စစ်ရေးပဋိပက္ခဖြစ်နေတဲ့ ကယားပြည်နယ်၊ ဒေသအခေါ် ကရင်နီပြည်နယ်၊ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် အရှေ့ခြမ်း အထက်တန်းကျောင်းတစ်ခုမှာ မနေ့က လေကြောင်းနဲ့ တိုက်ခိုက်ခံရလို့ အရပ်သားပြည်သူ ၁ ဦးသေပြီး ၃ ဦးထက်မနည်း ဒဏ်ရာရရှိတယ်လို့ စစ်ရှောင်တဦးက VOA ကို ပြောပါတယ်။ မနေ့က တနေကုန် လက်နက်ကြီး အလွန်အကျွံအသုံးပြုပစ်ခတ်နေသလို ဒီနေ့မနက်ပိုင်းအထိလည်း တောက်လျှောက် ပစ်ခတ်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ စစ်ကောင်စီတပ်တွေဟာ လက်နက်မရှိတဲ့ အရပ်သားပြည်သူတွေအပေါ် လူသားချင်းစာနာမှုမထားဘဲ တိုက်ခိုက်နေတာလို့ ဒေသခံတွေက ပြောဆိုပါတယ်။ ဒီအကြောင်း သတင်းပေးပို့ချက်ကို အခြေခံပြီး ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က ပြောပြပါမယ်။
ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် အရှေ့ဖက်ခြမ်း ထီးပိုးကလိုး ကျေးရွာအုပ်စုမှာ မတ်လ ၃၀ ရက် မနေ့က လေကြောင်းနဲ့ တိုက်ခိုက်ခံရလို့ အရပ်သားပြည်သူ တစ်ဦးသေဆုံးပြီး ၃ ဦးထက်မနည်းလည်း ထိခိုက် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့တယ်လို့ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် အရှေ့ခြမ်းကနေ ဘေးလွတ်ရာမှာ တိမ်းရှောင်နေတဲ့ စစ်ရှောင်အမျိုးသမီးတဦးက VOA ကို ပြောပါတယ်။
“ကျမတို့ အမေတို့ခြံထဲမှာပေ့ါနော်၊ သုံးလုံးတောင်ကျသေးတယ် မနေ့က။ အဲ့လေကြောင်းတိုက်ခိုက်တဲ့ နေရာလည်း ကျမတို့ အထက်တန်းကျောင်းက ကားလည်းပျက်စီးတယ်။ နောက် ကျောင်းခန်းတွေ ဘာတွေလည်း မှန်စတွေ ကွဲတဲ့ဟာတွေလည်း အများကြီးပဲ။ ထိခိုက်တာတော့ အများကြီးပါပဲ။ ဒါပေမယ့် အကုန်လုံး ဒေါက်စိတော့ မမြင်ဘူးပေါ့နော်။ ကြည့်လည်း မကြည့်ရဲဘူးဆိုတော့။ သေသွားတာတော့ ကျမတို့ကြားတာကတော့ တစ်ယောက် သေသွားသွားတယ်။ သုံးယောက်တော့ ဒဏ်ရာရရှိတယ် အဲ့လိုမျိုးပေါ့။”
ဒီလို လေကြောင်းက ပစ်ခတ်ခံရတဲ့နေရာတွေဟာ ရွာခံအနည်းအကျဉ်းနဲ့ စစ်ရှောင်တချို့နေထိုင်တဲ့ နေရာတွေဖြစ်ပါတယ်။ အခုလို တိုက်ခိုက်ခံရတာကြောင့် တချို့သူတွေက ဘေးလွတ်ရာကို ထပ်မံပြောင်းရွှေ့ပြောင်း တိမ်းရှောင်နေကြသလို တချို့သူက ငွေကြေးအခက်အခဲ၊ လမ်းကြောင်းအခက်အခဲတွေကြောင့် ရွာမှာ ကျန်နေသူတချို့လည်း ရှိသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
