(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က ကိုယ့်လူထုကို အကြမ်းဖက် သတ်ဖြတ်နေတာတွေ ရပ်တန့်ရေး နိုင်ငံတကာက ထိထိရောက် မဟန့်တားဘူးဆိုရင် ဆီးရီးယားနိုင်ငံမှာကြုံတွေ့ရတဲ့ ဘေးဒုက္ခအန္တရာယ်မျိုး၊ လူတွေ သန်းနဲ့ချီဘေးဒုက္ခ ရောက်ရတဲ့ အမှားတွေ ထပ်ကြုံရလိမ့်မယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ မဟာမင်းကြီး Michelle Bachelet က သတိပေးပါတယ်။ ဒီကနေ့ ဂျနီဗာမှာ ကျင်းပတဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ လူ့အခွင့်အရေး မဟာမင်းကြီးရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Ravina Shamdasani ရဲ့ ပြောဆိုချက်တွေကို မဆုမွန်က ပြောပြပေးပါလိမ့်မယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့သီတင်းပတ်ကုန် ပဲခူးမြို့မှာ လူ ၈၂ ယောက်သေဆုံးခဲ့တဲ့ အထိ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြသူတွေ အကြမ်းဖက်ပစ်ခတ်နှိမ်နှင်းခံခဲ့ရတာကြောင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ မဟာမင်းကြီး Michelle Bachelet က မြန်မာစစ်တပ်ကို ထိထိ ရောက်ရောက် အရေးယူရေး နိုင်ငံတကာကို ပန်ကြားလိုက်တာပါ။ မဟာမင်းကြီး Michelle Bachelet ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Ravina Shamdasani က အခုလိုပြောပါတယ်။
“ မြန်မာပြည်သူတွေအပေါ် ရက်ရက်စက်စက် အကြမ်းဖက်တဲ့ မူဝါဒကို စစ်တပ်က တိုးပြီး ကျင့်သုံးဖို့ ရည်ရွယ်ထားပုံရပါတယ်။ စစ်ပွဲတွေမှာ သုံးတဲ့ လက်နက်တွေနဲ့ ဘယ်သူဘယ်ဝါ မခွဲခြားဘဲ ပစ်ခတ်နှိမ်နှင်းနေပါတယ်။”
မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေဟာ ၂၀၁၁ ခုနှစ်က ဆီရီးယားမှာ ဖြစ်ပျက်ခဲ့တဲ့ အခြေအနေမျိုး ပြန်ထင်ဟတ်နေပြီလို့လည်း ကော်မရှင်နာမင်းကြီးက ပြောဆိုပါတယ်။ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြပွဲတွေကို အလွန်အကျွံအင်အားသုံး ဖြိုခွင်းတာတွေ တွေ့နေရတယ်။ ကိုယ့်ပြည်သူတွေအပေါ် အစိုးရရဲ့ ရက်စက်မှု၊ အစဉ်တစိုက် ဖိနှိပ်မှုကြောင့် လူတချို့က လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ကြပါတယ်။ နောက် ချက်ချင်းဆိုသလို တတိုင်းပြည်လုံး အနှံ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ကူးစက်သွားခဲ့ပါတယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ မဟာမင်းကြီး Michelle Bachelet ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Ravina Shamdasani က ပြောဆိုသွားပါတယ်။
“ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအနေနဲ့ တညီတညွတ်တည်း တုံ့ပြန်ဖို့ ပျက်ကွက်မယ်ဆိုရင် ဆီရီးယားနဲ့ ဆီးရီးယားကို ကျော်ပြီး ဘေးဒုက္ခ အန္တရယ်တွေ ကျရောက်လာမှာကို ၂၀၁၁ ခုနှစ်တုန်းက လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးက သတိပေးခဲ့ပါတယ်။ သန်းနဲ့ချီတဲ့ အရပ်သား ပြည်သူတွေအတွက် ကြောက်မယ်ဖွယ်ရာ အကျိုးဆက်တွေ ကြုံခဲ့တာကို ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်အတွင်း မြင်ခဲ့ကြရပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေက အဆိုးဆုံး ကြီးမားတဲ့ ပဋိပက္ခ ကြီး တခုဆီ ဦးတည်သွားမှာကို ကော်မရှင်နာမင်းကြီးက စိုးရိမ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ဆီးရီးယားမှာ အတိတ်က ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ အမှားမျိုးကို ထပ်ပြီးတော့ ခွင့်မပြုသင့်တော့ပါဘူး။”
ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်ကုန်က ရခဲ့တဲ့ ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ သတင်းတွေအရ၊ တပ်မတော်ဘက်က RPG လောင်ချာတွေ၊ အပိုင်းပိုင်း ပေါက်ကွဲစေတဲ့ ဗုံးနဲ့ မော်တာတွေနဲ့ ပဲခူးနဲ့ တိုင်းပြည်တောင်ပိုင်းမှာ ဆန္ဒပြသူတွေကို ပစ်ခတ်ခဲ့တဲ့အကြောင်း Ravina Shamdasani က ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း မြန်မာနိုင်ငံသား သူတို့ကိုယ်သူတို့ ကာကွယ်ဖို့ လက်လုပ်၊ ကိုယ့်နည်းကိုယ့်ဟန်နဲ့ လက်နက်တွေလုပ်ပြီး အသုံးပြုလာကြတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားဒေသ တိုက်ပွဲတွေ တိုးလာတာ၊ လူတွေကို လိုက်ပြီး ဖမ်းဆီးနေတာတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း အခုလို ပြောပါတယ်။
“ ကချင်၊ ရှမ်းနဲ့ ကရင်ပြည်နယ်တွေအတွင်းမှာလည်း တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေနဲ့ စစ်တပ်အကြား တိုက်ပွဲတွေ ပိုများလာနေပါတယ်။ စစ်တပ်က လေကြောင်းကနေ ထိုးစစ်ဆင်လို့ အရပ်သားတွေ သေကြေခဲ့သလို အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။
လူတွေ အများအပြား ဖမ်းဆီးနေတဲ့အတွက် ရာနဲ့ချီတဲ့ ပြည်သူတွေ ထွက်ပြေးနေရပါတယ်။ သတင်းထောက်တွေ၊ အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းက တက်ကြွ လှုပ်ရှားသူတွေ၊ အနုပညာရှင်တွေနဲ့ တခြား လူသိများတဲ့သူတွေကို လိုက်လံဖမ်းဆီးနေပါတယ်။ သူတို့က အွန်လိုင်းကနေ သူတို့ မကျေနပ်တာကို ထုတ်ဖေါ်ရေးသားတဲ့အတွက်ပါ။ ကြိုးမဲ့ Broadband အင်တာနက်နဲ့ မိုဘိုင်းဖုန်းသုံး အင်တာနက် ဆယ်သွယ်ရေးတွေကို အကန့်အသတ်မရှိ ဖြတ်တောက်ခဲ့ပါတယ်။ ပြည်သူအများအပြား အဓိက သတင်းအချက်အလက်တွေနဲ့ ဆက်သွယ်ရေးစနစ် ပြတ်တောက်ခဲ့ပါတယ်။”
