(Zawgyi / Unicode)
ရုရှား ဦးဆောင်တဲ့ ဥရောပ အာရှ စီးပွားရေး သမဂ္ဂ EAEU က မြန်မာနဲ့ စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ ညှိနှိုင်းနေတာမှာ မြန်မာဘက်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရေး၊ ဓာတ်မြေသြဇာ အပါအဝင် လယ်ယာ သုံးပစ္စည်းတွေ ဝယ်ယူခွင့်နဲ့ ပို့ကုန် ထပ်တိုး တင်ပို့နိုင်ရေးတို့ကို လိုလားနေပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ EAEU နဲ့ မြန်မာကြား စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု သိပ် မရှိသေးပါဘူး။ အနာဂတ် အလားအလာ ဘယ်လို ရှိနိုင်ပါလဲ ဆိုတာကို ဒီသီတင်းပတ် စီးပွားရေး အစီအစဉ်မှာ မသိင်္ဂ ီထိုက် တင်ပြထားပါတယ်။
“ ကျနော်တို့ဆီက အရင်က ပေါင်းဆန်လို ဟာမျိုးတော့ ရုရှားကို သွားတာ ရှိတယ်။ ကျနော်တို့ ရောင်းတာ ပေါင်းဆန်ပေါ့နော်။ သူ့ဆီက ဝယ်တာတော့ ဆီလည်းသူတို့ ရောင်းဖို့တော့ ကြိုးစားတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ ရုရှားနဲ့တော့ ဆီနဲ့ ပတ်သက်လို့ အများကြီး လုပ်တာတော့ မတွေ့ဘူး။ ရုရှားနဲ့ ကျနောတို့ ကြားမှာတော့ အများကြီး လုပ်တာတော့ မရှိတတ်ဘူး။ ”
မြန်မာ စစ်ကောင်စီရဲ့ ဝန်ကြီးဌာနတွေ၊ ဗဟိုဘဏ်၊ နောက် ပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ EAEU ဥရောပ အာရှ စီးပွားရေး သမဂ္ဂတို့ကြား ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်တွေ အတွင်းက ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးမှုတွေ ရှိခဲ့ကြတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင် ဒေါက်တာ စိုးထွန်းကို မေးကြည့်တာမှာ ရုရှားနဲ့ မြန်မာကြား လက်ရှိ စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အခြေအနေကို သူက ရှင်းပြခဲ့တာပါ။
ယူကရိန်း ကျူးကျော်စစ် စတင်ပြီးနောက် မတ်လ ၁၅ ရက် အင်္ဂါနေ့မှာဘဲ သွင်းကုန် တင်သွင်းမှုကို အဓိက လုပ်မယ့် ရုရှားရဲ့ စီးပွားရေး ထောက်ပံ့မှု အစီအစဉ်မှာ အမေရိကန် ဒေါ်လာ သန်း ၉၀၀၀ လောက် သုံးစွဲမယ့် အကြောင်း ရုရှား ဝန်ကြီးချုပ် Mikhail Mushustin က ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ မတ်လကုန်မှာ စတင် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်မယ့် အစီအစဉ်တွေထဲမှာတော့ အလွန် အရေးပါတဲ့ လူသုံးကုန်စည်တွေ၊ စားသောက်ကုန်စည်တွေ တင်သွင်းရေး ဖြစ်ပါတယ်။
