[[Zawgyi/Unicode]]
ကမ္ဘာကြီးဟာ ရာသီဥတုဆိုင်ရာဘေးအန္တရာယ်တွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ် Antonio Guterres က ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ Davos မှာကျင်းပနေတဲ့ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဖိုရမ်မိန့်ခွန်းမှာ သတိပေးပါတယ်။ ဒီကိစ္စ ပါအဝင် တခြားသော ကမ္ဘာ့ခြိမ်းခြောက်မှုတွေအတွက် ရေရှည်ဖြေရှင်းချက်တွေ ရရှိနိုင်မယ့်အခင်းအကျင်းတခုဖော်ဆောင်ရေး ချက်ချင်းဆောင်ရွက်ကြဖို့ နိုင်ငံရေးနဲ့စီးပွားရေးခေါင်းဆောင်တွေကို သူက တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ ဂျီနီဗာကနေ Lisa Schlein ပေးပို့တဲ့ သတင်းဆောင်းပါးကို မသိင်္ဂီထိုက်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂအကြီးအကဲ Antonio Guterres က ပြဿနာတွေရဲ့အတိုင်းအတာကို လျှော့ပေါ့ မပြောပါဘူး။ ကမ္ဘာကြီးဟာ ဝမ်းနည်းစရာအခြေအနေကို ဆိုက်ရောက်နေတယ်လို့ သုံးနှုန်းပြောပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ဒေသအများအပြားမှာ စီးပွားကျမှုရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးပြဿနာကိုလည်း သူက တင်ပြပါတယ်။ ကမ္ဘာမှာ Covid-19 ကနေ ပြန်လည် ဦးမော့လာပေမယ့် အနာဂတ်ကပ်ဘေးရောဂါတွေကို ကိုင်တွယ်ရးအတွက် ပြင်ဆင်မထားတာကိုလည်း သူက သတိပေးပါတယ်။ စစ်ပွဲ၊ အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ပဋိပက္ခတွေကြောင့် သန်းနဲ့ချီတဲ့လူထု အပေါ် ထိခိုက်သက်ရောက်မှုတွေကိုလည်း သူက ထောက်ပြပါတယ်။
“အထူးသဖြင့် ရုရှားရဲ့ယူကရိန်းကျူးကျော်စစ်ဟာဆိုရင် ယူကရိန်း ပြည်သူတွေ ဖော်မပြနိုင်လောက်အောင် အတိဒုက္ခ ကြုံတွေ့ရမှုသာမက ဒီစစ်ကြောင့် ကမ္ဘာတလွှား စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ စွမ်းအင်ဈေးနှုန်းတွေ၊ ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ကုန်စည်ထောက်ပို့မှု ကွင်းဆက်တွေအပေါ်မှာလည်း သိသိသာသာ ရိုက်ခတ်သက်ရောက်မှု ဖြစ်ပါတယ်။ နျူကလီယား ဘေးကင်းရေးအပေါ်မှာလည်း မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်လာပါတယ်။ ဒါ့အပြင် နိုင်ငံတကာဥပဒေရဲ့အခြေခံအကျဆုံး အုတ်မြစ်တွေနဲ့ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ပဋိညာဉ်အပေါ်မှာလည်း မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်လာပါတယ်။”
ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ဘေးအန္တရာယ်တွေနဲ့လည်း ကမ္ဘာကြီးရင်ဆိုင်နေရကြောင်း ကုလသမဂ္ဂအကြီးအကဲက ပြောပါတယ်။ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုက စံချိန်တင်အဆင့်ကိုရောက်ရှိပြီး တိုးပွားလာနေကြောင်း သူက ထောက်ပြပါတယ်။ ကမ္ဘာတလွှား အပူချိန်မြင့်တက်မှုကို ၁.၅ ဒီဂရီမှာ ကန့်သတ်ထားရှိရေး ကတိကဝတ်ကို နိုင်ငံတွေဘက်က လိုက်နာဆောင်ရွက်ဖို့ ပျက်ကွက်တယ်လို့လည်း သူက အပြစ်ဖို့ပါတယ်။
“ဒီထက်ပိုပြီး အရေးယူဆောင်ရွက်မှုမရှိဘူးဆိုရင်တော့ ၂.၈ ဒီဂရီအထိ တိုးသွားမယ့်ဘက်ကို ဦးတည်နေပါပြီ။ အကြီးအကျယ်ထိခိုက်ပျက်စီးမယ့် အကျိုးဆက်တွေ ရှိလာမယ်ဆိုတာကိုလည်း ကျနော်တို့ အားလုံး သိကြပါတယ်။ ကျနော်တို့ကမ္ဘာကြီးရဲ့ အစိတ်အပိုင်းအတော်များများမှာ နေထိုင်လို့ရတော့မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ အများအပြားအတွက်တော့ ဒါဟာ သေဒဏ်စီရင်ချက်လို ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။”
ဒါ့အပြင် မြောက်ပိုင်းနဲ့တောင်ပိုင်းကြား နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းကွဲပြားလာမှုကို စိုးရိမ်ကြောင်းလည်း ကုလသမဂ္ဂအကြီးအကဲက ပြောပါတယ်။ ကမ္ဘာကြီးရဲ့တောင်ပိုင်းအခြမ်းမှာ စိတ်ပျက်ဒေါသဖြစ်နေကြတဲ့အတိုင်းအတာကို ချမ်းသာတဲ့ ကမ္ဘာနဲ့ သူတို့ခေါင်းဆောင်တွေက အမှန်တကယ် နားလည်သိရှိမထားကြဘူးလို့လည်း သူက ထပ်လောင်း ပြောပါတယ်။
“လတ်တလောဖြစ်ပျက်ခဲ့တဲ့ ကာကွယ်ဆေးဖြန့်ဝေမှု မညီမျှမှုတွေအပေါ် စိတ်ပျက်ဒေါသထွက်မှု၊ ကမ္ဘာ့အပူချိန် အနည်းဆုံးထုတ်လွှတ်တဲ့နိုင်ငံတွေမှာ ရာသီဥတုကပ်ဘေးဒဏ် အကြီးအကျယ်ခံရတဲ့အပေါ် စိတ်ပျက်ဒေါသထွက်ကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒီပြဿနာကိုတုံ့ပြန်ရေးအတွက် ရန်ပုံငွေမလုံလောက်မှု အပေါ်မှာလည်း စိတ်ပျက်ဒေါသထွက်ကြပါတယ်။”
ကမ္ဘာတလွှား ဆက်စပ်ဖြစ်ပေါ်တဲ့ပြဿနာတွကို ဖြေရှင်းနိုင်ရေး ကမ္ဘာမှာညီညွတ်ကြရမယ်လို့လည်း ကုလသမဂ္ဂ အကြီးအကဲက ပြောပါတယ်။ ကံမကောင်းအကြောင်းမလှစွာ ပထဝီနိုင်ငံရေးအရကွဲပြားမှုနဲ့ မျိုးဆက်တွေအတွင်း ယုံကြည်မှုကင်းမဲ့မှုက အစိုးရိမ်ရဆုံးအဆင့်နဲ့ ကမ္ဘာကြီးရင်ဆိုင်နေရတာနဲ့အတူ ညီညွတ်လာမယ့်ပုံ မရှိဘူးလို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ ဒီအချက်ကြောင့်ပဲ အားလုံး လျော့ပါးယိုယွင်းနေရတာ ဖြစ်တယ်လို့လည်း ထောက်ပြသွားပါတယ်။