အကူအညီ လိုအပ်နေတဲ့သူတွေဆီ လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီတွေ ပေးနိုင်အောင ်လမ်းဖွင့်ပေးဖို့ မြန်မာအစိုးရနဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေကို လူ့အခွင့်အရေး မဟာမင်းကြီးက တိုက်တွန်းတဲ့အကြောင်း Ravina Shamdasani က ပြောပါတယ်။ အကြမ်းဖက်မှုကြောင့် ထွက်ပြေးလာတဲ့လူတွေကို ယာယီ အကာအကွယ်ပေးဖို့ အိမ်နီချင်းနိုင်ငံတွေကို တောင်းဆိုသလို ရွှေ့ပြောင်းလာသူတွေကို ပြန်မပို့ဖို့လည်း မဟာမင်းကြီးက တောင်းဆိုပါတယ်။ ဒါက ဖိနှိပ်မှုနဲ့ နှိပ်စက်ခံရနိုင်တဲ့သူတွေကို နေရပ်ပြန်မပို့ရေး နိုင်ငံတကာမှာ ကျင့်သုံးနေတဲ့ မူဝါဒနဲ့ အညီဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ့အရေး နိုင်ငံတကာက အရေးယူဖို့ အတွက်လည်း
“ရှုတ်ချ ပြစ်တင်တဲ့ ကြေညာချက်တွေ၊ အကန့်အသတ်နဲ့ ပစ်မှတ်ထား အရေးယူတာတွေ ဒါတွေလောက်နဲ့ မလုံလောက်တော့ဘူးဆိုတာ ရှင်းပါတယ်။ သြဇာလွှမ်းမိုးမှု ရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေ အနေနဲ့ စိုးရိမ်ရတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ ရပ်ဆိုင်းအောင်၊ ပြည်သူတွေအပေါ် ကျုးလွန်နေတဲ့ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျုးလွန်တဲ့ ရာဇတ်ဝတ်မှုတွေ ရပ်တန့်အောင် မြန်မာစစ်တပ်အပေါ် ဖိအားပေးတားမြစ်ဖို့ လိုပါတယ်။”
စစ်တပ်ခေါင်းဆောင်တွေ ဆိုးဝါးတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ ကျုးလွန်ဖို့ အထောက်အပံ့ဖြစ်စေတဲ့၊ လက်နက်နဲ့ ငွေကြးတွေ ဖြတ်တောက်နိုင်ဖို့ လိုတယ်ဆိုတာကို လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ မဟာမင်းကြီး Michelle Bachelet က အလေးအနက် ပြောဆိုထားတဲ့အကြောင်း ပြောခွင့်ရ Ravina Shamdasani က သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောဆိုသွားပါတယ်။
...............
နိုငျငံတကာက မဟန့ျတားရငျ မွနျမာနိုငျငံ ဆီးရီးယားလို ဖွဈလာနိုငျ (UNHRC)
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက ကိုယ့ျလူထုကို အကွမျးဖကျ သတျဖွတျနတောတှေ ရပျတန့ျရေး နိုငျငံတကာက ထိထိရောကျ မဟန့ျတားဘူးဆိုရငျ ဆီးရီးယားနိုငျငံမှာကွုံတှေ့ရတဲ့ ဘေးဒုက်ခအန်တရာယျမြိုး၊ လူတှေ သနျးနဲ့ခြီဘေးဒုက်ခ ရောကျရတဲ့ အမှားတှေ ထပျကွုံရလိမ့ျမယျလို့ လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂ မဟာမငျးကွီး Michelle Bachelet က သတိပေးပါတယျ။ ဒီကနေ့ ဂနြီဗာမှာ ကငြျးပတဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ လူ့အခှင့ျအရေး မဟာမငျးကွီးရဲ့ ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ Ravina Shamdasani ရဲ့ ပွောဆိုခကြျတှကေို မဆုမှနျက ပွောပွပေးပါလိမ့ျမယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့သီတငျးပတျကုနျ ပဲခူးမွို့မှာ လူ ၈၂ ယောကျသဆေုံးခဲ့တဲ့ အထိ ငွိမျးခမြျးစှာ ဆန်ဒပွသူတှေ အကွမျးဖကျပဈခတျနှိမျနှငျးခံခဲ့ရတာကွောင့ျ လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂ မဟာမငျးကွီး Michelle Bachelet က မွနျမာစဈတပျကို ထိထိ ရောကျရောကျ အရေးယူရေး နိုငျငံတကာကို ပနျကွားလိုကျတာပါ။ မဟာမငျးကွီး Michelle Bachelet ရဲ့ ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ Ravina Shamdasani က အခုလိုပွောပါတယျ။