ခန့်မှန်း ရန်ပုံငွေ ပမာဏဟာ ရူဘဲလ်ငွေ ၁ ထရီလီယံ ဖြစ်ပါတယ်။ ဥရောပအာရှ စီးပွားရေး သမဂ္ဂ EAEU အဆင့် အပါအဝင် အစီအစဉ် တချို့ကိုတော့ မတ်လကုန်မှာ စတင် အကောင်အထည်ဖော်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပမာဏ အများစုကိုတော့ သွင်းကုန် ပိုင်းမှာ မြှပ်နှံဆောင်ရွက်မှာ ဖြစ်ပြီး ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ လူတွေ အနေနဲ့ လက်ရှိ အခြေအနေမှာ လိုအပ်တဲ့ အရင်းအမြစ်တွေနဲ့ ကုန်စည်တွေကို အတတ်နိုင်ဆုံး အများဆုံး ဆက်လက် ရရှိနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
သွင်းကုန် အခွန် ကင်းလွတ်ခွင့်ကိုလည်း အမြင့်ဆုံး တိုးမြှင့် ဆောင်ရွက်ရေး အပါအဝင် ဥရောပ အာရှ စီးပွားရေး သမဂ္ဂ EAEU တွင်းက မိတ်ဖက်တွေနဲ့ ပူးတွဲ ဆောင်ရွက်ရေးကိုလည်း ရုရှား အစိုးရဘက်က ကမ်းလှမ်းထားပါတယ်။
EAEU – ဥရောပ အာရှ စီးပွားရေး သမဂ္ဂတွင်းက မိတ်ဖက်တွေ အနေနဲ့လည်း အခွန်လွတ် တင်သွင်း ကုန်စည် ကန့်သတ်ချက်ကို အမြင့်ဆုံး တိုးမြှင့်ကြဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ သွင်းကုန် အခွန်ဆောင်တာမှာ ငွေလဲနှုန်းကို ပြင်ဆင်မှု၊ စစ်ဆေးရေး ဂိတ်တွေမှာ အခွန်စည်းကြပ်တာမှာ စက်ကိရိယာတွေနဲ့ အပိုပစ္စည်းတွေ အပါအဝင် စားသောက်ကုန်နဲ့ ဆေးဝါး အဓိကထားပြီး စားသုံးကုန်၊ လူသုံးကုန်စည်တွေကို ဦးစားပေးအဖြစ် သတ်မှတ်ဖို့၊ အလွန် အရေးကြီးတဲ့ သွင်းကုန်များစာရင်း ပြုစုပြီး ဒီကုန်စည်တွေ အတွက် အခွန်စည်းကြပ်မှုကို လွယ်ကူ ရှင်းလင်းအောင် ဆောင်ရွက်ကြဖို့လည်း အကြံပြုထားပါတယ်။
ရုရှား၊ ဘဲလားရုစ်၊ အာမေးနီးယား၊ ကာဇက်စတန်နဲ့ ကာဂျစ်စတန်တို့ ပါဝင်တဲ့ EAEU အဖွဲ့တွင်းက အဓိက ကျတဲ့ ရုရှားကို မြန်မာဘက်က ပေါင်းဆန် တင်ပို့မှု ရှိခဲ့ပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ပေါင်းဆန် ထုတ်လုပ်မှု အခက်အခဲ၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး အခက်အခဲ အပြင် ငွေလွှဲပြောင်းမှုမှာလည်း အခက်အခဲ တချို့ ရှိကြောင်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင် ဒေါက်တာ စိုးထွန်းက ပြောပါတယ်။
