(Zawgyi/Unicode)
Coronavirus ကူးစက်မှုကြောင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ပြည်နယ်အတော်များများမှာ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာလိုက်ပါတယ်။ ဒီကာလအတွင်းမှာ အများပြည်သူကျန်းမာရေးအတွက် အရေးကြီးတဲ့လုပ်ငန်းတွေ ဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ ဗဟိုအစိုးရနဲ့ ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေက ပြောဆိုထားပါတယ်။ အပြည့်အစုံကိုတော့ ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က တင်ပြပေးပါမယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအတွင်း Coronavirus ကူးစက်မှုအရေအတွက် တိုးများလာတာနဲ့အတူ ရောဂါပိုး ပျံ့နှံ့မှုဟာလည်း ပိုမို ကျယ်ပြန့်လာပြီး ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုဟန့်တားရေးနဲ့ အများပြည်သူအကြား ထိတ်လန့် ကြောက်ရွံ့မှု မဖြစ်စေရေး ဗဟိုနဲ့ ပြည်နယ်အစိုးရတွေက လိုအပ်တာတွေကို လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံမှာ စတင်ဖြစ်ပေါ်တဲ့ Coronavirus ဟာ တခြားနိုင်ငံတွေကိုပါ ကူးစက် ပျံ့နှံ့ လာနေတာကြောင့် ဒီကိစ္စကို အများပြည်သူ ကျန်းမာရေး အရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ် အမေရိကန် ကျန်းမာရေးနဲ့ လူမှုဝန်ထမ်းဝန်ကြီး Alex Azar က ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်နေ့မှာ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာခြင်းအားဖြင့် ဗဟိုအစိုးရအနေနဲ့ ပြည်နယ်တွေရဲ့ တောင်းဆိုချက်တွေ အပေါ်မူတည်ပြီး လိုအပ်တဲ့နေရာတွေကို ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ စေလွတ်တာအပြင် တခြား ကူညီလို့ရတာတွေကို အလျင်အမြန် ကူညီ ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြုံတွေ့လာရတဲ့အခါ ဗဟို၊ ပြည်နယ်၊ မြို့နယ်၊ လူမျိုးစုဒေသတို့အပြင် ပြည်ထောင်စု အစိုးရ အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှာ ရှိနေတဲ့ နေရာဒေသတွေကို ဗဟိုအစိုးရရဲ့ ရန်ပုံငွေတွေကို တောင်းခံ အသုံးပြုနိုင်မှာဖြစ်သလို အဲဒီဒေသတွေနဲ့ ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်မှုတွေလည်း ရှိလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာထားပြီးဖြစ်တဲ့အတွက် ဗဟိုအစိုးရအနေနဲ့ ရောဂါပိုးရှိမရှိ စမ်းသပ်တာ၊ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုး တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် ဆေးဝါး စမ်းသပ် ဖော်ထုတ်တာနဲ့ ကုသတာတွေ အပြင် Coronavirus အတွက် ကာကွယ်ဆေး စမ်းသပ် ဖော်ထုတ်တဲ့နေရာမှာ အရေးပေါ် ရန်ပုံငွေကို သုံးစွဲခွင့် ရှိလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာလိုက်တဲ့အတွက် ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဆောက်အဦး၊ အထူးသဖြင့် စစ်တပ်အရေးပေါ်ကုသရေးဌာနတွေနဲ့ အဲဒီက ဝန်ထမ်းတွေ ဒီကိစ္စမှာ ပါဝင် ကူညီ လုပ်ဆောင် ပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အများပြည်သူကျန်းမာရေး အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာပြီးပြီးချင်းမှာဘဲ တရုတ်နဲ့ တခြား ရောဂါပိုး ကူးစက်နေတဲ့ နိုင်ငံတွေက ပြန်ရောက်လာကြတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်နေသူတွေကို လက်ခံပြီး သီးခြား ခွဲထုတ်ထားပေးနိုင်မယ့် အမေရိကန်နိုင်ငံတဝှမ်းက စစ်အခြေစိုက် စခန်းတွေကို ကျန်းမာရေးနဲ့ လူမှု ဝန်ထမ်း ဝန်ကြီးဌာနနဲ့ CDC ကူးစက်ရောဂါ ထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးဌာနတို့က စာရင်း ပြုစုထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
