(Zawgyi)
၉ ကြိမ်မြောက် အာဆီယံ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးများ အစည်းဝေးမှာ မြန်မာကိုယ်စားပြုသူ မပါခဲ့ပါဘူး။ အာဆီယံက ကျင်းပတဲ့ အစည်းဝေးတွေအတွက် မြန်မာကိုဖိတ်ကြားရေး ဆိုင်ရာသုံးသပ်ဖို့ အာဆီယံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးကောင်စီကို တာဝန်ပေးခဲ့တဲ့နောက် အခု ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးအဆင့် ဆွေးနွေးပွဲကို တက်ရောက်ခွင့် မရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ မြန်မာကို ဖိအားတိုးပေးလိုက်တာဖြစ်ပြီး ဒီလို ဖိအားပေးတာဟာ လက်တွေ့သက်ရောက်မှု နည်းနိုင်တယ်လို့ သုံးသပ်သူတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို ကိုဝင်းမင်းက တင်ပြပေးမှာပါ။
အမေရိကန်နဲ့ အတူ တရုတ်လို အင်အားကြီးတဲ့ နိုင်ငံတွေက ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးတွေပါ တက်လေ့ ရှိတဲ့ ဒီ အာဆီယံ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးများနဲ့ မိတ်ဖက်များ အစည်းအဝေးမှာ လက်ခံကျင်းပပေးတဲ့ ကမေ ္ဘာဒီးယား နိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်က အဖွင့်မိန့်ခွန်း ပြောရာမှာ အာဆီယံ ဒေသတွင်း ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ဖို့ ဘယ်သူမှ မထင်ခဲ့ချိန်မှာ မြန်မာမှာက တချို့ နေရာတွေမှာ ပြည်တွင်းစစ် စဖြစ်နေပြီး တတိုင်းပြည်လုံးကို ဖြစ်လာဖို့ ဦးတည်နေတယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။
ဒီကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေးမှာ အရင်နှစ်တွေက တက်ခွင့် ရခဲ့တဲ့ မြန်မာ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီး ဒီနှစ်မှာ တက်ခွင့် မရတဲ့ အပေါ် မြန်မာ့ အရေး သုံးသပ်သူ ဦးရဲထွန်းက
“ဒါက သူတို့ နောက်ဆုံး အာဆီယံ ထိပ်သီး အစည်းအဝေးမှာ မြန်မာ့ အရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ Five Point Consensus ကို အကောင်အထည် မဖော်နိုင်တာဟာ မြန်မာ နစက စစ်အစိုးရကြောင့်လို့ ဆိုပြီးတော့ နိဂုံးချုပ်ထားတာ ရှိတယ်။ ထပ်ပြီးတော့ တိုးပြီးတော့ Five Point Consensus ကို အကောင်အထည် ဖော်ဖို့ ဖိအားပေးတဲ့ အနေနဲ့ ဒီ ထိပ်သီး အစည်းအဝေးရော၊ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးအစည်းအဝေးရော၊ နောက်တခါ နိုင်ငံရေး အရ Post တွေ ပေါ့နော် ဒီ ဝန်ကြီးအဆင့် လယ်ဗယ်တွေကိုပါ မဖိတ်ဖို့ အဲဒီမှာ ပြောကြ ဆိုကြတာ သတိထားလိုက်မိတယ်။ ဆိုတော့ သူတို့ နောင်မှာ ဖိတ်လို့ ရှိရင် နိုင်ငံရေးပိုစ့် မဟုတ်တဲ့ အစိုးရက ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် အဆင့်လောက်တွေဘဲ ဖိတ်လိမ့်မယ်ထင်တယ်။ ဒီတခေါက်က အစည်းအဝေးမှာက အမေရိကန် ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးလည်း ပါမယ်၊ တရုတ်လည်း ပါမယ်၊ အိန္ဒိယလည်း ပါမယ်ဆိုတော့ အမေရိကန် ကလည်း နည်းနည်း ဖိအားပေးပုံ ရတယ်။ ”