“ ဟိုးအရင်ကတော့ ပေါင်းဆန် ပို့တယ်။ အခု မပို့တာတော့ ၃ နှစ်- ၄ နှစ်လောက် ရှိပြီ။ အများကြီးတော့ မရှိတော့ဘူး။ အဆက်အဆံတော့ မရှိဘူး။ အခုတော့ ပြန်ဝယ်ချင် ဝယ်မှာပေါ့။ ဒါပေမယ့် ဒီဘက်မှာလည်း ပေါင်းဆန်ကလည်း မီးပြတ်တယ် ဘာညာဆိုတော့ ကျနော်တို့ ဆီက ပေါင်းဆန် ထွက်တဲ့ နှုန်းက ဒီလောက် မများဘူး ဖြစ်နေတာ။ လက်ရှိ ဒီ ပတ်ဝန်းကျင် နိုင်ငံတွေပေါ့ ဘင်္ဂလားဒေရှ့်တို့ ဘာတို့ကလည်း demand ရှိနေတော့လေ။ ရုရှားကတော့ ဝေးတာလည်း ပါတာပေါ့နော်။ ဝေးတဲ့ အခါကျတော့ ပြောရရင် Payment မှာ ဗမာပြည်က လူတွေ အများစုကတော့ ငွေကို ကျနော်တို့ကလည်း ဒီဘက်က လူတွေကလည်း ငွေကို အရင် လိုချင်တာပေါ့။ ကျန်တဲ့ ဒီဥရောပ နိုင်ငံတွေက သူတို့က ပစ္စည်းရောက်မှ ငွေချေတဲ့ ပုံစံ ဒီဟာမျိုး လိုချင်တာ။ ငွေချေတဲ့ အပိုင်းမှာတော့ နည်းနည်းလေး ခက်မယ်ထင်တာ။ ”
ရုရှားဘက်ကတော့ သကြား တင်ပို့မှုနဲ့ ကောက်ပဲသီးနှံ တင်ပို့မှုကို ယာယီ တားမြစ်ထားပါတယ်။ EAEU - ဥရောပ အာရှ စီးပွားရေး သမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင် အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံတွေထံကို ကောက်ပဲသီးနှံ တင်ပို့မှုကို ဇွန်လ ၃၀ ရက်နေ့ထိ တားမြစ်ကြောင်းနဲ့ သကြား တင်ပို့မှုကို သြဂုတ်လ ၃၁ ရက်နေ့ထိ တားမြစ်ကြောင်း ညွှန်ကြားချက်ကို ရုရှား ဝန်ကြီးချုပ် Mikhail Mushustin က မတ်လ ၁၄ ရက်နေ့ တနလာင်္နေ့မှာ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့တာပါ။
ယူကရိန်း အပေါ် ကျူးကျော်စစ်ကြောင့် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုဒဏ်တွေရဲ့ ရိုက်ခတ် သက်ရောက်မှုကို လျှော့ချနိုင်ရေး ရုရှားဘက်က စားနပ်ရိက္ခာ ပြည်ပ တင်ပို့မှုကို တားမြစ်လိုက်ပြီးနောက် ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာဘဲ ကာဇက်စတန် နိုင်ငံမှာ ကုန်ဈေးနှုန်းတက်ပြီး စိုးရိမ်စိတ်နဲ့ အလုအယက် ဝယ်ယူမှုတွေနဲ့ ကြုံတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ EAEU ဥရောပအာရှ စီးပွားရေး သမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတခု ဖြစ်တဲ့ ကာဇက်စတန် နိုင်ငံမှာတော့ သမ္မတ Kassym-Jomart Tokayev က စံချိန်တင် ကုန်ဈေးနှုန်း တက်လာနိုင်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ယူကရိန်းနိုင်ငံတွင်း အခြေအနေတွေကြောင့် စားသောက်ကုန်စည် ဈေးနှုန်းတွေ ခုန်တက်သွားစေပြီး မကြာခင်မှာ စံချိန်ကျိုးသွားမယ့် အနေအထား ရှိပါတယ်။