မယ်ရီလန်းပြည်နယ်အတွင်းမှာတော့ Coronavirus ကူးစက်နေသူ ၃ ဦးတွေ့ခဲ့ကြောင်း ကြေညာပြီးနောက်တရက် ဖေဖော်ဝါရီလ ၅ ရက်နေ့မှာ အများပြည်သူကျန်းမာရေး အရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ် ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး Larry Hogan က ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
“ပြည်နယ်အတွင်းမှာ အသုံးပြုလို့ရနိုင်တဲ့ အရင်းအမြစ်တွေအားလုံးကို အသုံးချလို့ရနိုင်အောင် မယ်ရီလန်းပြည်နယ်မှာ အများအပြည်သူကျန်းမာရေး အရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ် ကျနော် ကြေညာလိုက်ပါတယ်။ ဒီလိုကြေညာရတာကတော့ အခု ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်နေတယ်လို့ အတည်ပြုထားပြီးသူတွေနဲ့ ထိတွေ့ ဆက်ဆံခဲ့သူတွေဟာ ဘယ်သူတွေဖြစ်သလဲဆိုတာကို စုံစမ်း ဖော်ထုတ်ဖို့အတွက်လဲ ဖြစ်ပါတယ်။”
Covid-19 လို့ တရားဝင်အမည်ပေးထားတဲ့ ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ Coronavirus ကို အရေးအပေါ် အခြေအနေ အဖြစ် ကြေညာလိုက်တာကြောင့် ပြည်နယ်အတွင်းက သက်ဆိုင်ရာဌာနတွေနဲ့ ဒီကိစ္စကို ကြီးကြပ် ဆောင်ရွက်သူတွေအကြား လျင်မြန်စွာ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်နိုင်ကြမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မယ်ရီလန်းအပြင် တခြား ကာလီဖိုးနီးယား၊ နယူးယောက်၊ ဖလော်ရီဒါနဲ့ ဝါရှင်တန်ပြည်နယ်တို့ကလည်း အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာထားကြပြီး Coronavirus တိုက်ဖျက်ရေး တပြည်နယ်လုံး အတိုင်းအတာနဲ့ ဆောင်ရွက်နေမှုတွေကို ကြီးကြပ် လုပ်ဆောင်မယ့်ဌာနတွေ၊ လုပ်ငန်းအဖွဲ့တွေကို ဖွဲ့စည်းထားကြပြီးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
ပြည်နယ်အဆင့် လုပ်ဆောင်မှုတွေမှာတော့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် အသေအပျောက်များတဲ့အပြင် ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ သက်ရွယ်အိုတွေနဲ့ သူတို့နေတဲ့ နေရာတွေကို စောင့်ကြည့်ပြီး ပြင်ပကို ကူးစက် ပျံ့နှံ့မှုမရှိအောင် လုပ်ဆောင်တာ၊ ရောဂါရှိမရှိ အထူးစမ်းသပ်တဲ့ဌာနတွေ ဖွင့်လှစ် တာတွေ လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဟာ သန္ဓေပြောင်းခြင်းရှိမရှိ ဆိုတာနဲ့ ဘယ်နေရာက စတင်ကူးစက်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ လမ်းကြောင်းတွေကို သုတေသနပြုလုပ်ပြီး ရရှိလာတဲ့အချက်အလက်တွေကို CDC ထံ ပေးပို့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အများပြည်သူကျန်းမာရေးအတွက် အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာလိုက်တာကြောင့် ပြည်ထောင်စုအစိုးရ အာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ ရောဂါပိုး ကူးစက်နေသူ၊ ဒါမှမဟုတ် ကူးစက်နေသူနဲ့ ထိတွေ့ ဆက်ဆံခဲ့သူတွေကို သီးခြား ခွဲထုတ်ထားတာမျိုး လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိစေပါတယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ တနင်္လာနေ့အထိ Coronavirus ကြောင့် သေဆုံးသူ အနည်းဆုံး ၂၄ ဦး ရှိနေပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးစက်သူ အရေအတွက်ကတော့ ၅၀၀ ကျော်သွားပြီလို့ ဆိုပါတယ်။
................