ပြီးခဲ့တဲ့ အပတ်က ပြီးဆုံးခဲ့တဲ့ ဒီ အာဆီယံ ထိပ်သီးပွဲရဲ့ မြန်မာဆိုင်ရာ နောက်ဆုံး ကြေညာချက်ထဲမှာ လိုအပ်ရင် အခုလို အခြား ဝန်ကြီး အဆင့်တွေကို ဆက် ကန့်သတ်ဖို့ကို အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးတွေ ပါတဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး ကောင်စီကို လုပ်ပိုင်ခွင့် ပေးလိုက်တာကြောင့် အခုလို ဆုံးဖြတ်နိုင်ခဲ့တာလို့ အာဆီယံ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။
ISP မြန်မာ မဟာဗျူဟာနဲ့ မူဝါဒ လေ့လာရေး အင်စတီကျူ အဖွဲ့ ဒါရိုက်တာ ဦးအောင်သူငြိမ်းကလည်း ဒါကို သဘောတူပါတယ်။
“ အဓိက ကတော့ဗျာ အာဆီယံ ဆုံးဖြတ်ချက်ထဲမှာ အရေးပါတဲ့ တချက် ပါတယ်ဗျ။ အဲဒါကတော့ Coordinating Body ကို ပိုပြီးတော့ သြဇာအာဏာ ပေးထားတာမျိုး တွေ့ရတာပေါ့။ ဆိုတော့ အာဆီယံ ဘက်က ကျတော့ ဒီ လက်ရှိ အချိန်ထိကတော့ ဒီ မြန်မာဘက်က ကျန်တဲ့ ဝန်ကြီး အဆင့်တွေ ကျန်တဲ့ ကော်မတီတွေမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တုန်းပါဘဲ။ ဒါပေမဲ့လည်း တချို့ ကိစ္စတွေမှာ အခုက Case by Case ပေါ့နော် ကိစ္စ တခုချင်းစီ ဆုံးဖြတ်မယ် ဆိုတဲ့ သဘောထားမျိုး ပါလာတယ်။ အဲဒါက အရေးကြီးတယ်လို့တော့ ထင်ပါတယ်။ ”
အဲဒီတော့ အခုလို ဆုံးဖြတ်လိုက်တာကြောင့် သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်တဲ့ အပေါ် မေးရာမှာ သီပေါ မြို့နယ် ပြည်သူ့လွှတ်တော် အမတ်ဟောင်းလည်း ဖြစ်တဲ့ ဦးရဲထွန်းက
“ ဒီလို ဆုံးဖြတ်လိုက်တဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့တော့ နစက က နေပြီးတော့ အခု Five Point Consensus ကို သူတို့ အကောင်အထည် ဖော်စေချင်သလို လိုက်လုပ်လိမ့်မယ်လို့တော့ ကျနော် မထင်ဘူး။ နစက အနေနဲ့ အဆိုးဆုံးထိကို သူတို့ တွက်ဆ ထားပြီးသား။ ဒီထက် ဆိုးဆိုးဝါးဝါး သူတို့ကို ဝိုင်းပယ်တဲ့ ပုံစံမျိုး လုပ်လာရင် ဥပမာ NUG ကို အသိအမှတ်ပြုတာ၊ NUG ကို ဖိတ်ကြားတာမျိုး စသဖြင့် အဲသလို အထိ လုပ်လာခဲ့ရင် နုတ်ထွက်ဖို့ အထိတောင်မှ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ ”
ဒါ့အပြင် အာဆီယံရဲ့ မြန်မာဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ် ကမေ ္ဘာဒီးယား နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး မကြာခင် မြန်မာပြည် သွားဖို့ ပြင်နေတဲ့ ခရီးစဉ် အပေါ် အခု ဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် ထိခိုက်မှာ စိုးရိမ်ရတယ်လို့လည်း ဦးရဲထွန်းက ဆက်ပြောခဲ့ပါတယ်။