ဒီကွဲပြားမှုတွေကိုပေါင်းကူးပေးနိုင်ပြီး ယုံကြည်မှု ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေး ပေါင်းစည်းဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် ကူညီဆောင်ရွက်ကြဖို့လည်း နိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရေးခေါင်းဆောင်တွေကို ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ် Guterres က ပန်ကြားခဲ့ပါတယ်။ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုမလုပ်ဘူးဆိုရင်တော့ နစ်နာဆုံးရှုံးမှုတွေဟာ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုကြောင့်ပေးဆပ်ရတာထက် အင်မတန်ကြီးမားလိမ့်မယ်လို့လည်း သူက ထပ်လောင်းပြောပါတယ်။
==============
[[Unicode]]
ရာသီဥတုဖောကျပွနျမှုအန်တရာယျတှေ ကုလအကွီးအကဲ Davos ညီလာခံမှာ သတိပေး
ကမ်ဘာကွီးဟာ ရာသီဥတုဆိုငျရာဘေးအန်တရာယျတှနေဲ့ ရငျဆိုငျနရေကွောငျး ကုလသမဂ်ဂအတှငျးရေးမှူးခြုပျ Antonio Guterres က ဆှဈဇာလနျနိုငျငံ Davos မှာကငြျးပနတေဲ့ ကမ်ဘာ့စီးပှားရေးဖိုရမျမိန့ျခှနျးမှာ သတိပေးပါတယျ။ ဒီကိစ်စ ပါအဝငျ တခွားသော ကမ်ဘာ့ခွိမျးခွောကျမှုတှအေတှကျ ရရှေညျဖွရှေငျးခကြျတှေ ရရှိနိုငျမယ့ျအခငျးအကငြျးတခုဖောျဆောငျရေး ခကြျခငြျးဆောငျရှကျကွဖို့ နိုငျငံရေးနဲ့စီးပှားရေးခေါငျးဆောငျတှကေို သူက တိုကျတှနျးခဲ့ပါတယျ။ ဂြီနီဗာကနေ Lisa Schlein ပေးပို့တဲ့ သတငျးဆောငျးပါးကို မသိငျ်ဂီထိုကျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
ကုလသမဂ်ဂအကွီးအကဲ Antonio Guterres က ပွူနာတှရေဲ့အတိုငျးအတာကို လြှော့ပေါ့ မပွောပါဘူး။ ကမ်ဘာကွီးဟာ ဝမျးနညျးစရာအခွအေနကေို ဆိုကျရောကျနတေယျလို့ သုံးနှုနျးပွောပါတယျ။ ကမ်ဘာ့ဒသေအမြားအပွားမှာ စီးပှားကမြှုရငျဆိုငျနရေတဲ့ ကမ်ဘာ့စီးပှားရေးပွူနာကိုလညျး သူက တငျပွပါတယျ။ ကမ်ဘာမှာ Covid-19 ကနေ ပွနျလညျ ဦးမော့လာပမေယ့ျ အနာဂတျကပျဘေးရောဂါတှကေို ကိုငျတှယျရးအတှကျ ပွငျဆငျမထားတာကိုလညျး သူက သတိပေးပါတယျ။ စဈပှဲ၊ အကွမျးဖကျမှုနဲ့ပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ သနျးနဲ့ခြီတဲ့လူထု အပေါျ ထိခိုကျသကျရောကျမှုတှကေိုလညျး သူက ထောကျပွပါတယျ။
“အထူးသဖွင့ျ ရုရှားရဲ့ယူကရိနျးကြူးကြောျစဈဟာဆိုရငျ ယူကရိနျး ပွညျသူတှေ ဖောျမပွနိုငျလောကျအောငျ အတိဒုက်ခ ကွုံတှေ့ရမှုသာမက ဒီစဈကွောင့ျ ကမ်ဘာတလှှား စားနပျရိက်ခာနဲ့ စှမျးအငျဈေးနှုနျးတှေ၊ ကုနျသှယျရေးနဲ့ကုနျစညျထောကျပို့မှု ကှငျးဆကျတှအေပေါျမှာလညျး သိသိသာသာ ရိုကျခတျသကျရောကျမှု ဖွဈပါတယျ။ နြူကလီယား ဘေးကငျးရေးအပေါျမှာလညျး မေးခှနျးထုတျစရာ ဖွဈလာပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ နိုငျငံတကာဥပဒရေဲ့အခွခေံအကဆြုံး အုတျမွဈတှနေဲ့ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ပဋိညာဉျအပေါျမှာလညျး မေးခှနျးထုတျစရာ ဖွဈလာပါတယျ။”
