(Zawgyi/Unicode)
စစ်တပ်နဲ့ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေကြား တိုက်ပွဲဖြစ်ခဲ့တဲ့ ချင်းပြည်နယ်နဲ့ ကယားပြည်နယ်ဘက်မှာ စစ်ရှောင်တွေအတွက် အရေးပေါ် စားနပ်ရိက္ခာလိုအပ်ချက် ကြီးမားနေပါတယ်။ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ စစ်ကောင်စီအဆင့်ဆင့်ရဲ့ ခွင့်ပြုချက်ရဖို့ ကြိုးစားနေရတဲ့အတွက် အခုလို အချိန်ကြန့်ကြာနေတာ ဖြစ်တယ်လို့ စစ်ရှောင်စခန်းတာဝန်ခံတွေက ပြောပါတယ်။ ရန်ကုန်ကပို့တဲ့ ဒီသတင်းအပြည့်အစုံကို ကိုသိန်းထိုက်ဦးက ပြောပြပါမယ်။
စစ်တပ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ် ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေကြား တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ခဲ့တဲ့ ချင်းပြည်နယ် ဒေသတချို့မှာ သွားရေးလာရေးခက်ခဲပြီး စားနပ်ရိက္ခာ ပြတ်လပ်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ယာယီစစ်ရှောင်စခန်း တာဝန်ခံတွေက နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေကို အကူအညီ တောင်းခံထားတာပါ။
ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ တခြား နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေဟာ စားနပ်ရိက္ခာ လိုအပ်ချက်ရှိနေတဲ့ မင်းတပ်နဲ့ ကန်ပက်လက်မြို့နယ်တို့က စစ်ရှောင်တွေကို အကူအညီပေးဖို့ ပြည်နယ် စစ်ကောင်စီရဲ့ ခွင့်ပြုချက်ရဖို့ ခက်ခဲနေတယ်လို့ မင်းတပ်စစ်ရှောင်စခန်းတာဝန်ခံ ဆလိုင်းထက်လျန်က ပြောပါတယ်။
“အခုအထိ နိုင်ငံတကာ UN အဖွဲ့အစည်းသော်လည်းကောင်း၊ INGO အဖွဲ့အစည်းသော်လည်းကောင်း သူတို့က စစ်ကောင်စီရဲ့ ခွင့်ပြုချက်ကို တောင်းနေကြတယ်ပေါ့လေ။ အဲဒီလို ခွင့်ပြုချက်တောင်းတာမှာ ပြည်နယ်အဆင့်ကောင်စီ စစ်ကောင်စီကို သူတို့ ချဉ်းကပ်ကြတယ်ပေါ့လေ၊ ခွင့်ပြုချက် တောင်းကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြည်နယ်အဆင့် စစ်ကောင်စီကနေလည်း သူတို့ခွင့်ပြုချက်ပေးနိုင်တဲ့အရာ မဟုတ်ဘူးလို့ ထင်တာပေါ့လေ။ ဆိုတော့ သူတို့ကတော့ ပြည်ထောင်စုအဆင့်ကိုပဲ ပြန်ပြီးတော့ လွှဲတာမျိုး ကြားရတယ်။”
UNHCR တို့ WFP တို့ရဲ့ ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းတွေက လမ်းခုလတ်မှာရောက်ရှိနေပြီး ချင်းပြည်နယ်ထဲ သယ်ခွင့်ရဖို့ စောင့်ဆိုင်းနေရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီအခြေအနေမှာ တိုက်ပွဲရှောင်သူတွေဟာ ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပက တသီးပုဂ္ဂလအလှူရှင်တွေကို အဓိကအားထားနေကြရပါတယ်။
“UNHCR တို့ WFP တို့ သူတို့ပစ္စည်းတွေက ပခုက္ကူမှာ သူတို့ရဲ့ ထောက်ပံ့ရေး ပစ္စည်းတွေက အဲဒီမှာပဲ သောင်တင်နေတယ်လို့ ကြားတယ်။ သူတို့ ဒီဘက်ကို အခုအထိတော့ မလာသေးတာကို တွေ့ရတယ်။ အဓိကတော့ စားနပ်ရိက္ခာပေါ့လေ။ စုဆောင်းထားတဲ့ဟာမျိုး ရှိခဲ့လို့သာ အခုအထိ ဒါနဲ့ပဲသူတို့ မှီခိုနေရတယ် ပေါ့လေ။”
ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်လို့ မြန်မာပြည်ဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂရုံးကို ဗွီအိုအေက ဆက်သွယ် မေးမြန်းခဲ့ပေမဲ့ အကြောင်းပြန်ကြားချက် မရသေးပါဘူး။
လူသားစာနာမှုဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂညှိနှိုင်းရေးမှုးရုံး UNOCHA ရဲ့ ဇွန်လအစောပိုင်း ထုတ်ပြန်ချက်မှာတော့ ချင်းပြည်နယ် ဟားခါး၊ ကန်ပက်လက်၊ မင်းတပ်၊ မတူပီ၊ ထန်တလန်မြို့နယ်တွေက အိုးအိမ်စွန့်ခွာပြီး ထွက်ပြေးသွားတဲ့ ဒေသခံအရေအတွက် ၁၉,၅၀၀ ရှိတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ကရင်၊ ကယား၊ မွန်၊ ပဲခူး စတဲ့ မြန်မာပြည် အရှေ့တောင်ပိုင်းဟာ စစ်ကောင်စီ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးသူ အများဆုံးရှိခဲ့တဲ့ ဒေသတွေပါ။ ကုလဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး UNHCR ကတော့ အဲဒီဒေသတွေကနေ လူပေါင်း ၁၆၀,၀၀၀ ကျော် နေရပ်စွန့်ခွာခဲ့ရတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ ကယားပြည်နယ်က လူဦးရေ ၁၀၈,၀၀၀ နဲ့ အများဆုံးဖြစ်ပြီး ဆေးဝါး၊ ရေနဲ့ အစားအသောက်တွေ အရေးပေါ် လိုအပ်နေတာပါ။
“အခုထိ ကျနော်တို့ဘက်ရောက်လာတဲ့ အလှူအတော်များများ ကျနော် လက်လှမ်းမီသလောက်ဆိုရင် ပြည်သူအချင်းချင်းက ထည့်ဝင်လှူဒါန်းတဲ့ငွေနဲ့ ကူညီနေကြတာပဲ သိတယ်ပေါ့နော်။ ဒီ နိုင်ငံတကာကနေ UN ကနေ လာတဲ့အကူအညီတွေ ကျနော်တို့ ဒီဘက်မှာ မတွေ့ရသေးဘူး။ အဲဒီတော့ ကျနော် ကြားသိရသလောက် သူတို့မှာ proposal ( အဆိုပြုလွှာ) ရေးနေတုန်းပဲ၊ တင်နေတုန်းပဲ အဲလိုကြားသိရတယ်၊ ဒီမှာက အကုန်သေတော့မယ် အဲလိုမျိုးဖြစ်နေတယ်။”
ကယားပြည်နယ်၊ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် စစ်ရှောင်စခန်းတခုရဲ့ တာဝန်ခံ ခူးရယ် ပြောသွားတာပါ။
ကုလအဖွဲ့အစည်းဖြစ်တဲ့ ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအစီအစဉ် WFP ကတော့ ရန်ကုန်တိုင်း လှိုင်သာယာမြို့နယ်က လိုအပ်ချက်ရှိနေတဲ့ လူပေါင်း ၃၃၀,၀၀၀ ကျော်ကို ဒီအတောအတွင်းမှာ စားနပ်ရိက္ခာတွေ ဖြန့်ဝေထားပါတယ်။
မေလကုန်ပိုင်းကလည်း ကချင်၊ ချင်း၊ ရခိုင်၊ ရှမ်း ဒီဒေသတွေက လူဦးရေး ၃၄၀,၀၀၀ ကို စာနပ်ရိက္ခာနဲ့ ငွေကြေးအကူအညီတွေ ပေးအပ်ခဲ့တယ်လို့ OCHA ရဲ့ ဒီရက်ပိုင်းထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
တိုက်ပွဲဖြစ်ရာဒေသတွေက ပြည်သူ ၁ သန်းလောက်အတွက် ငွေကြေးအကူအညီ အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၂၇၀ လောက်လိုအပ်ကြောင်း ကုလစာနာမှုအဖွဲ့ OCHA က မေလကုန်မှာ ထုတ်ပြန်ထားတာပါ။ လက်ရှိတော့ ဒီပမာဏရဲ့ ၁၅% ရာခိုင်နှုန်းပဲ ရသေးကြောင်း အဲဒီထုတ်ပြန်ချက်မှာ ရေးသားထားပါတယ်။
......................................................................................
