(Unicode/Zawgyi)
ဂမျဘီယာနိုငျငံက မွနျမာနိုငျငံကို လူမြိုးသတျဖွတျမှုစှဲခကြျတှေ နဲ့ ပတျသကျပွီး တရားစှဲဆိုထားတာနဲ့ ပတျသကျပွီး နိုငျငံတကာတရားရုံး (ICJ) က ဒီကနေ့မှာ အမိန့ျခမြှတျလိုကျပါတယျ။
ဂမျဘီယာနိုငျငံဘကျကတောငျးဆိုခကြျ ၆ ခကြျထဲက ၄ ခကြျကို သဘောတူပွီး တရားသူကွီးတှကေ တညီတညှတျတညျး ဆုံးဖွတျပွီး အမိန့ျခမြှတျခဲ့ကွတာပါ။ ဒီအမှု နဲ့ ပတျသကျပွီး ICJ နိုငျငံတကာတရားရုံး တရားသူကွီးတှကေ ဥပဒကွေောငျးအရ ဘယျလိုဆငျခွငျသုံးသပျပွီး အခုလို အမိန့ျခမြှတျလိုကျသလဲဆိုတာကို ဥပဒအေထောကျအကူပွုကှနျရကျ တညျထောငျသူ လူ့အခှင့ျအရေး ရှေ့နေ ဦးအောငျထူးးကို ကိုရနျနိုငျက ဆကျသှယျမေးမွနျးစဉျ သူကအခုလို စဖွပေါတယျ။
ရှေ့နေ ဦးအောငျထူး။ ။ ပထမတခကြျကတော့ prima facie လို့ခေါျတဲ့ ဥပဒအေခွခေံဖွဈတယျ။ အဲဒါဘာလဲဆိုတော့ မွနျမာနိုငျငံဟာ Genocide လို့ခေါျတဲ့ လူမြိုးတုံးသတျဖွတျမှုကို ကြူးလှနျတယျလို့ စဉျးစားလို့ရနိုငျလောကျတဲ့ အခွခေံအကွောငျးအခကြျနဲ့ ပွည့ျစုံတယျ။ ဒုတိယအခကြျက Plausible လို့ခေါျတယျ။ ဒီအမှုကို လကျခံစဈဆေးကွားနာသှားမယျဆိုရငျ နောကျဆုံးမှာ Merit of the case လို့ခေါျတယျ အမှုအရညျအသှေး ၊ အကောငျးအဆိုး အကွောငျးအကြိုးကို ဆုံးဖွတျနိုငျလိမ့ျမယျလို့ တရားရုံးက သုံးသပျတယျ။ တတိယအခကြျကတော့ ဘာကွောင့ျခလြိုကျတာလဲဆိုတော့ မွနျမာနိုငျငံထဲမှာ ရိုဟငျဂြာ ၆ သိနျးလောကျ ဆကျရှိနတေယျ။ တကယျလို့ provisional measure မခမြှတျပေးဘူးဆိုရငျ ဆကျပွီးတော့ ရိုဟငျဂြာအခှင့ျအရေးတှေ ခြိုးဖောကျခံနရေဖှယျရှိနတေယျ။ တကယျဖွဈပွီးတော့ ထငျရှားတဲ့ imminent threat တှဖွေဈတာတှေ သုံးသပျပွီးတော့ အခုလို provisional measure ခပြေးလိုကျတာဖွဈပါတယျ။
ကိုရနျနိုငျ။ ။ ဆိုတော့ ဒါနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ မဖွဈမနလေိုကျနာဖို့ လိုသလား။
ရှေ့နေ ဦးအောငျထူး။ ။ ဒီလိုဗြ ၂ ပိုငျးရှိတာပေါ့ တပိုငျးက ဘာလဲဆိုတော့ ICJ မှာ enforcement mechanism မရှိဘူး။ တနညျးအားဖွင့ျ သူက နိုငျငံတကာ ရဲတပျဖှဲ့လိုမြိုး ဖမျးတာမဟုတျဘူး။ နောကျ ကုလ တပျတှေ စလှေှတျဖို့ အခှင့ျအာဏာလညျးမရှိဘူး။ enforcement mechanism မရှိဘူး။ ဒါက ဒီဘကျကတပိုငျးဖွဈတယျ။ တခွားတဘကျကတော့ တကယျ လိုကျနာသှားမလား မလိုကျနာဘူးလားဆိုတာကတော့ မွနျမာအစိုးရနဲ့ မွနျမာစဈတပျအာဏာပိုငျတှနေဲ့ အဓိကဆိုငျပါတယျ။ သို့သောျလညျးပဲ သူတို့က အမွဲတမျး state sovereignty ဆိုပွီးတော့ တိုငျးပွညျအခြုပျအခွာအာဏာရှိတယျ။ ပွောခငြျတာက ငါတို့လုပျခငြျတာ လုပျမယျဆိုတာမြိုးပေါ့ ။ သို့သောျ ဒီအခွခေံကိုတော့ လကျရှိ မွနျမာအစိုးရနဲ့ မွနျမာစဈတပျခေါငျးဆောငျတှကေ သိပျပွီးတော့ မီးမောငျထိုးလိုပုံမရှိဘူး။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ အခကြျ ၂ ခကြျအရဖွဈတယျ။ ပထမအခကြျက ဘာလဲဆိုတော့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ကိုယျတိုငျ ဒီ ICJ ရုံးကို သှားပွီးတော့ ခုခံတငျပွခဲ့တာက ဘာသဘောဆောငျသလဲဆိုတော့ ICJ က ခမြှတျလိုကျတဲ့အမိန့ျကို လိုကျနာပါ့မယျ ။ ICJ ရဲ့ Jurisdiction စီရငျပိုငျခှင့ျကို လကျခံပါတယျလို့ ပွောလိုကျတာပါပဲ။ ဒါက ပထမအခကြျဖွဈတယျ။ ဒုတိယအခကြျက Genocide Convention လို့ခေါျတဲ့ လူမြိုးတုံးသတျဖွတျမှုတှကေို ကာကှယျတားဆီးဖို့နဲ့ ဖွဈလာရငျ အပွဈပေးအရေးယူဖု့ိဆိုတဲ့ နိုငျငံတကာဥပဒကေို မွနျမာက လကျမှတျရေးထိုးထားတယျဆိုတာ မငွငျးဘူး။ အဲဒီအတိုငျး လိုကျနာဆောငျရှကျဖို့ တာဝနျရှိတယျဆိုတာ မငွငျးဘူး။ အဲဒါကွောင့ျ State Sovereignty ဆိုပွီးတော့ တိုငျးပွညျအခြုပျအခွာအာဏာရှိတယျ ငါတို့ဟာငါတို့ သှားမယျဆိုတာမြိုးနဲ့ ဆကျလကျသှားဖို့ အလားအလာက မွနျမာအစိုးရဘကျက နညျးသှားတယျလို့ ကနြောျသုံးသပျပါတယျ။
ICJ က ခမြှတျလိုကျတဲ့ ကွားဖွတျ အရေးပေါျစီမံခကြျတှကေို ဖတျရှုနိုငျပါတယျ။
ကိုရနျနိုငျ။ ။ ကနြောျဘာလို့ မေးသလဲဆိုတော့ ဒါနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ အရငျကလညျး မလိုကျနာတဲ့ တခြို့နိုငျငံတှရှေိတယျဆိုတော့ မလိုကျနာရငျရော ဘာတှဖွေဈလာနိုငျသလဲ။
ရှေ့နေ ဦးအောငျထူး။ ။ မလိုကျနာရငျရော ဘာတှဖွေဈလာနိုငျသလဲဆိုတော့ ပထမအခကြျက တရားရုံးကို စောျကားသလိုဖွဈသှားတယျ။ မထီမဲ့မွငျပွုတာဖွဈသှားတယျ။ ဒုတိယ အခကြျက ကမ်ဘာနဲ့ အဝှမျးပေါ့ တရားမြှတမှု ရှာဖှတေဲ့စနဈကို ဆန့ျကငြျလိုကျတာပဲ။ နိုငျငံတကာအခွခေံကနေ တရားမြှတမှု ရှာဖှတေဲ့စနဈကို ဆန့ျကငြျလိုကျတာ ဘာဖွဈသှားသလဲဆိုတော့သူတို့ကိုယျတိုငျက ဒီလို တကယျဖွဈနတောကို ဝနျခံလိုကျတာပဲ။ ဆိုလိုခငြျတာကတော့ အဲဒါကို လူသိအောငျ မလုပျစခေငြျဘူး ဆကျပွီး ဖုံးဖိထားမယျဆိုတာ ပွလိုကျတာပဲ။ အဲလိုပွလိုကျခွငျးဖွင့ျ ပိုဆိုးသှားပွီးတော့ နိုငျငံတကာက