“ မွနျမာပွညျသူတှအေပေါျ ရကျရကျစကျစကျ အကွမျးဖကျတဲ့ မူဝါဒကို စဈတပျက တိုးပွီး ကငြ့ျသုံးဖို့ ရညျရှယျထားပုံရပါတယျ။ စဈပှဲတှမှော သုံးတဲ့ လကျနကျတှနေဲ့ ဘယျသူဘယျဝါ မခှဲခွားဘဲ ပဈခတျနှိမျနှငျးနပေါတယျ။”
မွနျမာနိုငျငံအခွအေနဟော ၂၀၁၁ ခုနှဈက ဆီရီးယားမှာ ဖွဈပကြျခဲ့တဲ့ အခွအေနမြေိုး ပွနျထငျဟတျနပွေီလို့လညျး ကောျမရှငျနာမငျးကွီးက ပွောဆိုပါတယျ။ ငွိမျးခမြျးစှာ ဆန်ဒပွပှဲတှကေို အလှနျအကြှံအငျအားသုံး ဖွိုခှငျးတာတှေ တှေ့နရေတယျ။ ကိုယ့ျပွညျသူတှအေပေါျ အစိုးရရဲ့ ရကျစကျမှု၊ အစဉျတစိုကျ ဖိနှိပျမှုကွောင့ျ လူတခြို့က လကျနကျကိုငျတောျလှနျကွပါတယျ။ နောကျ ခကြျခငြျးဆိုသလို တတိုငျးပွညျလုံး အနှံ့ အကွမျးဖကျမှုတှေ ကူးစကျသှားခဲ့ပါတယျလို့ လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂ မဟာမငျးကွီး Michelle Bachelet ရဲ့ ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ Ravina Shamdasani က ပွောဆိုသှားပါတယျ။
“ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအနနေဲ့ တညီတညှတျတညျး တုံ့ပွနျဖို့ ပကြျကှကျမယျဆိုရငျ ဆီရီးယားနဲ့ ဆီးရီးယားကို ကြောျပွီး ဘေးဒုက်ခ အန်တရယျတှေ ကရြောကျလာမှာကို ၂၀၁၁ ခုနှဈတုနျးက လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ မဟာမငျးကွီးက သတိပေးခဲ့ပါတယျ။ သနျးနဲ့ခြီတဲ့ အရပျသား ပွညျသူတှအေတှကျ ကွောကျမယျဖှယျရာ အကြိုးဆကျတှေ ကွုံခဲ့တာကို ပွီးခဲ့တဲ့ ၁၀ နှဈအတှငျး မွငျခဲ့ကွရပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံရဲ့ အခွအေနကေ အဆိုးဆုံး ကွီးမားတဲ့ ပဋိပက်ခ ကွီး တခုဆီ ဦးတညျသှားမှာကို ကောျမရှငျနာမငျးကွီးက စိုးရိမျပါတယျ။ နိုငျငံတှအေနနေဲ့ ဆီးရီးယားမှာ အတိတျက ဖွဈပှားခဲ့တဲ့ အမှားမြိုးကို ထပျပွီးတော့ ခှင့ျမပွုသင့ျတော့ပါဘူး။”
ပွီးခဲ့တဲ့ သီတငျးပတျကုနျက ရခဲ့တဲ့ ယုံကွညျစိတျခရြတဲ့ သတငျးတှအေရ၊ တပျမတောျဘကျက RPG လောငျခြာတှေ၊ အပိုငျးပိုငျး ပေါကျကှဲစတေဲ့ ဗုံးနဲ့ မောျတာတှနေဲ့ ပဲခူးနဲ့ တိုငျးပွညျတောငျပိုငျးမှာ ဆန်ဒပွသူတှကေို ပဈခတျခဲ့တဲ့အကွောငျး Ravina Shamdasani က ပွောပါတယျ။ ဒါကွောင့ျလညျး မွနျမာနိုငျငံသား သူတို့ကိုယျသူတို့ ကာကှယျဖို့ လကျလုပျ၊ ကိုယ့ျနညျးကိုယ့ျဟနျနဲ့ လကျနကျတှလေုပျပွီး အသုံးပွုလာကွတယျလို့ ပွောပါတယျ။ တိုငျးရငျးသားဒသေ တိုကျပှဲတှေ တိုးလာတာ၊ လူတှကေို လိုကျပွီး ဖမျးဆီးနတောတှနေဲ့ ပတျသကျလို့လညျး အခုလို ပွောပါတယျ။
