(Zawgyi/Unicode)
တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်၊ မံစီမြို့နယ်၊ မန့်ဝိန်းကြီးဒေသမှာ တရုတ်နိုင်ငံဘက် ဒေသခံတွေက မြန်မာပိုင်နယ်မြေအတွင်း ခြံစည်းရိုးခတ်လာတာကြောင့် နှစ်ဘက်ဒေသခံတေကြား အငြင်းပွားနေပါတယ်။ ဒီကိစ္စကို မြန်မာအာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ ထိထိရောက်ရောက် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းပေးဖို့ မန့်ဝိန်းကြီဒေသခံတွေက လိုလားနေကြပါတယ်။ တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ် အငြင်းပွားမှုအခြေအနေ ရန်ကုန်ကလာတဲ့သတင်းကို ကိုရန်နိုင်က ပြောပြပါမယ်။
လက်ရှိ နယ်မြေအငြင်းပွားတဲ့နေရာက တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ် နယ်ခြားမှတ်တိုင်အမှတ် ၅၃/ ၁ နဲ့ ၂ ကြားမှာ ဖြစ်ပြီး ဒီလ ၂၂ ရက်နဲ့ ၂၃ ရက်မှာ တရုတ်ဘက်က မြန်မာပိုင်နယ်မြေထဲ ဧက ၈၀ လောက်ထိကို ဝင်ရောက်ခြံခတ်လာတာကြောင့်ဆိုပြီး နှစ်နိုင်ငံ ဒေသခံပြည်သူတွေအကြား အငြင်းပွားခဲ့တာပါ။
အဓိက အငြင်းပွားရတာကတော့ နယ်စပ်ချောင်းမှာ တရုတ်နိုင်ငံဘက်က ရေထိန်းနံရံတွေ တည်ဆောက်လိုက်တဲ့အခါ ရေစီးကြောင်းပြောင်းသွားပြီး ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ မြေနုကျွန်းတွေကို တရုတ်ဒေသခံတွေက သူတို့ပိုင်အဖြစ် ခြံစည်းရိုးခတ်လာတာကြောင့်လို့ မန်ဝိန်းကြီးဒေသခံတဦးက VOA ကို ပြောပါတယ်။
“ဒီမြစ်ရေတိုက်စားတော့ မြန်မာနိုင်ငံဘက်မှာ မြစ်ထိန်းနံရံမလုပ်နိုင်ဘူး။ သူတို့ကလုပ်တော့ ဒီဘက်ကို မြစ်ရေတိုက်စားပြီး မြေနုကျွန်းတွေက ဧက ၈၀ လောက် သူတို့ဘက်ကို ကပ်သွားတာပေါ့လေ။ ပေါ်သွားတာပေါ့။ မြန်မာနိုင်ငံဘက်ကိုတော့ ချောင်းက စီးတာပေါ့လေ။ အဲဒါ နမ့်မွန်းချောင်း၊ ဆိုတော့ အဲဒီမြေနုကျွန်းဧက ၈၀ လောက်ကို သူက ထပ်လိုချင်တဲ့ သဘောပေါ့နော်။ အဲဒါ ခြံစည်းရိုးလာခတ်တယ်။ ခတ်နေရင်းတန်းလန်းမှာပဲ ကျနော်တို့က သွားတားတယ်။ သွားပြီးတော့မှ ဆွဲနုတ်ကြတယ်ပေါ့ဗျာ။”