အရင် ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စုမှာ ပါဝင်ခဲ့ကြတဲ့ ဗဟိုအာရှက ၅ နိုင်ငံဟာ ရုရှား ပို့ကုန်တွေ အပေါ်မှာ အဓိက အားထားနေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရုရှားနဲ့ ယူကရိန်းဟာ ကမ္ဘာ့ ဂျုံ စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်တင်ပို့မှုမှာလည်း အဓိက ကျတဲ့ နိုင်ငံတွေ ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် EAEU အဖွဲ့ဝင်တွေ ဖြစ်တဲ့ ရုရှားနဲ့ ဘယ်လာရုစ်တို့က ကမ္ဘာမှာ ဓာတ်မြေ သြဇာ အဓိက ထုတ်လုပ်တဲ့ နိုင်ငံတွေ ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း လာမယ့် မိုးစပါး အတွက် ဓာတ်မြေသြဇာ ရရှိရေး ကြိုးစားနေရတဲ့ အချိန် ဖြစ်တာကြောင့် ဓာတ်မြေ သြဇာ ဝယ်ယူနိုင်ရေးလည်း မြန်မာဘက်က လိုလားနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင် ဒေါက်တာ စိုးထွန်းကတော့ လက်ရှိမှာ ဓာတ်မြေသြဇာ တန်ချိန် ၂ သိန်းကျော်လောက် လိုအပ်နေကြောင်း ပြောပါတယ်။
ဓာတ်မြေ သြဇာကတော့ လက်ရှိ ယူရီးယားပေါ့နော်။ အရင်က တရုတ်က ဝယ်တယ်။ အခု တရုတ်က ပိတ်ထားတယ်။ Export ကို ပိတ်ထားတယ်။ အဲတော့ ကျနော်တို့ တိုင်းပြည် အနေနဲ့ လောလောဆယ် လိုနေတာက ယူရီးယား လိုတယ် တောင်သူတွေ အတွက်။ တနှစ်ကို တန်ချိန် ၃၅၀,၀၀၀ နဲ့ ၄၀၀,၀၀၀ လောက် လိုတယ်။ မြန်မာပြည်မှာ ထုတ်လုပ်နိုင်တာ ၁၅၀,၀၀၀ ကျော်လောက် ရှိတယ်ပေါ့နော်။ ကျန်တဲ့ တန်ချိန် ၂၀၀,၀၀၀ နဲ့ ၂၅၀,၀၀၀ က နှစ်စဉ်လိုတယ်။ အဲဒီဟာတော့ ကျနော်တို့က အခု အရေးပေါ် ရှာနေတာပေါ့နော်။ အထူးသဖြင့် မိုးစပါး အတွက် သွင်းဖို့ အတွက် Supplier လိုနေတာပေါ့။
(Unicode)
ရုရှား ဦးဆောငျတဲ့ ဥရောပ အာရှ စီးပှားရေး သမဂ်ဂနဲ့ မွနျမာကွား ကုနျသှယျရေး အလားအလာ
ရုရှား ဦးဆောငျတဲ့ ဥရောပ အာရှ စီးပှားရေး သမဂ်ဂ EAEU က မွနျမာနဲ့ စီးပှားရေး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျဖို့ ညှိနှိုငျးနတောမှာ မွနျမာဘကျကတော့ မွနျမာနိုငျငံတှငျး ရငျးနှီးမွှုပျနှံရေး၊ ဓာတျမွသွေဇာ အပါအဝငျ လယျယာ သုံးပစ်စညျးတှေ ဝယျယူခှင့ျနဲ့ ပို့ကုနျ ထပျတိုး တငျပို့နိုငျရေးတို့ကို လိုလားနပေါတယျ။ လကျရှိမှာတော့ EAEU နဲ့ မွနျမာကွား စီးပှားရေး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှု သိပျ မရှိသေးပါဘူး။ အနာဂတျ အလားအလာ ဘယျလို ရှိနိုငျပါလဲ ဆိုတာကို ဒီသီတငျးပတျ စီးပှားရေး အစီအစဉျမှာ မသိငျ်ဂ ီထိုကျ တငျပွထားပါတယျ။