တခွားနညျးနဲ့ အရေးယူပိတျဆို့မှုတှေ ပိုတိုးလာမယျ။ ဖိအားတှပေိုမြားလာနိုငျတယျ။ စီးပှားရေး ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုတှကေ တောျတောျကို ထိခိုကျလာနိုငျတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ ဥပဒစေိုးမိုးရေး ပကြျသှားပွီဆိုတာကို အထငျရှားပွလိုကျတာပါပဲ။ ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုတှထေိခိုကျသှားမယျ နိုငျငံသားတဦးခငြျးစီကနပွေီးတော့ နိုငျငံတကာနဲ့ ဆကျဆံဆောငျရှကျတာတှေ ထိခိုကျသှားနိုငျတယျ။
ကိုရနျနိုငျ။ ။ တရားသူကွီးတှထေဲမှာ မွနျမာဘကျက ခန့ျထားတဲ့ တရားသူကွီးတဦးလညျးပါတယျ။ တရားသူကွီးအကုနျလုံးက သဘောတူပွီးတော့ အမိန့ျခလြိုကျတဲ့ အပေါျမှာရော ဘာမြားပွောခငြျပါသလဲ။
ရှေ့နေ ဦးအောငျထူး။ ။ အဲဒါကောငျးပါတယျ သဘောတူအမိန့ျခလြိုကျတာက တရားရုံးရဲ့ သူ့လုပျထုံးလုပျနညျးနဲ့အညီလုပျသှားတယျ။ ကနြောျတို့ကတော့ ဘာမှပွောစရာမရှိဘူး။ တရားရုံး ရှငျးပွသှားတဲ့အထဲမှာ စိတျဝငျစားစရာကောငျးတာကတော့ ဘာကွောင့ျ ဒီလိုအမိန့ျခသြလဲ ။ ပထမအခကြျက ဒီလိုအမှုမြိုးက common interest ဖွဈတယျ။ လူသားအားလုံးရဲ့ ဘုံအကြိုးစီးပှားဖွဈတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဘယျသူမဆို တရားစှဲဆိုခှင့ျရှိတယျ။ ဘယျနိုငျငံ မဆို တရားစှဲဆိုခှင့ျရှိတယျ။ တရားစှဲဆိုတာကမြိုးက ဆကျကိုဆောငျရှကျသှားရမှာ ဖွဈတယျ။ နောကျတခါ အရေးကွီးတာကတော့ Moral law and aim of United Nations လို့သုံးသှားတယျ။ လူတှကေ ကိုယ့ျကငြ့ျတရားစံဥပဒကေို လေးစားလိုကျနာရမယျ။ ဒါကို ICJ က ထောကျပွသှားတာ။ ကိုယ့ျကငြ့ျတရား ပကြျလို့ ဖွဈတဲ့ ပွူနာ ၊ လူသားခငြျးစာနာစိတျမရှိလို့ ဖွဈတဲ့ ပွူနာ။ ဒါကို ပွနျထောကျပွသှားတယျ။ နောကျတခါ ကမ်ဘာကွီးက သှားနတောက humanitarian and civilization ကို သှားနတော။ လူသားခငြျးစာနာထောကျထားတဲ့ စိတျအခွခေံတဲ့ ယဉျကြေးတဲ့ လူ့အဖှဲ့အစညျး တညျဆောကျမှုဆိုငျရာ တနျဖိုးတှကေို ထောကျပွသှားပါတယျ။ အဲဒီတော့ Genocide Convention ရဲ့ fundamental values အခွခေံတနျဖိုးတှကေ ဒါနဲ့ ဆကျစပျတယျ အဲဒါကွောင့ျ ရိုဟငျဂြာ တှဟော Genocide convention အောကျမှ ပါဝငျမူရသင့ျတယျလို့ တနျဖိုးသဘောတရားတှကေို ရှငျးပွသှားတဲ့ တရားရုံးရပျတညျခကြျက တောျတောျအဆင့ျမွင့ျတယျလို့ ကနြောျပွောရမှာပါ။
..................