ခြံစည်းရိုးခတ်တာဟာ COVID ရောဂါကြောင့် လူအဝင်အထွက် တားဆီးဖို့လို့ တရုတ်ဘက်က အကြောင်းပြခဲ့ပြီး မြန်မာဘက်က ခြံစည်းရိုး ဖျက်ဆီးပစ်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ၁၀ မိနစ်လောက်အကြာမှာ တရုတ်နိုင်ငံဘက်က လုံခြုံရေးအဖွဲ့ဝင်တွေ ရောက်လာကြောင်းလည်းပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ ဖြိုဖျက်ပြီး ၁၀ မိနစ်လောက်ကြာတော့ အဲဒီ လုံခြုံရေး စစ်တပ်ခေါ်မယ်ပေါ့ သူတို့ လက်နက်အပြည့်အစုံနဲ့ ရောက်လာတာရှိတယ်။ အင်အားက ၃- ၄၀ လောက်ရှိတာပေါ့။ အဲဒီ ရဲကားနဲ့ ပွိုင့်ကားတွေနဲ့ လာတာ။”
နယ်ခြားမှတ်တိုင်အမှတ် ၅၃/ ၃ ကတော့ ပျောက်ဆုံးနေပြီဖြစ်သလို ၅၃/၄ ကတော့ မြစ်ကမ်းပေါ်ကနေ ရေထဲ ကျလုလုဖြစ်နေပြီလို့ ပြောပါတယ်။
မန့်ဝိန်းကြီးနယ်စပ်ဒေသမှာ ၂၀၁၄ ခုနှစ်ကလည်း တရုတ်ဘက်က သူတို့ပိုင်နယ်လို့ သတ်မှတ်တဲ့နေရာမှာ ပေ ၂၀ အမြင့် မြစ်ထိန်းနံရံကို တည်ဆောက်ခဲ့သလို ၂၀၂၀ မှာ အဲဒီမြစ်ထိန်းနံရံပေါ်မှာ ခြံစည်းရိုး ကာရံခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက်မြေနုကျွန်းတွေ ပေါ်လာပြီး ၂၀၁၉ မှာလည်း နှစ်ဘက် ပြည်သူတွေအကြား အငြင်းပွားတာတွေ ဖြစ်ခဲ့ကြောင်းဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
မန့်ဝိန်းဒေသခံ ရပ်မိရပ်ဖတဦးက ဒီလို အငြင်းပွားတာတွေ မကြာခနဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“အရင်တုံးကလည်း ဖြစ်ဖူးတယ်။ ခန ခန ဖြစ်ဖူးတယ်။ ၃- ၄ ခါတော့ ရှိပြီ။ အရင်နှစ်တုံးကဆိုရင် သူတို့က လက်နက်ကိုင်ပြီးတော့တောင်မှ ဒီဘက် ဝင်လာသေးတယ်။ မနှစ်တုံးကပေါ့လေ။ အဲလို ခန ခနလည်း ဖြစ်ဖူးပါတယ်။”
နယ်စပ်အငြင်းပွားမှုတွေ ရေရှည်ဆက်မဖြစ်စေဖို့ အစိုးရအနေနဲ့ ကြပ်ကြပ်မတ်မတ်ဆောင်ရွက် ပေးစေချင် ကြောင်းလည်း မန့်ဝိန် းမြို့မိမြို့ဖတဦးက တောင်းဆိုထားပါတယ်။
“အစိုးရကတော့ လာပြီးဆောင်ရွက်ပေးတာတော့ မရှိသေးဘူး။ ဘယ်သူမှ လာမရှင်းပေးတော့ ကျနော်တို့ ရွာသားတွေနဲ့ပဲ ဖြေရှင်းနေရတာပေ့ါ။ ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ ဒီ Boundary လာပြီး စိစစ်ပေးဖို့ပေါ့ဗျာ။ ကျနော်တို့ အဲဒါကိုလည်း စာတော်တော်လေး တင်ခဲ့ပြီးပါပြီ။ ၂ ကြိမ်ရှိပါပြီ။ ဒါပေမဲ့ ထူးခြားမှုက ဘာမှ မရှိလာဘူး။ အဲဒါ ထိထိရောက်ရောက် ဆောင်ရွက်ပေးစေချင်တယ်။ ကျနော်တို့ပိုင်တာ ဘယ်လောက်ရှိမယ်ဗျာ။ သူတို့ ပိုင်တာ ဘယ်လောက်ရှိမယ်ဗျာ။ ကျနော်တို့ ကောင်းကောင်းမွန်မွန် လာပြီးတော့ စိစစ် မပေးဘူးဆိုရင်တော့ ပြဿနာက တောက်လျောက် ပြီးသွားမှာ မဟုတ်ဘူးဗျ။ အဲဒါကြောင့် ပြဿနာ ပိုကြီးသွားမှာစိုးလို့ ပေါ့ဗျာ။”