“ ကနြောျတို့ဆီက အရငျက ပေါငျးဆနျလို ဟာမြိုးတော့ ရုရှားကို သှားတာ ရှိတယျ။ ကနြောျတို့ ရောငျးတာ ပေါငျးဆနျပေါ့နောျ။ သူ့ဆီက ဝယျတာတော့ ဆီလညျးသူတို့ ရောငျးဖို့တော့ ကွိုးစားတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ကနြောျတို့ ရုရှားနဲ့တော့ ဆီနဲ့ ပတျသကျလို့ အမြားကွီး လုပျတာတော့ မတှေ့ဘူး။ ရုရှားနဲ့ ကနြောတို့ ကွားမှာတော့ အမြားကွီး လုပျတာတော့ မရှိတတျဘူး။ ”
မွနျမာ စဈကောငျစီရဲ့ ဝနျကွီးဌာနတှေ၊ ဗဟိုဘဏျ၊ နောကျ ပုဂ်ဂလိက လုပျငနျးရှငျတှနေဲ့ EAEU ဥရောပ အာရှ စီးပှားရေး သမဂ်ဂတို့ကွား ပွီးခဲ့တဲ့ သီတငျးပတျတှေ အတှငျးက ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ တှေ့ဆုံ ဆှေးနှေးမှုတှေ ရှိခဲ့ကွတာနဲ့ ပတျသကျပွီး စီးပှားရေး လုပျငနျးရှငျ ဒေါကျတာ စိုးထှနျးကို မေးကွည့ျတာမှာ ရုရှားနဲ့ မွနျမာကွား လကျရှိ စီးပှားရေး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှု အခွအေနကေို သူက ရှငျးပွခဲ့တာပါ။
ယူကရိနျး ကြူးကြောျစဈ စတငျပွီးနောကျ မတျလ ၁၅ ရကျ အငျ်ဂါနေ့မှာဘဲ သှငျးကုနျ တငျသှငျးမှုကို အဓိက လုပျမယ့ျ ရုရှားရဲ့ စီးပှားရေး ထောကျပံ့မှု အစီအစဉျမှာ အမရေိကနျ ဒေါျလာ သနျး ၉၀၀၀ လောကျ သုံးစှဲမယ့ျ အကွောငျး ရုရှား ဝနျကွီးခြုပျ Mikhail Mushustin က ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။ မတျလကုနျမှာ စတငျ အကောငျအထညျဖောျ ဆောငျရှကျမယ့ျ အစီအစဉျတှထေဲမှာတော့ အလှနျ အရေးပါတဲ့ လူသုံးကုနျစညျတှေ၊ စားသောကျကုနျစညျတှေ တငျသှငျးရေး ဖွဈပါတယျ။
ခန့ျမှနျး ရနျပုံငှေ ပမာဏဟာ ရူဘဲလျငှေ ၁ ထရီလီယံ ဖွဈပါတယျ။ ဥရောပအာရှ စီးပှားရေး သမဂ်ဂ EAEU အဆင့ျ အပါအဝငျ အစီအစဉျ တခြို့ကိုတော့ မတျလကုနျမှာ စတငျ အကောငျအထညျဖောျမှာ ဖွဈပါတယျ။ ပမာဏ အမြားစုကိုတော့ သှငျးကုနျ ပိုငျးမှာ မွှပျနှံဆောငျရှကျမှာ ဖွဈပွီး ကုမ်ပဏီတှနေဲ့ လူတှေ အနနေဲ့ လကျရှိ အခွအေနမှော လိုအပျတဲ့ အရငျးအမွဈတှနေဲ့ ကုနျစညျတှကေို အတတျနိုငျဆုံး အမြားဆုံး ဆကျလကျ ရရှိနိုငျမှာ ဖွဈပါတယျ။
သှငျးကုနျ အခှနျ ကငျးလှတျခှင့ျကိုလညျး အမွင့ျဆုံး တိုးမွှင့ျ ဆောငျရှကျရေး အပါအဝငျ ဥရောပ အာရှ စီးပှားရေး သမဂ်ဂ EAEU တှငျးက မိတျဖကျတှနေဲ့ ပူးတှဲ ဆောငျရှကျရေးကိုလညျး ရုရှား အစိုးရဘကျက ကမျးလှမျးထားပါတယျ။