ICJ ဆုံးဖြတ်ချက် ရှေ့နေဦးအောင်ထူးအမြင်
(Zawgyi)
ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံကို လူမျိုးသတ်ဖြတ်မှုစွဲချက်တွေ နဲ့ ပတ်သက်ပြီး တရားစွဲဆိုထားတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံတကာတရားရုံး (ICJ) က ဒီကနေ့မှာ အမိန့်ချမှတ်လိုက်ပါတယ်။
ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံဘက်ကတောင်းဆိုချက် ၆ ချက်ထဲက ၄ ချက်ကို သဘောတူပြီး တရားသူကြီးတွေက တညီတညွတ်တည်း ဆုံးဖြတ်ပြီး အမိန့်ချမှတ်ခဲ့ကြတာပါ။ ဒီအမှု နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ICJ နိုင်ငံတကာတရားရုံး တရားသူကြီးတွေက ဥပဒေကြောင်းအရ ဘယ်လိုဆင်ခြင်သုံးသပ်ပြီး အခုလို အမိန့်ချမှတ်လိုက်သလဲဆိုတာကို ဥပဒေအထောက်အကူပြုကွန်ရက် တည်ထောင်သူ လူ့အခွင့်အရေး ရှေ့နေ ဦးအောင်ထူးးကို ကိုရန်နိုင်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းစဉ် သူကအခုလို စဖြေပါတယ်။
ရှေ့နေ ဦးအောင်ထူး။ ။ ပထမတချက်ကတော့ prima facie လို့ခေါ်တဲ့ ဥပဒေအခြေခံဖြစ်တယ်။ အဲဒါဘာလဲဆိုတော့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ Genocide လို့ခေါ်တဲ့ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုကို ကျူးလွန်တယ်လို့ စဉ်းစားလို့ရနိုင်လောက်တဲ့ အခြေခံအကြောင်းအချက်နဲ့ ပြည့်စုံတယ်။ ဒုတိယအချက်က Plausible လို့ခေါ်တယ်။ ဒီအမှုကို လက်ခံစစ်ဆေးကြားနာသွားမယ်ဆိုရင် နောက်ဆုံးမှာ Merit of the case လို့ခေါ်တယ် အမှုအရည်အသွေး ၊ အကောင်းအဆိုး အကြောင်းအကျိုးကို ဆုံးဖြတ်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ တရားရုံးက သုံးသပ်တယ်။ တတိယအချက်ကတော့ ဘာကြောင့်ချလိုက်တာလဲဆိုတော့ မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ ရိုဟင်ဂျာ ၆ သိန်းလောက် ဆက်ရှိနေတယ်။ တကယ်လို့ provisional measure မချမှတ်ပေးဘူးဆိုရင် ဆက်ပြီးတော့ ရိုဟင်ဂျာအခွင့်အရေးတွေ ချိုးဖောက်ခံနေရဖွယ်ရှိနေတယ်။ တကယ်ဖြစ်ပြီးတော့ ထင်ရှားတဲ့ imminent threat တွေဖြစ်တာတွေ သုံးသပ်ပြီးတော့ အခုလို provisional measure ချပေးလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။
ကိုရန်နိုင်။ ။ ဆိုတော့ ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ မဖြစ်မနေလိုက်နာဖို့ လိုသလား။
