[[ ZAWGYI / UNICODE ]]
အနာဂတ်ရေး စိုးရိမ်နေတဲ့ မြန်မာဒုက္ခသည်တွေ ဘဝ
မြန်မာနိုင်ငံမှာ တိုက်ပွဲနဲ့ နိုင်ငံရေးပဋိ့ပက္ခ အခြေအနေတွေကြောင့် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူဦးရေဟာ ၁ သန်းကျော်သွားပြီလို့ UNOCHA ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာကူညီမှု ညှိနှိုင်းရေးရုံးက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ အဲဒီထဲမှာ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရသူ ၇၆၀,၀၀၀ နီးပါးလည်း ပါဝင်တယ်လို့ ဖော်ပြပါတယ်။ မြန်မာပြည်တွင်းမှာ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေရသူတွေရဲ့ အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ရန်ကုန်ကပေးပို့ထားတဲ့ သတင်းကို ကိုရဲမွန် ပြောပြမှာပါ။
ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ UNOCHA က မြန်မာနိုင်ငံမှာ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးငယ်ဦးရေ ၁ သန်းကျော်ဟာ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်နေရပြီး အဲဒီထဲမှာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ပဋိပက္ခနဲ့ လုံခြုံရေးအခြေအနေကြောင့် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရသူ ၇၆၀,၀၀၀ နီးပါးလည်း ပါဝင်တယ်လို့ ဇွန်လ ၂၈ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဇွန်လထဲမှာ မိုးကြီးရေလျှံတာရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ကချင်ပြည်နယ်တွင်းက လူပေါင်း ၆၀၀ ကျော်ကို ကုန်းမြင့်ရာ ရွှေ့ပြောင်းပေးခဲ့ရတယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။
လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီပေးနိုင်ဖို့ အခက်အခဲနဲ့ ကန့်သတ်မှုတွေရှိတဲ့ကြားက ဆက်ပြီးပံ့ပိုးနေတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ချင်းပြည်နယ်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းနဲ့ မကွေးတိုင်းဆီကိုတော့ အကူအညီပေးရေး လက်လှမ်းမှီနိုင်ဖို့ လိုအပ်နေသေးတယ်လို့ UNOCHA က ပြောထားပါတယ်။ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဝက်လက်မြို့မှာတော့ အခုရက်ပိုင်းထဲ တိုက်ပွဲမရှိပေမယ့် ဒေသခံတွေဟာ သူတို့ရဲ့နေအိမ်ဆီကို ပြန်မလာရဲသေးဘူးလို့ ရွာမှာကျန်ခဲ့သူတဦးက ပြောပါတယ်။
"တချို့မပြေးဘဲ ပိတ်မိတဲ့ဟာတွေကတော့ ဘာမှမလုပ်ဘူး ရွာထဲမှာရှိတယ်။ ထွက်ပြေးတဲ့လူတွေကတော့ ပြန်မဝင်ရဲကြဘူး။ ကူညီထောက်ပံ့မှုကတော့ ဘေးရွာတွေဆီပြေးကြတော့ နီးရာဆွေမျိုးတွေကပဲ အဲဒီမှာ ချက်ပြုတ်စားသောက် ကူညီထားကြတာရှိတယ်။ တချို့ရွာတွေမှာဆို မထင်ရင်မထင်သလို မီးရှို့တယ်။ ဒီကြားထဲ ရွာမှာကျန်ရစ်ခဲ့တဲ့ ပိတ်မိခဲ့တဲ့အမျိုးသမီးတွေကို အဓမ္မကျင့်ခံရတယ်ဆိုတာ နောက်ပိုင်းကြားလာပြီ။ ကိုယ့်နိုင်ငံသားအချင်းချင်းကို ရက်စက်လွန်းအားကြီးတယ်။ တိုင်းတပါးနဲ့ အခုဟာက ဖြစ်ပျက်နေတာလည်း မဟုတ်ဘူး။ ဒီလောက်ကြီး ရက်စက်ယုတ်မာလွန်းအားကြီးတာတွေကို လုပ်နေကြတော့ ကြာလာတော့ ပြည်သူတွေလည်း နာလှပြီ။ နိုင်ငံကြီးလည်း စုတ်ပြတ်သတ်နေပြီ။"