“ နစက အနေနဲ့က သူတို့ အပေါ် အာဆီယံ အသင်းက ဆုံးဖြတ်ချက်တွေဟာ အာဆီယံရဲ့ မူလ စာချုပ်ပါ ပြဌာန်းချက်တွေပေါ့နော် အဲဒါတွေနဲ့ ဆန့်ကျင်ပြီးတော့ လုပ်နေတယ် ဆိုပြီးတော့ တောက်လျောက် သူတို့က ပြောဆို ကန့်ကွက်ထားတာလည်း ရှိတော့ အခုလို လုပ်တဲ့ ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့လည်း သူတို့က ဒေါသထွက်လိမ့်မယ်လို့ ထင်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ အကောင်းဘက်တော့ သူတို့ မျှော်လင့်သလိုတော့ အညံ့ခံလိမ့်မယ်လို့တော့ မထင်ဘူး။ နစက ဘက်က သူတို့ကို အဆင့်နှိမ့်ချ ဆက်ဆံလိုက်တဲ့ အတွက် Prak Sokhonn နဲ့တော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ပေးတွေ့ဖို့ စဉ်းစားထားခဲ့ရင်တောင်မှ ပေးမတွေ့တော့ဘူး ဆိုတာမျိုး ဖြစ်လာနိုင်တာပေါ့နော်။ မူလက Prak Sokhonn မဟုတ်ရင် ကျနော် သတိထားလိုက်မိတာက ကမေ ္ဘာဒီးယား ဝန်ကြီးချုပ် တောင်းဆိုတဲ့ အခါ နောက် လာတဲ့ အခါ ပေးတွေ့ပါ့မယ် ဆိုတဲ့ ကတိစကားမျိုး ရှိခဲ့တယ်။ အဲတော့ အဆိုးဆုံးကတော့ Prak Sokhonn ကိုလာခွင့် မပြုဘူးဆိုတာမျိုးပေါ့နော် ငြင်းပယ်လိုက်တာမျိုး အထိ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ကျနော် ကတော့ ခန့်မှန်းပါတယ်။ ”
တကယ်တော့ ပြီးခဲ့တဲ့ အာဆီယံ ထိပ်သီးပွဲထက် ဒီ အာဆီယံ ဘုံ သဘောတူညီချက် ၅ ရပ် အပေါ် ပို ထိရောက်မှု ရှိလာစေရေး အချိန်ကာလ သတ်မှတ်တာ အပါအဝင် ဖြည်စွက်ချက်တွေကနေ အခု ပထမဆုံး မြန်မာကို ဒေသတွင်း ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေကနေ ကန့်သတ်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် ဖြစ်လာတာလို့ သုံးသပ်သူတွေက ဆိုပါတယ်။
(Unicode)
မွနျမာမပါတဲ့ အာဆီယံ ကာကှယျရေးဝနျကွီးမြား အစညျးဝေးအပေါျ အမွငျတခြို့
၉ ကွိမျမွောကျ အာဆီယံ ကာကှယျရေးဝနျကွီးမြား အစညျးဝေးမှာ မွနျမာကိုယျစားပွုသူ မပါခဲ့ပါဘူး။ အာဆီယံက ကငြျးပတဲ့ အစညျးဝေးတှအေတှကျ မွနျမာကိုဖိတျကွားရေး ဆိုငျရာသုံးသပျဖို့ အာဆီယံပူးပေါငျးဆောငျရှကျရေးကောငျစီကို တာဝနျပေးခဲ့တဲ့နောကျ အခု ကာကှယျရေးဝနျကွီးးအဆင့ျ ဆှေးနှေးပှဲကို တကျရောကျခှင့ျ မရတာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါဟာ မွနျမာကို ဖိအားတိုးပေးလိုကျတာဖွဈပွီး ဒီလို ဖိအားပေးတာဟာ လကျတှေ့သကျရောကျမှု နညျးနိုငျတယျလို့ သုံးသပျသူတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို ကိုဝငျးမငျးက တငျပွပေးမှာပါ။
အမရေိကနျနဲ့ အတူ တရုတျလို အငျအားကွီးတဲ့ နိုငျငံတှကေ ကာကှယျရေး ဝနျကွီးတှပေါ တကျလေ့ ရှိတဲ့ ဒီ အာဆီယံ ကာကှယျရေး ဝနျကွီးမြားနဲ့ မိတျဖကျမြား အစညျးအဝေးမှာ လကျခံကငြျးပပေးတဲ့ ကမေ ်ဘာဒီးယား နိုငျငံ ဝနျကွီးခြုပျ ဟှနျဆနျက အဖှင့ျမိန့ျခှနျး ပွောရာမှာ အာဆီယံ ဒသေတှငျး ပွညျတှငျးစဈဖွဈဖို့ ဘယျသူမှ မထငျခဲ့ခြိနျမှာ မွနျမာမှာက တခြို့ နရောတှမှော ပွညျတှငျးစဈ စဖွဈနပွေီး တတိုငျးပွညျလုံးကို ဖွဈလာဖို့ ဦးတညျနတေယျလို့ ပွောခဲ့ပါတယျ။