ခငြျးနဲ့ကယားက စဈရှောငျ စားနပျရိက်ခာ အရေးပေါျလိုနေ
(Unicode)
စဈတပျနဲ့ ပွညျသူ့ကာကှယျရေးအဖှဲ့တှကွေား တိုကျပှဲဖွဈခဲ့တဲ့ ခငြျးပွညျနယျနဲ့ ကယားပွညျနယျဘကျမှာ စဈရှောငျတှအေတှကျ အရေးပေါျ စားနပျရိက်ခာလိုအပျခကြျ ကွီးမားနပေါတယျ။ နိုငျငံတကာအဖှဲ့အစညျးတှအေနနေဲ့ စဈကောငျစီအဆင့ျဆင့ျရဲ့ ခှင့ျပွုခကြျရဖို့ ကွိုးစားနရေတဲ့အတှကျ အခုလို အခြိနျကွန့ျကွာနတော ဖွဈတယျလို့ စဈရှောငျစခနျးတာဝနျခံတှကေ ပွောပါတယျ။ ရနျကုနျကပို့တဲ့ ဒီသတငျးအပွည့ျအစုံကို ကိုသိနျးထိုကျဦးက ပွောပွပါမယျ။
စဈတပျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျ ကာကှယျရေးတပျဖှဲ့တှကွေား တိုကျပှဲတှဖွေဈခဲ့တဲ့ ခငြျးပွညျနယျ ဒသေတခြို့မှာ သှားရေးလာရေးခကျခဲပွီး စားနပျရိက်ခာ ပွတျလပျနပေါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ယာယီစဈရှောငျစခနျး တာဝနျခံတှကေ နိုငျငံတကာအဖှဲ့အစညျးတှကေို အကူအညီ တောငျးခံထားတာပါ။
ကုလသမဂ်ဂအဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ တခွား နိုငျငံတကာအဖှဲ့အစညျးတှဟော စားနပျရိက်ခာ လိုအပျခကြျရှိနတေဲ့ မငျးတပျနဲ့ ကနျပကျလကျမွို့နယျတို့က စဈရှောငျတှကေို အကူအညီပေးဖို့ ပွညျနယျ စဈကောငျစီရဲ့ ခှင့ျပွုခကြျရဖို့ ခကျခဲနတေယျလို့ မငျးတပျစဈရှောငျစခနျးတာဝနျခံ ဆလိုငျးထကျလနြျက ပွောပါတယျ။
“အခုအထိ နိုငျငံတကာ UN အဖှဲ့အစညျးသောျလညျးကောငျး၊ INGO အဖှဲ့အစညျးသောျလညျးကောငျး သူတို့က စဈကောငျစီရဲ့ ခှင့ျပွုခကြျကို တောငျးနကွေတယျပေါ့လေ။ အဲဒီလို ခှင့ျပွုခကြျတောငျးတာမှာ ပွညျနယျအဆင့ျကောငျစီ စဈကောငျစီကို သူတို့ ခဉြျးကပျကွတယျပေါ့လေ၊ ခှင့ျပွုခကြျ တောငျးကွတယျ။ ဒါပမေဲ့ ပွညျနယျအဆင့ျ စဈကောငျစီကနလေညျး သူတို့ခှင့ျပွုခကြျပေးနိုငျတဲ့အရာ မဟုတျဘူးလို့ ထငျတာပေါ့လေ။ ဆိုတော့ သူတို့ကတော့ ပွညျထောငျစုအဆင့ျကိုပဲ ပွနျပွီးတော့ လှှဲတာမြိုး ကွားရတယျ။”
UNHCR တို့ WFP တို့ရဲ့ ထောကျပံ့ရေးပစ်စညျးတှကေ လမျးခုလတျမှာရောကျရှိနပွေီး ခငြျးပွညျနယျထဲ သယျခှင့ျရဖို့ စောင့ျဆိုငျးနရေတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ဒီအခွအေနမှော တိုကျပှဲရှောငျသူတှဟော ပွညျတှငျး၊ ပွညျပက တသီးပုဂ်ဂလအလှူရှငျတှကေို အဓိကအားထားနကွေရပါတယျ။
“UNHCR တို့ WFP တို့ သူတို့ပစ်စညျးတှကေ ပခုက်ကူမှာ သူတို့ရဲ့ ထောကျပံ့ရေး ပစ်စညျးတှကေ အဲဒီမှာပဲ သောငျတငျနတေယျလို့ ကွားတယျ။ သူတို့ ဒီဘကျကို အခုအထိတော့ မလာသေးတာကို တှေ့ရတယျ။ အဓိကတော့ စားနပျရိက်ခာပေါ့လေ။ စုဆောငျးထားတဲ့ဟာမြိုး ရှိခဲ့လို့သာ အခုအထိ ဒါနဲ့ပဲသူတို့ မှီခိုနရေတယျ ပေါ့လေ။”