“ ကခငြျ၊ ရှမျးနဲ့ ကရငျပွညျနယျတှအေတှငျးမှာလညျး တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှနေဲ့ စဈတပျအကွား တိုကျပှဲတှေ ပိုမြားလာနပေါတယျ။ စဈတပျက လကွေောငျးကနေ ထိုးစဈဆငျလို့ အရပျသားတှေ သကွေခေဲ့သလို အိုးမဲ့အိမျမဲ့ဖွဈခဲ့ရပါတယျ။
လူတှေ အမြားအပွား ဖမျးဆီးနတေဲ့အတှကျ ရာနဲ့ခြီတဲ့ ပွညျသူတှေ ထှကျပွေးနရေပါတယျ။ သတငျးထောကျတှေ၊ အရပျဖကျအဖှဲ့အစညျးက တကျကွှ လှုပျရှားသူတှေ၊ အနုပညာရှငျတှနေဲ့ တခွား လူသိမြားတဲ့သူတှကေို လိုကျလံဖမျးဆီးနပေါတယျ။ သူတို့က အှနျလိုငျးကနေ သူတို့ မကြနေပျတာကို ထုတျဖေါျရေးသားတဲ့အတှကျပါ။ ကွိုးမဲ့ Broadband အငျတာနကျနဲ့ မိုဘိုငျးဖုနျးသုံး အငျတာနကျ ဆယျသှယျရေးတှကေို အကန့ျအသတျမရှိ ဖွတျတောကျခဲ့ပါတယျ။ ပွညျသူအမြားအပွား အဓိက သတငျးအခကြျအလကျတှနေဲ့ ဆကျသှယျရေးစနဈ ပွတျတောကျခဲ့ပါတယျ။”
အကူအညီ လိုအပျနတေဲ့သူတှဆေီ လူသားခငြျးစာနာမှု အကူအညီတှေ ပေးနိုငျအောင ျလမျးဖှင့ျပေးဖို့ မွနျမာအစိုးရနဲ့ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတှကေို လူ့အခှင့ျအရေး မဟာမငျးကွီးက တိုကျတှနျးတဲ့အကွောငျး Ravina Shamdasani က ပွောပါတယျ။ အကွမျးဖကျမှုကွောင့ျ ထှကျပွေးလာတဲ့လူတှကေို ယာယီ အကာအကှယျပေးဖို့ အိမျနီခငြျးနိုငျငံတှကေို တောငျးဆိုသလို ရှှေ့ပွောငျးလာသူတှကေို ပွနျမပို့ဖို့လညျး မဟာမငျးကွီးက တောငျးဆိုပါတယျ။ ဒါက ဖိနှိပျမှုနဲ့ နှိပျစကျခံရနိုငျတဲ့သူတှကေို နရေပျပွနျမပို့ရေး နိုငျငံတကာမှာ ကငြ့ျသုံးနတေဲ့ မူဝါဒနဲ့ အညီဖွဈတယျလို့ ပွောပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံ့အရေး နိုငျငံတကာက အရေးယူဖို့ အတှကျလညျး
“ရှုတျခြ ပွဈတငျတဲ့ ကွညောခကြျတှေ၊ အကန့ျအသတျနဲ့ ပဈမှတျထား အရေးယူတာတှေ ဒါတှလေောကျနဲ့ မလုံလောကျတော့ဘူးဆိုတာ ရှငျးပါတယျ။ သွဇာလှှမျးမိုးမှု ရှိတဲ့ နိုငျငံတှေ အနနေဲ့ စိုးရိမျရတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုတှေ ရပျဆိုငျးအောငျ၊ ပွညျသူတှအေပေါျ ကြုးလှနျနတေဲ့ လူသားမြိုးနှယျအပေါျ ကြုးလှနျတဲ့ ရာဇတျဝတျမှုတှေ ရပျတန့ျအောငျ မွနျမာစဈတပျအပေါျ ဖိအားပေးတားမွဈဖို့ လိုပါတယျ။”
စဈတပျခေါငျးဆောငျတှေ ဆိုးဝါးတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှေ ကြုးလှနျဖို့ အထောကျအပံ့ဖွဈစတေဲ့၊ လကျနကျနဲ့ ငှကွေးတှေ ဖွတျတောကျနိုငျဖို့ လိုတယျဆိုတာကို လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂ မဟာမငျးကွီး Michelle Bachelet က အလေးအနကျ ပွောဆိုထားတဲ့အကွောငျး ပွောခှင့ျရ Ravina Shamdasani က သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ပွောဆိုသှားပါတယျ။