စစ်ကောင်စီတပ်တွေအနေနဲ့ တိုက်ပွဲအတွင်းမှာ သူတို့ကျရှုံးလာရင် မဆိုင်တဲ့နေရာတွေကို လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်တွေ၊ လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုတွေ လုပ်လေ့ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“တိုက်ပွဲက အဲ့ဘက်ခြမ်းမရှိဘူး။ သူတို့က လက်နက်ကြီးဆိုလည်း တစ်နေ့ကုန် မနေ့က ပစ်တယ်။ နောက်ပြီးတော့ လေကြောင်းနဲ့လည်း လာတယ်။ တိုက်ပွဲတွေဘာတွေ မရှိဘူး။ သူတို့က တခြားနေရာမှာ တိုက်ပွဲဖြစ်လည်း သူတို့ဟိုဘက်ကမနိုင် ဒီဘက်ကို မဲတာပဲ၊ အမြဲတမ်း အဲလို သူတို့က ဖြစ်တယ်။”
မနေ့က သူတို့ကျေးရွာဘက်မှာ တိုက်ပွဲမရှိဘဲ တိုက်ခိုက်ခံရတာလို့ နောက်ထပ်ဒေသခံတဦးကလည်း ပြောပါတယ်။ လက်နက်ကြီး ပစ်ခတ်မှုတွေကလည်း ဒီနေ့ မနက်ပိုင်းအထိ ရှိနေဆဲပဲလို့ ဆိုပါတယ်။
“တိုက်ပွဲဖြစ်တာကျတော့ အများကြီးဖြစ်မယ်လို့တော့ မထင်ဘူး အဲ့မှာ၊ တနီးလားရွာဘက်မှာတော့ ဖြစ်မယ်တော့ ထင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ကျမတို့ ရွာဘက်မှာတော့ တိုက်ပွဲတော့ မရှိဘူးပေါ့။ ဒါမယ့် သူတို့က လေယာဉ်နဲ့ လာကျဲနေတာပဲ။ အခုလည်း ပစ်နေတယ်၊ အခုလည်းကျနေတယ် လက်နက်ကြီးကတော့။ ဒီမနက် ဘယ်နှစ်နာရီလဲ…. ၈နာရီခွဲ၊ ၉ နာရီကတည်းကလား မသိဘူး၊ အခုထိ စစ်တပ်တွေဖက်က လက်နက်ကြီး ပစ်တာတော့ အခုထိတော့ မရပ်သေးဘူးပေါ့။”
မနေ့တိုက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်လို့ နှစ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေက ဒီနေ့ နေ့ခင်းပိုင်းအထိ တစုံတရာ ထုတ်ပြန်တာမရှိသလို VOA ကလည်း ဆက်သွယ်လို့ မရပါဘူး။
စစ်ကောင်စီတွေအနေနဲ့ လူသားချင်း စာနာမှုမရှိဘဲ လက်နက်မရှိတဲ့ အပြစ်မဲ့အရပ်သား ပြည်သူတွေအပေါ် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်နေတာလို့ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် အရှေ့ခြမ်းကနေ တိမ်းရှောင်လာတဲ့ စစ်ရှောင်အမျိုးသမီးက အခုလို ဆက်ပြောပါတယ်။