ဒီကိစ်စနဲ့ပတျသကျလို့ မွနျမာပွညျဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂရုံးကို ဗှီအိုအကေ ဆကျသှယျ မေးမွနျးခဲ့ပမေဲ့ အကွောငျးပွနျကွားခကြျ မရသေးပါဘူး။
လူသားစာနာမှုဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂညှိနှိုငျးရေးမှုးရုံး UNOCHA ရဲ့ ဇှနျလအစောပိုငျး ထုတျပွနျခကြျမှာတော့ ခငြျးပွညျနယျ ဟားခါး၊ ကနျပကျလကျ၊ မငျးတပျ၊ မတူပီ၊ ထနျတလနျမွို့နယျတှကေ အိုးအိမျစှန့ျခှာပွီး ထှကျပွေးသှားတဲ့ ဒသေခံအရအေတှကျ ၁၉,၅၀၀ ရှိတယျလို့ ထုတျပွနျထားပါတယျ။
ကရငျ၊ ကယား၊ မှနျ၊ ပဲခူး စတဲ့ မွနျမာပွညျ အရှေ့တောငျပိုငျးဟာ စဈကောငျစီ အာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး အိုးအိမျစှန့ျခှာထှကျပွေးသူ အမြားဆုံးရှိခဲ့တဲ့ ဒသေတှပေါ။ ကုလဒုက်ခသညျမြားဆိုငျရာ မဟာမငျးကွီးရုံး UNHCR ကတော့ အဲဒီဒသေတှကေနေ လူပေါငျး ၁၆၀,၀၀၀ ကြောျ နရေပျစှန့ျခှာခဲ့ရတယျလို့ ထုတျပွနျပါတယျ။ အဲဒီအထဲမှာ ကယားပွညျနယျက လူဦးရေ ၁၀၈,၀၀၀ နဲ့ အမြားဆုံးဖွဈပွီး ဆေးဝါး၊ ရနေဲ့ အစားအသောကျတှေ အရေးပေါျ လိုအပျနတောပါ။
“အခုထိ ကနြောျတို့ဘကျရောကျလာတဲ့ အလှူအတောျမြားမြား ကနြောျ လကျလှမျးမီသလောကျဆိုရငျ ပွညျသူအခငြျးခငြျးက ထည့ျဝငျလှူဒါနျးတဲ့ငှနေဲ့ ကူညီနကွေတာပဲ သိတယျပေါ့နောျ။ ဒီ နိုငျငံတကာကနေ UN ကနေ လာတဲ့အကူအညီတှေ ကနြောျတို့ ဒီဘကျမှာ မတှေ့ရသေးဘူး။ အဲဒီတော့ ကနြောျ ကွားသိရသလောကျ သူတို့မှာ proposal ( အဆိုပွုလှှာ) ရေးနတေုနျးပဲ၊ တငျနတေုနျးပဲ အဲလိုကွားသိရတယျ၊ ဒီမှာက အကုနျသတေော့မယျ အဲလိုမြိုးဖွဈနတေယျ။”
ကယားပွညျနယျ၊ ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျ စဈရှောငျစခနျးတခုရဲ့ တာဝနျခံ ခူးရယျ ပွောသှားတာပါ။
ကုလအဖှဲ့အစညျးဖွဈတဲ့ ကမ်ဘာ့စားနပျရိက်ခာအစီအစဉျ WFP ကတော့ ရနျကုနျတိုငျး လှိုငျသာယာမွို့နယျက လိုအပျခကြျရှိနတေဲ့ လူပေါငျး ၃၃၀,၀၀၀ ကြောျကို ဒီအတောအတှငျးမှာ စားနပျရိက်ခာတှေ ဖွန့ျဝထေားပါတယျ။
မလေကုနျပိုငျးကလညျး ကခငြျ၊ ခငြျး၊ ရခိုငျ၊ ရှမျး ဒီဒသေတှကေ လူဦးရေး ၃၄၀,၀၀၀ ကို စာနပျရိက်ခာနဲ့ ငှကွေေးအကူအညီတှေ ပေးအပျခဲ့တယျလို့ OCHA ရဲ့ ဒီရကျပိုငျးထုတျပွနျခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
တိုကျပှဲဖွဈရာဒသေတှကေ ပွညျသူ ၁ သနျးလောကျအတှကျ ငှကွေေးအကူအညီ အမရေိကနျဒေါျလာ သနျး ၂၇၀ လောကျလိုအပျကွောငျး ကုလစာနာမှုအဖှဲ့ OCHA က မလေကုနျမှာ ထုတျပွနျထားတာပါ။ လကျရှိတော့ ဒီပမာဏရဲ့ ၁၅% ရာခိုငျနှုနျးပဲ ရသေးကွောငျး အဲဒီထုတျပွနျခကြျမှာ ရေးသားထားပါတယျ။