EAEU – ဥရောပ အာရှ စီးပှားရေး သမဂ်ဂတှငျးက မိတျဖကျတှေ အနနေဲ့လညျး အခှနျလှတျ တငျသှငျး ကုနျစညျ ကန့ျသတျခကြျကို အမွင့ျဆုံး တိုးမွှင့ျကွဖို့ အကွံပွုပါတယျ။ သှငျးကုနျ အခှနျဆောငျတာမှာ ငှလေဲနှုနျးကို ပွငျဆငျမှု၊ စဈဆေးရေး ဂိတျတှမှော အခှနျစညျးကွပျတာမှာ စကျကိရိယာတှနေဲ့ အပိုပစ်စညျးတှေ အပါအဝငျ စားသောကျကုနျနဲ့ ဆေးဝါး အဓိကထားပွီး စားသုံးကုနျ၊ လူသုံးကုနျစညျတှကေို ဦးစားပေးအဖွဈ သတျမှတျဖို့၊ အလှနျ အရေးကွီးတဲ့ သှငျးကုနျမြားစာရငျး ပွုစုပွီး ဒီကုနျစညျတှေ အတှကျ အခှနျစညျးကွပျမှုကို လှယျကူ ရှငျးလငျးအောငျ ဆောငျရှကျကွဖို့လညျး အကွံပွုထားပါတယျ။
ရုရှား၊ ဘဲလားရုဈ၊ အာမေးနီးယား၊ ကာဇကျစတနျနဲ့ ကာဂစြျစတနျတို့ ပါဝငျတဲ့ EAEU အဖှဲ့တှငျးက အဓိက ကတြဲ့ ရုရှားကို မွနျမာဘကျက ပေါငျးဆနျ တငျပို့မှု ရှိခဲ့ပမေယ့ျ မွနျမာနိုငျငံတှငျး ပေါငျးဆနျ ထုတျလုပျမှု အခကျအခဲ၊ သယျယူပို့ဆောငျရေး အခကျအခဲ အပွငျ ငှလှေှဲပွောငျးမှုမှာလညျး အခကျအခဲ တခြို့ ရှိကွောငျး စီးပှားရေး လုပျငနျးရှငျ ဒေါကျတာ စိုးထှနျးက ပွောပါတယျ။
“ ဟိုးအရငျကတော့ ပေါငျးဆနျ ပို့တယျ။ အခု မပို့တာတော့ ၃ နှဈ- ၄ နှဈလောကျ ရှိပွီ။ အမြားကွီးတော့ မရှိတော့ဘူး။ အဆကျအဆံတော့ မရှိဘူး။ အခုတော့ ပွနျဝယျခငြျ ဝယျမှာပေါ့။ ဒါပမေယ့ျ ဒီဘကျမှာလညျး ပေါငျးဆနျကလညျး မီးပွတျတယျ ဘာညာဆိုတော့ ကနြောျတို့ ဆီက ပေါငျးဆနျ ထှကျတဲ့ နှုနျးက ဒီလောကျ မမြားဘူး ဖွဈနတော။ လကျရှိ ဒီ ပတျဝနျးကငြျ နိုငျငံတှပေေါ့ ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျတို့ ဘာတို့ကလညျး demand ရှိနတေော့လေ။ ရုရှားကတော့ ဝေးတာလညျး ပါတာပေါ့နောျ။ ဝေးတဲ့ အခါကတြော့ ပွောရရငျ Payment မှာ ဗမာပွညျက လူတှေ အမြားစုကတော့ ငှကေို ကနြောျတို့ကလညျး ဒီဘကျက လူတှကေလညျး ငှကေို အရငျ လိုခငြျတာပေါ့။ ကနြျတဲ့ ဒီဥရောပ နိုငျငံတှကေ သူတို့က ပစ်စညျးရောကျမှ ငှခြေတေဲ့ ပုံစံ ဒီဟာမြိုး လိုခငြျတာ။ ငှခြေတေဲ့ အပိုငျးမှာတော့ နညျးနညျးလေး ခကျမယျထငျတာ။ ”
ရုရှားဘကျကတော့ သကွား တငျပို့မှုနဲ့ ကောကျပဲသီးနှံ တငျပို့မှုကို ယာယီ တားမွဈထားပါတယျ။ EAEU - ဥရောပ အာရှ စီးပှားရေး သမဂ်ဂ အဖှဲ့ဝငျ အိမျနီးခငြျး နိုငျငံတှထေံကို ကောကျပဲသီးနှံ တငျပို့မှုကို ဇှနျလ ၃၀ ရကျနေ့ထိ တားမွဈကွောငျးနဲ့ သကွား တငျပို့မှုကို သွဂုတျလ ၃၁ ရကျနေ့ထိ တားမွဈကွောငျး ညှှနျကွားခကြျကို ရုရှား ဝနျကွီးခြုပျ Mikhail Mushustin က မတျလ ၁၄ ရကျနေ့ တနလာငျ်နေ့မှာ လကျမှတျရေးထိုးခဲ့တာပါ။