“အခုပစ်တဲ့ပြည်သူတွေက လက်နက်မရှိတဲ့ပြည်သူတွေ။ တိုက်ပွဲနဲ့ အပြန်အလှန်ပစ်တဲ့ ရဲဘော်တွေ မဟုတ်ပဲနဲ့ သူတို့က လက်နက်မရှိတဲ့ ပြည်သူတွေ၊ ကလေးတွေ၊ လူကြီးတွေပဲ သူတို့ တိုက်ခိုက်နေတော့ အဲ့ဒါ သူတို့မှာ နည်းနည်းလေးမှ လူသားဆန်တဲ့စိတ်က မရှိဘူးပေါ့နော်။ ဒီလိုမျိုးလက်နက်မရှိတဲ့ ပြည်သူကို ပစ်ခတ် တိုက်ခိုက်ဖို့ကျတော့ လုံးဝမဖြစ်သင့်ဘူး၊ အဲ့လိုကျမတော့ ထင်တယ်။”
အခုနှစ် မတ်လဆန်ပိုင်းကတည်းက ရှမ်း-ကယားနယ်စပ် ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်၊ ပင်လောင်းမြို့နယ်တွေမှာ ရက်ဆက်တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်နေတာ ခုချိန်ထိ ဖြစ်ပါတယ်။ သောင်းနဲ့ချီတဲ့ ဒေသခံတွေလည်း အိုးပစ်အိမ်ပစ် ဘေးလွတ်ရာကို ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြရပြီး တချို့ကျေးရွာတွေမှာ လူတစ်ယောက်စ နှစ်ယောက်စဘဲ ကျန်ခဲ့တယ်လို့ ရွာခံတွေက ပြောပါတယ်။
စစ်ပြေးဒုက္ခသည်အတော်များများဟာ အလုပ်အကိုင်မရှိ၊ ဝင်ငွေမရှိ၊ ကုန်ဈေးနှုန်းက အမတန်မြင့်တက်နေတာကြောင့် စားရေး သောက်ရေး အခြေအနေတွေ အတော်လေး ခက်ခဲနေကြပါတယ်။ တချို့သူတွေက အလှူရှင်အဖွဲ့အစည်းကိုပဲ အားထားနေရပြီး ခုချိန်မှာ အလှူရှင်တွေ မရှိသလောက် နည်းပါးလာတာကြောင့် စားနပ်ရိက္ခာတွေ ပိုမို ကြပ်တည်းလာနေပါတယ်။
{Unicode}
ဒီးမော့ဆိုအနီး စဈကောငျစီ လကွေောငျးတိုကျခိုကျမှုကွောင့ျ အရပျသားတဈဦးသေ၊ ၃ ဦး ဒဏျရာရ
စဈရေးပဋိပက်ခဖွဈနတေဲ့ ကယားပွညျနယျ၊ ဒသေအခေါျ ကရငျနီပွညျနယျ၊ ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျ အရှေ့ခွမျး အထကျတနျးကြောငျးတဈခုမှာ မနေ့က လကွေောငျးနဲ့ တိုကျခိုကျခံရလို့ အရပျသားပွညျသူ ၁ ဦးသပွေီး ၃ ဦးထကျမနညျး ဒဏျရာရရှိတယျလို့ စဈရှောငျတဦးက VOA ကို ပွောပါတယျ။ မနေ့က တနကေုနျ လကျနကျကွီး အလှနျအကြှံအသုံးပွုပဈခတျနသေလို ဒီနေ့မနကျပိုငျးအထိလညျး တောကျလြှောကျ ပဈခတျနတေယျလို့ ဆိုပါတယျ။ စဈကောငျစီတပျတှဟော လကျနကျမရှိတဲ့ အရပျသားပွညျသူတှအေပေါျ လူသားခငြျးစာနာမှုမထားဘဲ တိုကျခိုကျနတောလို့ ဒသေခံတှကေ ပွောဆိုပါတယျ။ ဒီအကွောငျး သတငျးပေးပို့ခကြျကို အခွခေံပွီး ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက ပွောပွပါမယျ။
ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျ အရှေ့ဖကျခွမျး ထီးပိုးကလိုး ကြေးရှာအုပျစုမှာ မတျလ ၃၀ ရကျ မနေ့က လကွေောငျးနဲ့ တိုကျခိုကျခံရလို့ အရပျသားပွညျသူ တဈဦးသဆေုံးပွီး ၃ ဦးထကျမနညျးလညျး ထိခိုကျ ဒဏျရာရရှိခဲ့တယျလို့ ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျ အရှေ့ခွမျးကနေ ဘေးလှတျရာမှာ တိမျးရှောငျနတေဲ့ စဈရှောငျအမြိုးသမီးတဦးက VOA ကို ပွောပါတယျ။
“ကမြတို့ အမတေို့ခွံထဲမှာပေ့ါနောျ၊ သုံးလုံးတောငျကသြေးတယျ မနေ့က။ အဲ့လကွေောငျးတိုကျခိုကျတဲ့ နရောလညျး ကမြတို့ အထကျတနျးကြောငျးက ကားလညျးပကြျစီးတယျ။ နောကျ ကြောငျးခနျးတှေ ဘာတှလေညျး မှနျစတှေ ကှဲတဲ့ဟာတှလေညျး အမြားကွီးပဲ။ ထိခိုကျတာတော့ အမြားကွီးပါပဲ။ ဒါပမေယ့ျ အကုနျလုံး ဒေါကျစိတော့ မမွငျဘူးပေါ့နောျ။ ကွည့ျလညျး မကွည့ျရဲဘူးဆိုတော့။ သသှေားတာတော့ ကမြတို့ကွားတာကတော့ တဈယောကျ သသှေားသှားတယျ။ သုံးယောကျတော့ ဒဏျရာရရှိတယျ အဲ့လိုမြိုးပေါ့။”
ဒီလို လကွေောငျးက ပဈခတျခံရတဲ့နရောတှဟော ရှာခံအနညျးအကဉြျးနဲ့ စဈရှောငျတခြို့နထေိုငျတဲ့ နရောတှဖွေဈပါတယျ။ အခုလို တိုကျခိုကျခံရတာကွောင့ျ တခြို့သူတှကေ ဘေးလှတျရာကို ထပျမံပွောငျးရှှေ့ပွောငျး တိမျးရှောငျနကွေသလို တခြို့သူက ငှကွေေးအခကျအခဲ၊ လမျးကွောငျးအခကျအခဲတှကွေောင့ျ ရှာမှာ ကနြျနသေူတခြို့လညျး ရှိသေးတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
စဈကောငျစီတပျတှအေနနေဲ့ တိုကျပှဲအတှငျးမှာ သူတို့ကရြှုံးလာရငျ မဆိုငျတဲ့နရောတှကေို လကျနကျကွီးပဈခတျတှေ၊ လကွေောငျး တိုကျခိုကျမှုတှေ လုပျလေ့ရှိတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
“တိုကျပှဲက အဲ့ဘကျခွမျးမရှိဘူး။ သူတို့က လကျနကျကွီးဆိုလညျး တဈနေ့ကုနျ မနေ့က ပဈတယျ။ နောကျပွီးတော့ လကွေောငျးနဲ့လညျး လာတယျ။ တိုကျပှဲတှဘောတှေ မရှိဘူး။ သူတို့က တခွားနရောမှာ တိုကျပှဲဖွဈလညျး သူတို့ဟိုဘကျကမနိုငျ ဒီဘကျကို မဲတာပဲ၊ အမွဲတမျး အဲလို သူတို့က ဖွဈတယျ။”
မနေ့က သူတို့ကြေးရှာဘကျမှာ တိုကျပှဲမရှိဘဲ တိုကျခိုကျခံရတာလို့ နောကျထပျဒသေခံတဦးကလညျး ပွောပါတယျ။ လကျနကျကွီး ပဈခတျမှုတှကေလညျး ဒီနေ့ မနကျပိုငျးအထိ ရှိနဆေဲပဲလို့ ဆိုပါတယျ။