ပြီးခဲ့နှစ်အတွင်းက ကိုးကန့်ဒေသ လောက်ကိုင်မြို့အနီး မူဆယ်ခရိုင်၊ မန်ဟီးရိုးမြို့နယ်အတွင်းမှာ တရုတ်နိုင်ငံဘက်က ခြံစည်းရိုးခတ်တာရှိခဲ့တာကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံဘက်က ကန့်ကွက်တာတွေ ရှိခဲ့ဖူးသလို ၂၀၁၉ ခုနှစ်ကလည်း ချင်းရွှေဟော်နဲ့ နမ့်ခမ်းမြို့နယ်ဘက်တွေမှာ နယ်စပ်အရေး အငြင်းပွားတာတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
တရုတ်နဲ့ မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံထိစပ်နေတဲ့ နယ်ခြားမျဉ်းဟာ မိုင်ပေါင်း ၁,၃၅၀ နီးပါး ရှည်လျားပြီး နှစ်နိုင်ငံ နယ်နိမိတ်စာချုပ်ကိုတော့ ၁၉၆၀ ခုနှစ်မှာ လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။
တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်သဘောတူစာချုပ်အရ ၅ နှစ်တကြိမ် နယ်နိမိတ် ပူးတွဲစစ်ဆေးရမှာဖြစ်ပေမဲ့ ၁၉၉၅ ကတည်းက မစစ်ဆေးနိုင်တာ ၂၄ နှစ် ကြာခဲ့ပါတယ်။
၂၀၁၈ -၂၀၁၉ ခုနှစ်တွေအတွင်း နယ်မြေအငြင်းပွားတာတွေ ဖြစ်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ နှစ်နိုင်ငံ နယ်နိမိတ်ပူးတွဲစစ်ဆေးမှုတွေ ပြန်လည် စတင်ခဲ့ပါတယ်။
...................................................................................
တရုတျ-မွနျမာနယျစပျ နှဈဘကျဒသေခံတှကွေား နယျမွအေငွငျးပှား
(Unicode)
တရုတျ-မွနျမာနယျစပျ၊ မံစီမွို့နယျ၊ မန့ျဝိနျးကွီးဒသေမှာ တရုတျနိုငျငံဘကျ ဒသေခံတှကေ မွနျမာပိုငျနယျမွအေတှငျး ခွံစညျးရိုးခတျလာတာကွောင့ျ နှဈဘကျဒသေခံတကွေား အငွငျးပှားနပေါတယျ။ ဒီကိစ်စကို မွနျမာအာဏာပိုငျတှအေနနေဲ့ ထိထိရောကျရောကျ ကိုငျတှယျဖွရှေငျးပေးဖို့ မန့ျဝိနျးကွီဒသေခံတှကေ လိုလားနကွေပါတယျ။ တရုတျ-မွနျမာနယျစပျ အငွငျးပှားမှုအခွအေနေ ရနျကုနျကလာတဲ့သတငျးကို ကိုရနျနိုငျက ပွောပွပါမယျ။
လကျရှိ နယျမွအေငွငျးပှားတဲ့နရောက တရုတျ-မွနျမာနယျစပျ နယျခွားမှတျတိုငျအမှတျ ၅၃/ ၁ နဲ့ ၂ ကွားမှာ ဖွဈပွီး ဒီလ ၂၂ ရကျနဲ့ ၂၃ ရကျမှာ တရုတျဘကျက မွနျမာပိုငျနယျမွထေဲ ဧက ၈၀ လောကျထိကို ဝငျရောကျခွံခတျလာတာကွောင့ျဆိုပွီး နှဈနိုငျငံ ဒသေခံပွညျသူတှအေကွား အငွငျးပှားခဲ့တာပါ။