ရှေ့နေ ဦးအောင်ထူး။ ။ ဒီလိုဗျ ၂ ပိုင်းရှိတာပေါ့ တပိုင်းက ဘာလဲဆိုတော့ ICJ မှာ enforcement mechanism မရှိဘူး။ တနည်းအားဖြင့် သူက နိုင်ငံတကာ ရဲတပ်ဖွဲ့လိုမျိုး ဖမ်းတာမဟုတ်ဘူး။ နောက် ကုလ တပ်တွေ စေလွှတ်ဖို့ အခွင့်အာဏာလည်းမရှိဘူး။ enforcement mechanism မရှိဘူး။ ဒါက ဒီဘက်ကတပိုင်းဖြစ်တယ်။ တခြားတဘက်ကတော့ တကယ် လိုက်နာသွားမလား မလိုက်နာဘူးလားဆိုတာကတော့ မြန်မာအစိုးရနဲ့ မြန်မာစစ်တပ်အာဏာပိုင်တွေနဲ့ အဓိကဆိုင်ပါတယ်။ သို့သော်လည်းပဲ သူတို့က အမြဲတမ်း state sovereignty ဆိုပြီးတော့ တိုင်းပြည်အချုပ်အခြာအာဏာရှိတယ်။ ပြောချင်တာက ငါတို့လုပ်ချင်တာ လုပ်မယ်ဆိုတာမျိုးပေါ့ ။ သို့သော် ဒီအခြေခံကိုတော့ လက်ရှိ မြန်မာအစိုးရနဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ခေါင်းဆောင်တွေက သိပ်ပြီးတော့ မီးမောင်ထိုးလိုပုံမရှိဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အချက် ၂ ချက်အရဖြစ်တယ်။ ပထမအချက်က ဘာလဲဆိုတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကိုယ်တိုင် ဒီ ICJ ရုံးကို သွားပြီးတော့ ခုခံတင်ပြခဲ့တာက ဘာသဘောဆောင်သလဲဆိုတော့ ICJ က ချမှတ်လိုက်တဲ့အမိန့်ကို လိုက်နာပါ့မယ် ။ ICJ ရဲ့ Jurisdiction စီရင်ပိုင်ခွင့်ကို လက်ခံပါတယ်လို့ ပြောလိုက်တာပါပဲ။ ဒါက ပထမအချက်ဖြစ်တယ်။ ဒုတိယအချက်က Genocide Convention လို့ခေါ်တဲ့ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုတွေကို ကာကွယ်တားဆီးဖို့နဲ့ ဖြစ်လာရင် အပြစ်ပေးအရေးယူဖု့ိဆိုတဲ့ နိုင်ငံတကာဥပဒေကို မြန်မာက လက်မှတ်ရေးထိုးထားတယ်ဆိုတာ မငြင်းဘူး။ အဲဒီအတိုင်း လိုက်နာဆောင်ရွက်ဖို့ တာဝန်ရှိတယ်ဆိုတာ မငြင်းဘူး။ အဲဒါကြောင့် State Sovereignty ဆိုပြီးတော့ တိုင်းပြည်အချုပ်အခြာအာဏာရှိတယ် ငါတို့ဟာငါတို့ သွားမယ်ဆိုတာမျိုးနဲ့ ဆက်လက်သွားဖို့ အလားအလာက မြန်မာအစိုးရဘက်က နည်းသွားတယ်လို့ ကျနော်သုံးသပ်ပါတယ်။
ICJ က ချမှတ်လိုက်တဲ့ ကြားဖြတ် အရေးပေါ်စီမံချက်တွေကို ဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။
ကိုရန်နိုင်။ ။ ကျနော်ဘာလို့ မေးသလဲဆိုတော့ ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အရင်ကလည်း မလိုက်နာတဲ့ တချို့နိုင်ငံတွေရှိတယ်ဆိုတော့ မလိုက်နာရင်ရော ဘာတွေဖြစ်လာနိုင်သလဲ။
ရှေ့နေ ဦးအောင်ထူး။ ။ မလိုက်နာရင်ရော ဘာတွေဖြစ်လာနိုင်သလဲဆိုတော့ ပထမအချက်က တရားရုံးကို စော်ကားသလိုဖြစ်သွားတယ်။ မထီမဲ့မြင်ပြုတာဖြစ်သွားတယ်။ ဒုတိယ အချက်က ကမ္ဘာနဲ့ အဝှမ်းပေါ့ တရားမျှတမှု ရှာဖွေတဲ့စနစ်ကို ဆန့်ကျင်လိုက်တာပဲ။ နိုင်ငံတကာအခြေခံကနေ တရားမျှတမှု ရှာဖွေတဲ့စနစ်ကို ဆန့်ကျင်လိုက်တာ ဘာဖြစ်သွားသလဲဆိုတော့သူတို့ကိုယ်တိုင်က ဒီလို တကယ်ဖြစ်နေတာကို ဝန်ခံလိုက်တာပဲ။ ဆိုလိုချင်တာကတော့ အဲဒါကို