ချင်းပြည်နယ်ကနေ မကွေးတိုင်းဆီ စစ်ရှောင်လာသူတဦးကတော့ ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ ၁ နှစ်ကျော်ကြာနေထိုင်ရတဲ့ ကာလထဲ အခက်အခဲပေါင်းစုံ ရင်ဆိုင်ရပေမယ့်လည်း နေအိမ်ပြန်နိုင်ဖို့က အခုချိန်ထိ တိုက်ပွဲတွေရှိနေလို့ ပြန်မရသေးဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ အခြေခံစားသောက်ရေး၊ ကျန်းမာရေး အခက်အခဲတွေကြားမှာ ကလေးငယ်တွေရဲ့ ပညာရေးအတွက်လည်း ရှေ့မဆက်နိုင်မှာကို စိုးရိမ်ပူပင်နေပါတယ်။
"ချင်းပြည် ကန်ပက်လက်ကနေ ပြေးလာတာ အခု မကွေးတိုင်း၊ ဆောမြို့နယ်၊ သီးကုန်းစစ်ရှောင်စခန်းကို ပြေးလာရတာ။ ၂၀၂၁ မေလကတည်းက ပြေးလာတာ အခုဆို ၁ နှစ်နဲ့ ၁ လကျော်သွားပြီပေါ့။ အခက်အခဲပေါင်းစုံ ရင်ဆိုင်နေရတာပေါ့။ တခါတလေ တဖက်အဖွဲ့က စစ်ကြောင်းထိုးလာရင် ကိုယ်ကလည်း အတွေ့မခံရဲတဲ့အခါကျတော့ လူကြီးရော ကလေးသူငယ်တွေကအစ ပြေးလွှားရတဲ့အခြေအနေလည်း ရှိတယ်ပေါ့။ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ ပတ်သက်လို့ အခက်အခဲတွေလည်း အများကြီးပဲတွေ့တယ်။ ဟိုတလောကဆိုရင် ကျနော်တို့ဆီမှာ ဆိုင်ကယ်မတော်တဆ အပြင်းအထန်ဖြစ်သွားတာ သွေးတွေအန်ပေမယ့် အနီးအနားမှာက ဆေးရုံဆေးခန်းတွေ မရှိ။ အများကြီးရင်ဆိုင်ရတယ်၊ တွေ့ကြုံရတယ်၊ အခက်အခဲတွေကတော့ ...။"
မြန်မာနိုင်ငံက ကျောင်းနေအရွယ် ကလေးငယ် လေးသန်းကျော်ဟာ အခုချိန်မှာ ပညာမသင်ကြားနိုင်သေးပါဘူး။ တနိုင်ငံလုံးလူဦးရေနဲ့ တစ်ရာခိုင်နှုန်းပဲရှိတဲ့ ချင်းပြည်နယ်မှာဆိုရင်လည်း စစ်ကောင်စီရဲ့ဖိနှိပ်မှုတွေကြောင့် လူဦးရေအများအပြားက စစ်ဘေးရှောင်နေရတယ်လို့ ချင်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဆလိုင်းဇာအုပ်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
"တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း တနှစ်အတွင်းမှာ ချင်းပြည်နယ်ကနေ စွန့်ခွာထွက်ပြေးသွားရတဲ့ သူတွေလည်းရှိသလို ချင်းပြည်နယ်တွင်းမှာ ဒုက္ခရောက်နေတဲ့ IDP တွေလည်းများတယ်။ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင်လည်း ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က ချင်းပြည်နယ်ကနေ စစ်ဘေးရှောင် အခြေအနေကို ရောက်နေတယ်။ ဒီလိုမျိုး ချင်းလူမျိုးတွေကို၊ ချင်းဒေသတွေကို ပစ်မှတ်ထားပြီးတော့ စစ်တပ်က ဒီလိုမျိုးလုပ်ရတာက ကျနော်တို့ပြည်သူတွေက တော်တော်လေး ခံစားရတာပေါ့နော်။"
မုတ်သုံရာသီမှာ ကူးစက်ရောဂါ ပြန့်ပွားမှု တိုးလာမယ့်အပေါ် အခြေခံကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုနဲ့ ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကိုလည်း အရေးပေါ်လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်။ နေရပ်စွန့်ခွာ တိမ်းရှောင်နေရသူတွေနဲ့ ထိခိုက်ခံစားခဲ့ရသူ အများစုဆီကို လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီတွေပေးနိုင်ဖို့က အကန့်အသတ်တွေရှိနေလို့ အခုချိန်ထိ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေမှာ အခြေခံလိုအပ်ချက်တွေကိုတောင် မဖြည့်တင်းနိုင်တဲ့ အခက်အခဲတွေ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။