အဓိက အငွငျးပှားရတာကတော့ နယျစပျခြောငျးမှာ တရုတျနိုငျငံဘကျက ရထေိနျးနံရံတှေ တညျဆောကျလိုကျတဲ့အခါ ရစေီးကွောငျးပွောငျးသှားပွီး ဖွဈပေါျလာတဲ့ မွနေုကြှနျးတှကေို တရုတျဒသေခံတှကေ သူတို့ပိုငျအဖွဈ ခွံစညျးရိုးခတျလာတာကွောင့ျလို့ မနျဝိနျးကွီးဒသေခံတဦးက VOA ကို ပွောပါတယျ။
“ဒီမွဈရတေိုကျစားတော့ မွနျမာနိုငျငံဘကျမှာ မွဈထိနျးနံရံမလုပျနိုငျဘူး။ သူတို့ကလုပျတော့ ဒီဘကျကို မွဈရတေိုကျစားပွီး မွနေုကြှနျးတှကေ ဧက ၈၀ လောကျ သူတို့ဘကျကို ကပျသှားတာပေါ့လေ။ ပေါျသှားတာပေါ့။ မွနျမာနိုငျငံဘကျကိုတော့ ခြောငျးက စီးတာပေါ့လေ။ အဲဒါ နမ့ျမှနျးခြောငျး၊ ဆိုတော့ အဲဒီမွနေုကြှနျးဧက ၈၀ လောကျကို သူက ထပျလိုခငြျတဲ့ သဘောပေါ့နောျ။ အဲဒါ ခွံစညျးရိုးလာခတျတယျ။ ခတျနရေငျးတနျးလနျးမှာပဲ ကနြောျတို့က သှားတားတယျ။ သှားပွီးတော့မှ ဆှဲနုတျကွတယျပေါ့ဗြာ။”
ခွံစညျးရိုးခတျတာဟာ COVID ရောဂါကွောင့ျ လူအဝငျအထှကျ တားဆီးဖို့လို့ တရုတျဘကျက အကွောငျးပွခဲ့ပွီး မွနျမာဘကျက ခွံစညျးရိုး ဖကြျဆီးပဈခဲ့ပွီးတဲ့နောကျ ၁၀ မိနဈလောကျအကွာမှာ တရုတျနိုငျငံဘကျက လုံခွုံရေးအဖှဲ့ဝငျတှေ ရောကျလာကွောငျးလညျးပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ ဖွိုဖကြျပွီး ၁၀ မိနဈလောကျကွာတော့ အဲဒီ လုံခွုံရေး စဈတပျခေါျမယျပေါ့ သူတို့ လကျနကျအပွည့ျအစုံနဲ့ ရောကျလာတာရှိတယျ။ အငျအားက ၃- ၄၀ လောကျရှိတာပေါ့။ အဲဒီ ရဲကားနဲ့ ပှိုင့ျကားတှနေဲ့ လာတာ။”
နယျခွားမှတျတိုငျအမှတျ ၅၃/ ၃ ကတော့ ပြောကျဆုံးနပွေီဖွဈသလို ၅၃/၄ ကတော့ မွဈကမျးပေါျကနေ ရထေဲ ကလြုလုဖွဈနပွေီလို့ ပွောပါတယျ။
မန့ျဝိနျးကွီးနယျစပျဒသေမှာ ၂၀၁၄ ခုနှဈကလညျး တရုတျဘကျက သူတို့ပိုငျနယျလို့ သတျမှတျတဲ့နရောမှာ ပေ ၂၀ အမွင့ျ မွဈထိနျးနံရံကို တညျဆောကျခဲ့သလို ၂၀၂၀ မှာ အဲဒီမွဈထိနျးနံရံပေါျမှာ ခွံစညျးရိုး ကာရံခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီနောကျမွနေုကြှနျးတှေ ပေါျလာပွီး ၂၀၁၉ မှာလညျး နှဈဘကျ ပွညျသူတှအေကွား အငွငျးပှားတာတှေ ဖွဈခဲ့ကွောငျးဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။