“တိုကျပှဲဖွဈတာကတြော့ အမြားကွီးဖွဈမယျလို့တော့ မထငျဘူး အဲ့မှာ၊ တနီးလားရှာဘကျမှာတော့ ဖွဈမယျတော့ ထငျတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ကမြတို့ ရှာဘကျမှာတော့ တိုကျပှဲတော့ မရှိဘူးပေါ့။ ဒါမယ့ျ သူတို့က လယောဉျနဲ့ လာကြဲနတောပဲ။ အခုလညျး ပဈနတေယျ၊ အခုလညျးကနြတေယျ လကျနကျကွီးကတော့။ ဒီမနကျ ဘယျနှဈနာရီလဲ…. ၈နာရီခှဲ၊ ၉ နာရီကတညျးကလား မသိဘူး၊ အခုထိ စဈတပျတှဖေကျက လကျနကျကွီး ပဈတာတော့ အခုထိတော့ မရပျသေးဘူးပေါ့။”
မနေ့တိုကျပှဲနဲ့ ပတျသကျလို့ နှဈဖကျအဖှဲ့အစညျးတှကေ ဒီနေ့ နေ့ခငျးပိုငျးအထိ တစုံတရာ ထုတျပွနျတာမရှိသလို VOA ကလညျး ဆကျသှယျလို့ မရပါဘူး။
စဈကောငျစီတှအေနနေဲ့ လူသားခငြျး စာနာမှုမရှိဘဲ လကျနကျမရှိတဲ့ အပွဈမဲ့အရပျသား ပွညျသူတှအေပေါျ ပဈခတျတိုကျခိုကျနတောလို့ ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျ အရှေ့ခွမျးကနေ တိမျးရှောငျလာတဲ့ စဈရှောငျအမြိုးသမီးက အခုလို ဆကျပွောပါတယျ။
“အခုပဈတဲ့ပွညျသူတှကေ လကျနကျမရှိတဲ့ပွညျသူတှေ။ တိုကျပှဲနဲ့ အပွနျအလှနျပဈတဲ့ ရဲဘောျတှေ မဟုတျပဲနဲ့ သူတို့က လကျနကျမရှိတဲ့ ပွညျသူတှေ၊ ကလေးတှေ၊ လူကွီးတှပေဲ သူတို့ တိုကျခိုကျနတေော့ အဲ့ဒါ သူတို့မှာ နညျးနညျးလေးမှ လူသားဆနျတဲ့စိတျက မရှိဘူးပေါ့နောျ။ ဒီလိုမြိုးလကျနကျမရှိတဲ့ ပွညျသူကို ပဈခတျ တိုကျခိုကျဖို့ကတြော့ လုံးဝမဖွဈသင့ျဘူး၊ အဲ့လိုကမြတော့ ထငျတယျ။”
အခုနှဈ မတျလဆနျပိုငျးကတညျးက ရှမျး-ကယားနယျစပျ ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျ၊ ပငျလောငျးမွို့နယျတှမှော ရကျဆကျတိုကျပှဲတှေ ပွငျးထနျနတော ခုခြိနျထိ ဖွဈပါတယျ။ သောငျးနဲ့ခြီတဲ့ ဒသေခံတှလေညျး အိုးပဈအိမျပဈ ဘေးလှတျရာကို ပွောငျးရှှေ့နထေိုငျကွရပွီး တခြို့ကြေးရှာတှမှော လူတဈယောကျစ နှဈယောကျစဘဲ ကနြျခဲ့တယျလို့ ရှာခံတှကေ ပွောပါတယျ။
စဈပွေးဒုက်ခသညျအတောျမြားမြားဟာ အလုပျအကိုငျမရှိ၊ ဝငျငှမေရှိ၊ ကုနျဈေးနှုနျးက အမတနျမွင့ျတကျနတောကွောင့ျ စားရေး သောကျရေး အခွအေနတှေေ အတောျလေး ခကျခဲနကွေပါတယျ။ တခြို့သူတှကေ အလှူရှငျအဖှဲ့အစညျးကိုပဲ အားထားနရေပွီး ခုခြိနျမှာ အလှူရှငျတှေ မရှိသလောကျ နညျးပါးလာတာကွောင့ျ စားနပျရိက်ခာတှေ ပိုမို ကွပျတညျးလာနပေါတယျ။