ဒီကာကှယျရေး ဝနျကွီးမြား အစညျးအဝေးမှာ အရငျနှဈတှကေ တကျခှင့ျ ရခဲ့တဲ့ မွနျမာ ကာကှယျရေး ဝနျကွီး ဒီနှဈမှာ တကျခှင့ျ မရတဲ့ အပေါျ မွနျမာ့ အရေး သုံးသပျသူ ဦးရဲထှနျးက
“ဒါက သူတို့ နောကျဆုံး အာဆီယံ ထိပျသီး အစညျးအဝေးမှာ မွနျမာ့ အရေးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ Five Point Consensus ကို အကောငျအထညျ မဖောျနိုငျတာဟာ မွနျမာ နစက စဈအစိုးရကွောင့ျလို့ ဆိုပွီးတော့ နိဂုံးခြုပျထားတာ ရှိတယျ။ ထပျပွီးတော့ တိုးပွီးတော့ Five Point Consensus ကို အကောငျအထညျ ဖောျဖို့ ဖိအားပေးတဲ့ အနနေဲ့ ဒီ ထိပျသီး အစညျးအဝေးရော၊ နိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီးအစညျးအဝေးရော၊ နောကျတခါ နိုငျငံရေး အရ Post တှေ ပေါ့နောျ ဒီ ဝနျကွီးအဆင့ျ လယျဗယျတှကေိုပါ မဖိတျဖို့ အဲဒီမှာ ပွောကွ ဆိုကွတာ သတိထားလိုကျမိတယျ။ ဆိုတော့ သူတို့ နောငျမှာ ဖိတျလို့ ရှိရငျ နိုငျငံရေးပိုစ့ျ မဟုတျတဲ့ အစိုးရက ညှှနျကွားရေးမှူးခြုပျ အဆင့ျလောကျတှဘေဲ ဖိတျလိမ့ျမယျထငျတယျ။ ဒီတခေါကျက အစညျးအဝေးမှာက အမရေိကနျ ကာကှယျရေး ဝနျကွီးလညျး ပါမယျ၊ တရုတျလညျး ပါမယျ၊ အိန်ဒိယလညျး ပါမယျဆိုတော့ အမရေိကနျ ကလညျး နညျးနညျး ဖိအားပေးပုံ ရတယျ။ ”
ပွီးခဲ့တဲ့ အပတျက ပွီးဆုံးခဲ့တဲ့ ဒီ အာဆီယံ ထိပျသီးပှဲရဲ့ မွနျမာဆိုငျရာ နောကျဆုံး ကွညောခကြျထဲမှာ လိုအပျရငျ အခုလို အခွား ဝနျကွီး အဆင့ျတှကေို ဆကျ ကန့ျသတျဖို့ကို အာဆီယံ နိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီးတှေ ပါတဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျရေး ကောငျစီကို လုပျပိုငျခှင့ျ ပေးလိုကျတာကွောင့ျ အခုလို ဆုံးဖွတျနိုငျခဲ့တာလို့ အာဆီယံ ကြှမျးကငြျသူတှကေ ဆိုပါတယျ။
ISP မွနျမာ မဟာဗြူဟာနဲ့ မူဝါဒ လေ့လာရေး အငျစတီကြူ အဖှဲ့ ဒါရိုကျတာ ဦးအောငျသူငွိမျးကလညျး ဒါကို သဘောတူပါတယျ။
“ အဓိက ကတော့ဗြာ အာဆီယံ ဆုံးဖွတျခကြျထဲမှာ အရေးပါတဲ့ တခကြျ ပါတယျဗြ။ အဲဒါကတော့ Coordinating Body ကို ပိုပွီးတော့ သွဇာအာဏာ ပေးထားတာမြိုး တှေ့ရတာပေါ့။ ဆိုတော့ အာဆီယံ ဘကျက ကတြော့ ဒီ လကျရှိ အခြိနျထိကတော့ ဒီ မွနျမာဘကျက ကနြျတဲ့ ဝနျကွီး အဆင့ျတှေ ကနြျတဲ့ ကောျမတီတှမှော ပူးပေါငျးဆောငျရှကျတုနျးပါဘဲ။ ဒါပမေဲ့လညျး တခြို့ ကိစ်စတှမှော အခုက Case by Case ပေါ့နောျ ကိစ်စ တခုခငြျးစီ ဆုံးဖွတျမယျ ဆိုတဲ့ သဘောထားမြိုး ပါလာတယျ။ အဲဒါက အရေးကွီးတယျလို့တော့ ထငျပါတယျ။ ”