ရာသီဥတုဆိုငျရာ ဘေးအန်တရာယျတှနေဲ့လညျး ကမ်ဘာကွီးရငျဆိုငျနရေကွောငျး ကုလသမဂ်ဂအကွီးအကဲက ပွောပါတယျ။ ဖနျလုံအိမျဓာတျငှေ့ထုတျလှှတျမှုက စံခြိနျတငျအဆင့ျကိုရောကျရှိပွီး တိုးပှားလာနကွေောငျး သူက ထောကျပွပါတယျ။ ကမ်ဘာတလှှား အပူခြိနျမွင့ျတကျမှုကို ၁.၅ ဒီဂရီမှာ ကန့ျသတျထားရှိရေး ကတိကဝတျကို နိုငျငံတှဘေကျက လိုကျနာဆောငျရှကျဖို့ ပကြျကှကျတယျလို့လညျး သူက အပွဈဖို့ပါတယျ။
“ဒီထကျပိုပွီး အရေးယူဆောငျရှကျမှုမရှိဘူးဆိုရငျတော့ ၂.၈ ဒီဂရီအထိ တိုးသှားမယ့ျဘကျကို ဦးတညျနပေါပွီ။ အကွီးအကယြျထိခိုကျပကြျစီးမယ့ျ အကြိုးဆကျတှေ ရှိလာမယျဆိုတာကိုလညျး ကနြောျတို့ အားလုံး သိကွပါတယျ။ ကနြောျတို့ကမ်ဘာကွီးရဲ့ အစိတျအပိုငျးအတောျမြားမြားမှာ နထေိုငျလို့ရတော့မှာ မဟုတျပါဘူး။ အမြားအပွားအတှကျတော့ ဒါဟာ သဒေဏျစီရငျခကြျလို ဖွဈပါလိမ့ျမယျ။”
ဒါ့အပွငျ မွောကျပိုငျးနဲ့တောငျပိုငျးကွား နကျနကျရှိုငျးရှိုငျးကှဲပွားလာမှုကို စိုးရိမျကွောငျးလညျး ကုလသမဂ်ဂအကွီးအကဲက ပွောပါတယျ။ ကမ်ဘာကွီးရဲ့တောငျပိုငျးအခွမျးမှာ စိတျပကြျဒေါသဖွဈနကွေတဲ့အတိုငျးအတာကို ခမြျးသာတဲ့ ကမ်ဘာနဲ့ သူတို့ခေါငျးဆောငျတှကေ အမှနျတကယျ နားလညျသိရှိမထားကွဘူးလို့လညျး သူက ထပျလောငျး ပွောပါတယျ။
“လတျတလောဖွဈပကြျခဲ့တဲ့ ကာကှယျဆေးဖွန့ျဝမှေု မညီမြှမှုတှအေပေါျ စိတျပကြျဒေါသထှကျမှု၊ ကမ်ဘာ့အပူခြိနျ အနညျးဆုံးထုတျလှှတျတဲ့နိုငျငံတှမှော ရာသီဥတုကပျဘေးဒဏျ အကွီးအကယြျခံရတဲ့အပေါျ စိတျပကြျဒေါသထှကျကွပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ဒီပွူနာကိုတုံ့ပွနျရေးအတှကျ ရနျပုံငှမေလုံလောကျမှု အပေါျမှာလညျး စိတျပကြျဒေါသထှကျကွပါတယျ။”
ကမ်ဘာတလှှား ဆကျစပျဖွဈပေါျတဲ့ပွူနာတှကို ဖွရှေငျးနိုငျရေး ကမ်ဘာမှာညီညှတျကွရမယျလို့လညျး ကုလသမဂ်ဂ အကွီးအကဲက ပွောပါတယျ။ ကံမကောငျးအကွောငျးမလှစှာ ပထဝီနိုငျငံရေးအရကှဲပွားမှုနဲ့ မြိုးဆကျတှအေတှငျး ယုံကွညျမှုကငျးမဲ့မှုက အစိုးရိမျရဆုံးအဆင့ျနဲ့ ကမ်ဘာကွီးရငျဆိုငျနရေတာနဲ့အတူ ညီညှတျလာမယ့ျပုံ မရှိဘူးလို့လညျး သူက ပွောပါတယျ။ ဒီအခကြျကွောင့ျပဲ အားလုံး လြော့ပါးယိုယှငျးနရေတာ ဖွဈတယျလို့လညျး ထောကျပွသှားပါတယျ။
ဒီကှဲပွားမှုတှကေိုပေါငျးကူးပေးနိုငျပွီး ယုံကွညျမှု ပွနျလညျတညျဆောကျရေး ပေါငျးစညျးဆောငျရှကျနိုငျရေးအတှကျ ကူညီဆောငျရှကျကွဖို့လညျး နိုငျငံရေးနဲ့ စီးပှားရေးခေါငျးဆောငျတှကေို ကုလသမဂ်ဂအတှငျးရေးမှူးခြုပျ Guterres က ပနျကွားခဲ့ပါတယျ။ အရေးယူဆောငျရှကျမှုမလုပျဘူးဆိုရငျတော့ နဈနာဆုံးရှုံးမှုတှဟော အရေးယူဆောငျရှကျမှုကွောင့ျပေးဆပျရတာထကျ အငျမတနျကွီးမားလိမ့ျမယျလို့လညျး သူက ထပျလောငျးပွောပါတယျ။
