကမျးတကြ မခွုံမှုနဲ့ အဖမျးခံခဲ့ရတဲ့ အသကျ ၂၂ နှဈအရှယျ Mahsa Amini ရဲလကျတှငျးသဆေုံးခဲ့ရတာနဲ့ ပတျသကျပွီး ကန့ျကှကျ ဆန်ဒပွသူတှကေို အီရနျအစိုးရက အငျ်ဂါနေ့က ပွငျးပွငျးထနျထနျ နှိမျနငျးခဲ့ပါတယျ။
လူမှုမီဒီယာတှမှောတော့ အီရနျအာဏာပိုငျတှကေ Kurd ဒသေက ဆန်ဒပွသူတှကေို နှိမျနငျးဖို့ သံခပြျကာ ကားတှေ စလှေှတျနတေဲ့ ပုံတှပွေသထားပါတယျ။ တဟီရနျအနောကျဖကျ မိုငျ ၂၅၀ လောကျအကှာက Kurdistan ပွညျနယျရဲ့ မွို့တောျ Sanandai မှာတော့ အဓိကရုနျနှိမျနငျးရေး ရဲတှကေ ပဈခတျခဲ့ပါတယျ။ Hengaw လူ့အခှင့ျရေးအဖှဲ့ရဲ့ စာမကြျနှာ မှာတော့ မှောငျနတေဲ့ လမျးတှမှော သနေတျနဲ့ ပဈခတျတာနဲ့ မီးလောငျနတောတှကေို ပွတဲ့ ဗီဒီယိုကို တငျထားပါတယျ။
အီရနျနိုငျငံတလှှား ဆန်ဒပွမှုတှေ ဆကျလကျဖွဈပှါးနသေလို မွို့တောျ တဟီရနျမှာလညျး တနငျ်လာနေ့က ခေါငျးစညျးပုဝါ မပါပဲ ဆန်ဒပွခြီတကျနတေဲ့ အမြိုးသမီးတှေ မိနျးခလေးတှကေို တှေ့နရေပါတယျ။
Amini သဆေုံးမှုကွောင့ျ ဆန်ဒပွနကွေတာ အခုဆို သီတငျး ၄ ပတျထဲ ရောကျလာပွီဖွဈပွီး ၂၀၀၉ ခုနှဈ အစိမျးရောငျ လှုပျရှားမှုပွီးကတညျးက ဆိုရငျတော့ ဒီဆန်ဒပွမှုဟာ အီရနျရဲ့ ဘာသာရေးစညျးမဉြျးဆိုငျရာ အတှကျ အကွီးဆုံးစိနျခေါျမှု ကွီးတခု ဖွဈနတောပါ။ Amini ဟာ Kurds လူမြိုးဖွဈပွီး အီရနျနိုငျငံရဲ့ Kurd ဒသေမှာ သူ့သဆေုံးမှုအပေါျ ဆန်ဒပွမှုကို စကျတငျဘာ ၁၇ ရကျနေ့ သူ့ဈာပနကငြျးပ ခြိနျကတညျးက စတငျခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
အီရနျလုံခွုံရေးတှကေ လူထုကို သနေတျတှေ မကြျရညျယိုဗုံးတှနေဲ့ ပဈခတျတယျလို့ Amnesty International လူ့အခှင့ျရေးအဖှဲ့က ပွောဆိုပမေယ့ျ အီရနျအာဏာပိုငျတှကေတော့ ဒါကို ငွငျးဆိုပါတယျ။