အဲဒီတော့ အခုလို ဆုံးဖွတျလိုကျတာကွောင့ျ သကျရောကျမှု ရှိနိုငျတဲ့ အပေါျ မေးရာမှာ သီပေါ မွို့နယျ ပွညျသူ့လှှတျတောျ အမတျဟောငျးလညျး ဖွဈတဲ့ ဦးရဲထှနျးက
“ ဒီလို ဆုံးဖွတျလိုကျတဲ့ အတှကျကွောင့ျမို့လို့တော့ နစက က နပွေီးတော့ အခု Five Point Consensus ကို သူတို့ အကောငျအထညျ ဖောျစခေငြျသလို လိုကျလုပျလိမ့ျမယျလို့တော့ ကနြောျ မထငျဘူး။ နစက အနနေဲ့ အဆိုးဆုံးထိကို သူတို့ တှကျဆ ထားပွီးသား။ ဒီထကျ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး သူတို့ကို ဝိုငျးပယျတဲ့ ပုံစံမြိုး လုပျလာရငျ ဥပမာ NUG ကို အသိအမှတျပွုတာ၊ NUG ကို ဖိတျကွားတာမြိုး စသဖွင့ျ အဲသလို အထိ လုပျလာခဲ့ရငျ နုတျထှကျဖို့ အထိတောငျမှ ဖွဈသှားနိုငျပါတယျ။ ”
ဒါ့အပွငျ အာဆီယံရဲ့ မွနျမာဆိုငျရာ အထူးကိုယျစားလှယျ ကမေ ်ဘာဒီးယား နိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီး မကွာခငျ မွနျမာပွညျ သှားဖို့ ပွငျနတေဲ့ ခရီးစဉျ အပေါျ အခု ဆုံးဖွတျခကြျကွောင့ျ ထိခိုကျမှာ စိုးရိမျရတယျလို့လညျး ဦးရဲထှနျးက ဆကျပွောခဲ့ပါတယျ။
“ နစက အနနေဲ့က သူတို့ အပေါျ အာဆီယံ အသငျးက ဆုံးဖွတျခကြျတှဟော အာဆီယံရဲ့ မူလ စာခြုပျပါ ပွဌာနျးခကြျတှပေေါ့နောျ အဲဒါတှနေဲ့ ဆန့ျကငြျပွီးတော့ လုပျနတေယျ ဆိုပွီးတော့ တောကျလြောကျ သူတို့က ပွောဆို ကန့ျကှကျထားတာလညျး ရှိတော့ အခုလို လုပျတဲ့ ကိစ်စနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့လညျး သူတို့က ဒေါသထှကျလိမ့ျမယျလို့ ထငျတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့လို့ အကောငျးဘကျတော့ သူတို့ မြှောျလင့ျသလိုတော့ အညံ့ခံလိမ့ျမယျလို့တော့ မထငျဘူး။ နစက ဘကျက သူတို့ကို အဆင့ျနှိမ့ျခြ ဆကျဆံလိုကျတဲ့ အတှကျ Prak Sokhonn နဲ့တော့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ ပေးတှေ့ဖို့ စဉျးစားထားခဲ့ရငျတောငျမှ ပေးမတှေ့တော့ဘူး ဆိုတာမြိုး ဖွဈလာနိုငျတာပေါ့နောျ။ မူလက Prak Sokhonn မဟုတျရငျ ကနြောျ သတိထားလိုကျမိတာက ကမေ ်ဘာဒီးယား ဝနျကွီးခြုပျ တောငျးဆိုတဲ့ အခါ နောကျ လာတဲ့ အခါ ပေးတှေ့ပါ့မယျ ဆိုတဲ့ ကတိစကားမြိုး ရှိခဲ့တယျ။ အဲတော့ အဆိုးဆုံးကတော့ Prak Sokhonn ကိုလာခှင့ျ မပွုဘူးဆိုတာမြိုးပေါ့နောျ ငွငျးပယျလိုကျတာမြိုး အထိ ဖွဈနိုငျတယျလို့ ကနြောျ ကတော့ ခန့ျမှနျးပါတယျ။ ”
တကယျတော့ ပွီးခဲ့တဲ့ အာဆီယံ ထိပျသီးပှဲထကျ ဒီ အာဆီယံ ဘုံ သဘောတူညီခကြျ ၅ ရပျ အပေါျ ပို ထိရောကျမှု ရှိလာစရေေး အခြိနျကာလ သတျမှတျတာ အပါအဝငျ ဖွညျစှကျခကြျတှကေနေ အခု ပထမဆုံး မွနျမာကို ဒသေတှငျး ကာကှယျရေးဆိုငျရာ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုတှကေနေ ကန့ျသတျတဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျ ဖွဈလာတာလို့ သုံးသပျသူတှကေ ဆိုပါတယျ။