Coronavirus ကွောင့ျ အမရေိကနျ လူထုကနြျးမာရေး အရေးပေါျ အခွအေနေ ကွညော
(Unicode)
Coronavirus ကူးစကျမှုကွောင့ျ အမရေိကနျပွညျထောငျစု ပွညျနယျအတောျမြားမြားမှာ အရေးပေါျအခွအေနေ ကွညောလိုကျပါတယျ။ ဒီကာလအတှငျးမှာ အမြားပွညျသူကနြျးမာရေးအတှကျ အရေးကွီးတဲ့လုပျငနျးတှေ ဆောငျရှကျသှားမယျလို့ ဗဟိုအစိုးရနဲ့ ပွညျနယျအုပျခြုပျရေးမှူးတှကေ ပွောဆိုထားပါတယျ။ အပွည့ျအစုံကိုတော့ ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက တငျပွပေးပါမယျ။
အမရေိကနျပွညျထောငျစုအတှငျး Coronavirus ကူးစကျမှုအရအေတှကျ တိုးမြားလာတာနဲ့အတူ ရောဂါပိုး ပြံ့နှံ့မှုဟာလညျး ပိုမို ကယြျပွန့ျလာပွီး ဒီဗိုငျးရပျဈပိုး ကူးစကျပြံ့နှံ့မှုဟန့ျတားရေးနဲ့ အမြားပွညျသူအကွား ထိတျလန့ျ ကွောကျရှံ့မှု မဖွဈစရေေး ဗဟိုနဲ့ ပွညျနယျအစိုးရတှကေ လိုအပျတာတှကေို လုပျဆောငျနပေါတယျ။
တရုတျနိုငျငံမှာ စတငျဖွဈပေါျတဲ့ Coronavirus ဟာ တခွားနိုငျငံတှကေိုပါ ကူးစကျ ပြံ့နှံ့ လာနတောကွောင့ျ ဒီကိစ်စကို အမြားပွညျသူ ကနြျးမာရေး အရေးပေါျအခွအေနအေဖွဈ အမရေိကနျ ကနြျးမာရေးနဲ့ လူမှုဝနျထမျးဝနျကွီး Alex Azar က ဇနျနဝါရီလ ၃၁ ရကျနေ့မှာ ကွညောခဲ့ပါတယျ။ အရေးပေါျအခွအေနေ ကွညောခွငျးအားဖွင့ျ ဗဟိုအစိုးရအနနေဲ့ ပွညျနယျတှရေဲ့ တောငျးဆိုခကြျတှေ အပေါျမူတညျပွီး လိုအပျတဲ့နရောတှကေို ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ စလှေတျတာအပွငျ တခွား ကူညီလို့ရတာတှကေို အလငြျအမွနျ ကူညီ ဆောငျရှကျပေးနိုငျမှာ ဖွဈပါတယျ။
အရေးပေါျအခွအေနေ ကွုံတှေ့လာရတဲ့အခါ ဗဟို၊ ပွညျနယျ၊ မွို့နယျ၊ လူမြိုးစုဒသေတို့အပွငျ ပွညျထောငျစု အစိုးရ အုပျခြုပျမှုအောကျမှာ ရှိနတေဲ့ နရောဒသေတှကေို ဗဟိုအစိုးရရဲ့ ရနျပုံငှတှေကေို တောငျးခံ အသုံးပွုနိုငျမှာဖွဈသလို အဲဒီဒသေတှနေဲ့ ပူးပေါငျး လုပျဆောငျမှုတှလေညျး ရှိလာမှာ ဖွဈပါတယျ။ အရေးပေါျအခွအေနေ ကွညောထားပွီးဖွဈတဲ့အတှကျ ဗဟိုအစိုးရအနနေဲ့ ရောဂါပိုးရှိမရှိ စမျးသပျတာ၊ ဒီဗိုငျးရပျဈပိုး တိုကျဖကြျရေးအတှကျ ဆေးဝါး စမျးသပျ ဖောျထုတျတာနဲ့ ကုသတာတှေ အပွငျ Coronavirus အတှကျ ကာကှယျဆေး စမျးသပျ ဖောျထုတျတဲ့နရောမှာ အရေးပေါျ ရနျပုံငှကေို သုံးစှဲခှင့ျ ရှိလာမှာ ဖွဈပါတယျ။
အရေးပေါျအခွအေနကွေညောလိုကျတဲ့အတှကျ ပွညျထောငျစုအစိုးရအဆောကျအဦး၊ အထူးသဖွင့ျ စဈတပျအရေးပေါျကုသရေးဌာနတှနေဲ့ အဲဒီက ဝနျထမျးတှေ ဒီကိစ်စမှာ ပါဝငျ ကူညီ လုပျဆောငျ ပေးနိုငျမှာ ဖွဈပါတယျ။
အမြားပွညျသူကနြျးမာရေး အရေးပေါျအခွအေနေ ကွညောပွီးပွီးခငြျးမှာဘဲ တရုတျနဲ့ တခွား ရောဂါပိုး ကူးစကျနတေဲ့ နိုငျငံတှကေ ပွနျရောကျလာကွတဲ့ ဗိုငျးရပျဈပိုး ကူးစကျနသေူတှကေို လကျခံပွီး သီးခွား ခှဲထုတျထားပေးနိုငျမယ့ျ အမရေိကနျနိုငျငံတဝှမျးက စဈအခွစေိုကျ စခနျးတှကေို ကနြျးမာရေးနဲ့ လူမှု ဝနျထမျး ဝနျကွီးဌာနနဲ့ CDC ကူးစကျရောဂါ ထိနျးခြုပျရေးနဲ့ ကာကှယျရေးဌာနတို့က စာရငျး ပွုစုထားပွီး ဖွဈပါတယျ။