မန့ျဝိနျးဒသေခံ ရပျမိရပျဖတဦးက ဒီလို အငွငျးပှားတာတှေ မကွာခနဖွဈတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“အရငျတုံးကလညျး ဖွဈဖူးတယျ။ ခန ခန ဖွဈဖူးတယျ။ ၃- ၄ ခါတော့ ရှိပွီ။ အရငျနှဈတုံးကဆိုရငျ သူတို့က လကျနကျကိုငျပွီးတော့တောငျမှ ဒီဘကျ ဝငျလာသေးတယျ။ မနှဈတုံးကပေါ့လေ။ အဲလို ခန ခနလညျး ဖွဈဖူးပါတယျ။”
နယျစပျအငွငျးပှားမှုတှေ ရရှေညျဆကျမဖွဈစဖေို့ အစိုးရအနနေဲ့ ကွပျကွပျမတျမတျဆောငျရှကျ ပေးစခေငြျ ကွောငျးလညျး မန့ျဝိနျ းမွို့မိမွို့ဖတဦးက တောငျးဆိုထားပါတယျ။
“အစိုးရကတော့ လာပွီးဆောငျရှကျပေးတာတော့ မရှိသေးဘူး။ ဘယျသူမှ လာမရှငျးပေးတော့ ကနြောျတို့ ရှာသားတှနေဲ့ပဲ ဖွရှေငျးနရေတာပေ့ါ။ ပွောမယျဆိုရငျတော့ ဒီ Boundary လာပွီး စိစဈပေးဖို့ပေါ့ဗြာ။ ကနြောျတို့ အဲဒါကိုလညျး စာတောျတောျလေး တငျခဲ့ပွီးပါပွီ။ ၂ ကွိမျရှိပါပွီ။ ဒါပမေဲ့ ထူးခွားမှုက ဘာမှ မရှိလာဘူး။ အဲဒါ ထိထိရောကျရောကျ ဆောငျရှကျပေးစခေငြျတယျ။ ကနြောျတို့ပိုငျတာ ဘယျလောကျရှိမယျဗြာ။ သူတို့ ပိုငျတာ ဘယျလောကျရှိမယျဗြာ။ ကနြောျတို့ ကောငျးကောငျးမှနျမှနျ လာပွီးတော့ စိစဈ မပေးဘူးဆိုရငျတော့ ပွူနာက တောကျလြောကျ ပွီးသှားမှာ မဟုတျဘူးဗြ။ အဲဒါကွောင့ျ ပွူနာ ပိုကွီးသှားမှာစိုးလို့ ပေါ့ဗြာ။”
ပွီးခဲ့နှဈအတှငျးက ကိုးကန့ျဒသေ လောကျကိုငျမွို့အနီး မူဆယျခရိုငျ၊ မနျဟီးရိုးမွို့နယျအတှငျးမှာ တရုတျနိုငျငံဘကျက ခွံစညျးရိုးခတျတာရှိခဲ့တာကွောင့ျ မွနျမာနိုငျငံဘကျက ကန့ျကှကျတာတှေ ရှိခဲ့ဖူးသလို ၂၀၁၉ ခုနှဈကလညျး ခငြျးရှှဟေောျနဲ့ နမ့ျခမျးမွို့နယျဘကျတှမှော နယျစပျအရေး အငွငျးပှားတာတှေ ဖွဈခဲ့ပါတယျ။
တရုတျနဲ့ မွနျမာ နှဈနိုငျငံထိစပျနတေဲ့ နယျခွားမဉြျးဟာ မိုငျပေါငျး ၁,၃၅၀ နီးပါး ရှညျလြားပွီး နှဈနိုငျငံ နယျနိမိတျစာခြုပျကိုတော့ ၁၉၆၀ ခုနှဈမှာ လကျမှတျ ရေးထိုးခဲ့ကွတာဖွဈပါတယျ။
တရုတျ-မွနျမာ နယျစပျသဘောတူစာခြုပျအရ ၅ နှဈတကွိမျ နယျနိမိတျ ပူးတှဲစဈဆေးရမှာဖွဈပမေဲ့ ၁၉၉၅ ကတညျးက မစဈဆေးနိုငျတာ ၂၄ နှဈ ကွာခဲ့ပါတယျ။
၂၀၁၈ -၂၀၁၉ ခုနှဈတှအေတှငျး နယျမွအေငွငျးပှားတာတှေ ဖွဈခဲ့ပွီးတဲ့နောကျ ၂၀၁၉ ခုနှဈမှာ နှဈနိုငျငံ နယျနိမိတျပူးတှဲစဈဆေးမှုတှေ ပွနျလညျ စတငျခဲ့ပါတယျ။