ယူကရိနျး အပေါျ ကြူးကြောျစဈကွောင့ျ ဒဏျခတျပိတျဆို့မှုဒဏျတှရေဲ့ ရိုကျခတျ သကျရောကျမှုကို လြှော့ခနြိုငျရေး ရုရှားဘကျက စားနပျရိက်ခာ ပွညျပ တငျပို့မှုကို တားမွဈလိုကျပွီးနောကျ ရကျပိုငျးအတှငျးမှာဘဲ ကာဇကျစတနျ နိုငျငံမှာ ကုနျဈေးနှုနျးတကျပွီး စိုးရိမျစိတျနဲ့ အလုအယကျ ဝယျယူမှုတှနေဲ့ ကွုံတှေ့ခဲ့ရပါတယျ။ EAEU ဥရောပအာရှ စီးပှားရေး သမဂ်ဂ အဖှဲ့ဝငျ နိုငျငံတခု ဖွဈတဲ့ ကာဇကျစတနျ နိုငျငံမှာတော့ သမ်မတ Kassym-Jomart Tokayev က စံခြိနျတငျ ကုနျဈေးနှုနျး တကျလာနိုငျကွောငျး ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
ယူကရိနျးနိုငျငံတှငျး အခွအေနတှေကွေောင့ျ စားသောကျကုနျစညျ ဈေးနှုနျးတှေ ခုနျတကျသှားစပွေီး မကွာခငျမှာ စံခြိနျကြိုးသှားမယ့ျ အနအေထား ရှိပါတယျ။
အရငျ ဆိုဗီယကျ ပွညျထောငျစုမှာ ပါဝငျခဲ့ကွတဲ့ ဗဟိုအာရှက ၅ နိုငျငံဟာ ရုရှား ပို့ကုနျတှေ အပေါျမှာ အဓိက အားထားနရေတာ ဖွဈပါတယျ။ ရုရှားနဲ့ ယူကရိနျးဟာ ကမ်ဘာ့ ဂြုံ စိုကျပြိုး ထုတျလုပျတငျပို့မှုမှာလညျး အဓိက ကတြဲ့ နိုငျငံတှေ ဖွဈနပေါတယျ။ ဒါ့အပွငျ EAEU အဖှဲ့ဝငျတှေ ဖွဈတဲ့ ရုရှားနဲ့ ဘယျလာရုဈတို့က ကမ်ဘာမှာ ဓာတျမွေ သွဇာ အဓိက ထုတျလုပျတဲ့ နိုငျငံတှေ ဖွဈပွီး မွနျမာနိုငျငံမှာလညျး လာမယ့ျ မိုးစပါး အတှကျ ဓာတျမွသွေဇာ ရရှိရေး ကွိုးစားနရေတဲ့ အခြိနျ ဖွဈတာကွောင့ျ ဓာတျမွေ သွဇာ ဝယျယူနိုငျရေးလညျး မွနျမာဘကျက လိုလားနတော ဖွဈပါတယျ။ စီးပှားရေး လုပျငနျးရှငျ ဒေါကျတာ စိုးထှနျးကတော့ လကျရှိမှာ ဓာတျမွသွေဇာ တနျခြိနျ ၂ သိနျးကြောျလောကျ လိုအပျနကွေောငျး ပွောပါတယျ။
ဓာတျမွေ သွဇာကတော့ လကျရှိ ယူရီးယားပေါ့နောျ။ အရငျက တရုတျက ဝယျတယျ။ အခု တရုတျက ပိတျထားတယျ။ Export ကို ပိတျထားတယျ။ အဲတော့ ကနြောျတို့ တိုငျးပွညျ အနနေဲ့ လောလောဆယျ လိုနတောက ယူရီးယား လိုတယျ တောငျသူတှေ အတှကျ။ တနှဈကို တနျခြိနျ ၃၅၀,၀၀၀ နဲ့ ၄၀၀,၀၀၀ လောကျ လိုတယျ။ မွနျမာပွညျမှာ ထုတျလုပျနိုငျတာ ၁၅၀,၀၀၀ ကြောျလောကျ ရှိတယျပေါ့နောျ။ ကနြျတဲ့ တနျခြိနျ ၂၀၀,၀၀၀ နဲ့ ၂၅၀,၀၀၀ က နှဈစဉျလိုတယျ။ အဲဒီဟာတော့ ကနြောျတို့က အခု အရေးပေါျ ရှာနတောပေါ့နောျ။ အထူးသဖွင့ျ မိုးစပါး အတှကျ သှငျးဖို့ အတှကျ Supplier လိုနတောပေါ့။