မယျရီလနျးပွညျနယျအတှငျးမှာတော့ Coronavirus ကူးစကျနသေူ ၃ ဦးတှေ့ခဲ့ကွောငျး ကွညောပွီးနောကျတရကျ ဖဖေောျဝါရီလ ၅ ရကျနေ့မှာ အမြားပွညျသူကနြျးမာရေး အရေးပေါျအခွအေနအေဖွဈ ပွညျနယျအုပျခြုပျရေးမှူး Larry Hogan က ကွညောခဲ့ပါတယျ။
“ပွညျနယျအတှငျးမှာ အသုံးပွုလို့ရနိုငျတဲ့ အရငျးအမွဈတှအေားလုံးကို အသုံးခလြို့ရနိုငျအောငျ မယျရီလနျးပွညျနယျမှာ အမြားအပွညျသူကနြျးမာရေး အရေးပေါျအခွအေနအေဖွဈ ကနြောျ ကွညောလိုကျပါတယျ။ ဒီလိုကွညောရတာကတော့ အခု ဗိုငျးရပျဈပိုး ကူးစကျနတေယျလို့ အတညျပွုထားပွီးသူတှနေဲ့ ထိတှေ့ ဆကျဆံခဲ့သူတှဟော ဘယျသူတှဖွေဈသလဲဆိုတာကို စုံစမျး ဖောျထုတျဖို့အတှကျလဲ ဖွဈပါတယျ။”
Covid-19 လို့ တရားဝငျအမညျပေးထားတဲ့ ရောဂါဖွဈစတေဲ့ Coronavirus ကို အရေးအပေါျ အခွအေနေ အဖွဈ ကွညောလိုကျတာကွောင့ျ ပွညျနယျအတှငျးက သကျဆိုငျရာဌာနတှနေဲ့ ဒီကိစ်စကို ကွီးကွပျ ဆောငျရှကျသူတှအေကွား လငြျမွနျစှာ ပူးပေါငျး ဆောငျရှကျနိုငျကွမှာ ဖွဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
မယျရီလနျးအပွငျ တခွား ကာလီဖိုးနီးယား၊ နယူးယောကျ၊ ဖလောျရီဒါနဲ့ ဝါရှငျတနျပွညျနယျတို့ကလညျး အရေးပေါျအခွအေနေ ကွညောထားကွပွီး Coronavirus တိုကျဖကြျရေး တပွညျနယျလုံး အတိုငျးအတာနဲ့ ဆောငျရှကျနမှေုတှကေို ကွီးကွပျ လုပျဆောငျမယ့ျဌာနတှေ၊ လုပျငနျးအဖှဲ့တှကေို ဖှဲ့စညျးထားကွပွီးလညျး ဖွဈပါတယျ။
ပွညျနယျအဆင့ျ လုပျဆောငျမှုတှမှောတော့ ဒီဗိုငျးရပျဈပိုးကွောင့ျ အသအေပြောကျမြားတဲ့အပွငျ ရောဂါပိုး ကူးစကျမှုဖွဈပေါျနတေဲ့ သကျရှယျအိုတှနေဲ့ သူတို့နတေဲ့ နရောတှကေို စောင့ျကွည့ျပွီး ပွငျပကို ကူးစကျ ပြံ့နှံ့မှုမရှိအောငျ လုပျဆောငျတာ၊ ရောဂါရှိမရှိ အထူးစမျးသပျတဲ့ဌာနတှေ ဖှင့ျလှဈ တာတှေ လုပျဆောငျနကွေပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ဗိုငျးရပျဈပိုးဟာ သန်ဓပွေောငျးခွငျးရှိမရှိ ဆိုတာနဲ့ ဘယျနရောက စတငျကူးစကျခဲ့တယျဆိုတဲ့ လမျးကွောငျးတှကေို သုတသေနပွုလုပျပွီး ရရှိလာတဲ့အခကြျအလကျတှကေို CDC ထံ ပေးပို့တယျလို့ ဆိုပါတယျ။
အမြားပွညျသူကနြျးမာရေးအတှကျ အရေးပေါျအခွအေနေ ကွညောလိုကျတာကွောင့ျ ပွညျထောငျစုအစိုးရ အာဏာပိုငျတှအေနနေဲ့ ရောဂါပိုး ကူးစကျနသေူ၊ ဒါမှမဟုတျ ကူးစကျနသေူနဲ့ ထိတှေ့ ဆကျဆံခဲ့သူတှကေို သီးခွား ခှဲထုတျထားတာမြိုး လုပျပိုငျခှင့ျရှိစပေါတယျ။
အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ တနငျ်လာနေ့အထိ Coronavirus ကွောင့ျ သဆေုံးသူ အနညျးဆုံး ၂၄ ဦး ရှိနပွေီး ဗိုငျးရပျဈပိုးကူးစကျသူ အရအေတှကျကတော့ ၅၀၀ ကြောျသှားပွီလို့ ဆိုပါတယျ။