လူသိအောင် မလုပ်စေချင်ဘူး ဆက်ပြီး ဖုံးဖိထားမယ်ဆိုတာ ပြလိုက်တာပဲ။ အဲလိုပြလိုက်ခြင်းဖြင့် ပိုဆိုးသွားပြီးတော့ နိုင်ငံတကာက တခြားနည်းနဲ့ အရေးယူပိတ်ဆို့မှုတွေ ပိုတိုးလာမယ်။ ဖိအားတွေပိုများလာနိုင်တယ်။ စီးပွားရေး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေက တော်တော်ကို ထိခိုက်လာနိုင်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဥပဒေစိုးမိုးရေး ပျက်သွားပြီဆိုတာကို အထင်ရှားပြလိုက်တာပါပဲ။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေထိခိုက်သွားမယ် နိုင်ငံသားတဦးချင်းစီကနေပြီးတော့ နိုင်ငံတကာနဲ့ ဆက်ဆံဆောင်ရွက်တာတွေ ထိခိုက်သွားနိုင်တယ်။
ကိုရန်နိုင်။ ။ တရားသူကြီးတွေထဲမှာ မြန်မာဘက်က ခန့်ထားတဲ့ တရားသူကြီးတဦးလည်းပါတယ်။ တရားသူကြီးအကုန်လုံးက သဘောတူပြီးတော့ အမိန့်ချလိုက်တဲ့ အပေါ်မှာရော ဘာများပြောချင်ပါသလဲ။
ရှေ့နေ ဦးအောင်ထူး။ ။ အဲဒါကောင်းပါတယ် သဘောတူအမိန့်ချလိုက်တာက တရားရုံးရဲ့ သူ့လုပ်ထုံးလုပ်နည်းနဲ့အညီလုပ်သွားတယ်။ ကျနော်တို့ကတော့ ဘာမှပြောစရာမရှိဘူး။ တရားရုံး ရှင်းပြသွားတဲ့အထဲမှာ စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတာကတော့ ဘာကြောင့် ဒီလိုအမိန့်ချသလဲ ။ ပထမအချက်က ဒီလိုအမှုမျိုးက common interest ဖြစ်တယ်။ လူသားအားလုံးရဲ့ ဘုံအကျိုးစီးပွားဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ဘယ်သူမဆို တရားစွဲဆိုခွင့်ရှိတယ်။ ဘယ်နိုင်ငံ မဆို တရားစွဲဆိုခွင့်ရှိတယ်။ တရားစွဲဆိုတာကမျိုးက ဆက်ကိုဆောင်ရွက်သွားရမှာ ဖြစ်တယ်။ နောက်တခါ အရေးကြီးတာကတော့ Moral law and aim of United Nations လို့သုံးသွားတယ်။ လူတွေက ကိုယ့်ကျင့်တရားစံဥပဒေကို လေးစားလိုက်နာရမယ်။ ဒါကို ICJ က ထောက်ပြသွားတာ။ ကိုယ့်ကျင့်တရား ပျက်လို့ ဖြစ်တဲ့ ပြဿနာ ၊ လူသားချင်းစာနာစိတ်မရှိလို့ ဖြစ်တဲ့ ပြဿနာ။ ဒါကို ပြန်ထောက်ပြသွားတယ်။ နောက်တခါ ကမ္ဘာကြီးက သွားနေတာက humanitarian and civilization ကို သွားနေတာ။ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားတဲ့ စိတ်အခြေခံတဲ့ ယဉ်ကျေးတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း တည်ဆောက်မှုဆိုင်ရာ တန်ဖိုးတွေကို ထောက်ပြသွားပါတယ်။ အဲဒီတော့ Genocide Convention ရဲ့ fundamental values အခြေခံတန်ဖိုးတွေက ဒါနဲ့ ဆက်စပ်တယ် အဲဒါကြောင့် ရိုဟင်ဂျာ တွေဟာ Genocide convention အောက်မှ ပါဝင်မူရသင့်တယ်လို့ တန်ဖိုးသဘောတရားတွေကို ရှင်းပြသွားတဲ့ တရားရုံးရပ်တည်ချက်က တော်တော်အဆင့်မြင့်တယ်လို့ ကျနော်ပြောရမှာပါ။