===================
{{ UNICODE }}
အနာဂတျရေး စိုးရိမျနတေဲ့ မွနျမာဒုက်ခသညျတှေ ဘဝ
မွနျမာနိုငျငံမှာ တိုကျပှဲနဲ့ နိုငျငံရေးပဋိ့ပက်ခ အခွအေနတှေကွေောင့ျ ရှှေ့ပွောငျးနထေိုငျသူဦးရဟော ၁ သနျးကြောျသှားပွီလို့ UNOCHA ကုလသမဂ်ဂ လူသားခငြျးစာနာကူညီမှု ညှိနှိုငျးရေးရုံးက ထုတျပွနျထားပါတယျ။ အဲဒီထဲမှာ စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျ အိုးအိမျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးရသူ ၇၆၀,၀၀၀ နီးပါးလညျး ပါဝငျတယျလို့ ဖောျပွပါတယျ။ မွနျမာပွညျတှငျးမှာ အကွောငျးအမြိုးမြိုးကွောင့ျ အိုးအိမျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးနရေသူတှရေဲ့ အခွအေနနေဲ့ ပတျသကျလို့ ရနျကုနျကပေးပို့ထားတဲ့ သတငျးကို ကိုရဲမှနျ ပွောပွမှာပါ။
ကုလသမဂ်ဂ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာ ညှိနှိုငျးဆောငျရှကျရေးအဖှဲ့ UNOCHA က မွနျမာနိုငျငံမှာ အမြိုးသား၊ အမြိုးသမီးနဲ့ ကလေးငယျဦးရေ ၁ သနျးကြောျဟာ ရှှေ့ပွောငျးနထေိုငျနရေပွီး အဲဒီထဲမှာ စဈတပျအာဏာသိမျးပွီးနောကျ ပဋိပက်ခနဲ့ လုံခွုံရေးအခွအေနကွေောင့ျ အိုးအိမျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးရသူ ၇၆၀,၀၀၀ နီးပါးလညျး ပါဝငျတယျလို့ ဇှနျလ ၂၈ ရကျမှာ ထုတျပွနျထားပါတယျ။ ဇှနျလထဲမှာ မိုးကွီးရလြှေံတာရဲ့ နောကျဆကျတှဲ ကခငြျပွညျနယျတှငျးက လူပေါငျး ၆၀၀ ကြောျကို ကုနျးမွင့ျရာ ရှှေ့ပွောငျးပေးခဲ့ရတယျလို့လညျး ဖောျပွထားပါတယျ။
လူသားခငြျးစာနာထောကျထားမှု အကူအညီပေးနိုငျဖို့ အခကျအခဲနဲ့ ကန့ျသတျမှုတှရှေိတဲ့ကွားက ဆကျပွီးပံ့ပိုးနတေယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ခငြျးပွညျနယျ၊ စဈကိုငျးတိုငျးနဲ့ မကှေးတိုငျးဆီကိုတော့ အကူအညီပေးရေး လကျလှမျးမှီနိုငျဖို့ လိုအပျနသေေးတယျလို့ UNOCHA က ပွောထားပါတယျ။ စဈကိုငျးတိုငျး၊ ဝကျလကျမွို့မှာတော့ အခုရကျပိုငျးထဲ တိုကျပှဲမရှိပမေယ့ျ ဒသေခံတှဟော သူတို့ရဲ့နအေိမျဆီကို ပွနျမလာရဲသေးဘူးလို့ ရှာမှာကနြျခဲ့သူတဦးက ပွောပါတယျ။
"တခြို့မပွေးဘဲ ပိတျမိတဲ့ဟာတှကေတော့ ဘာမှမလုပျဘူး ရှာထဲမှာရှိတယျ။ ထှကျပွေးတဲ့လူတှကေတော့ ပွနျမဝငျရဲကွဘူး။ ကူညီထောကျပံ့မှုကတော့ ဘေးရှာတှဆေီပွေးကွတော့ နီးရာဆှမြေိုးတှကေပဲ အဲဒီမှာ ခကြျပွုတျစားသောကျ ကူညီထားကွတာရှိတယျ။ တခြို့ရှာတှမှောဆို မထငျရငျမထငျသလို မီးရှို့တယျ။ ဒီကွားထဲ ရှာမှာကနြျရဈခဲ့တဲ့ ပိတျမိခဲ့တဲ့အမြိုးသမီးတှကေို အဓမ်မကငြ့ျခံရတယျဆိုတာ နောကျပိုငျးကွားလာပွီ။ ကိုယ့ျနိုငျငံသားအခငြျးခငြျးကို ရကျစကျလှနျးအားကွီးတယျ။ တိုငျးတပါးနဲ့ အခုဟာက ဖွဈပကြျနတောလညျး မဟုတျဘူး။ ဒီလောကျကွီး ရကျစကျယုတျမာလှနျးအားကွီးတာတှကေို လုပျနကွေတော့ ကွာလာတော့ ပွညျသူတှလေညျး နာလှပွီ။ နိုငျငံကွီးလညျး စုတျပွတျသတျနပွေီ။"
ခငြျးပွညျနယျကနေ မကှေးတိုငျးဆီ စဈရှောငျလာသူတဦးကတော့ ဒုက်ခသညျစခနျးမှာ ၁ နှဈကြောျကွာနထေိုငျရတဲ့ ကာလထဲ အခကျအခဲပေါငျးစုံ ရငျဆိုငျရပမေယ့ျလညျး နအေိမျပွနျနိုငျဖို့က အခုခြိနျထိ တိုကျပှဲတှရှေိနလေို့ ပွနျမရသေးဘူးလို့ ပွောပါတယျ။ အခွခေံစားသောကျရေး၊ ကနြျးမာရေး အခကျအခဲတှကွေားမှာ ကလေးငယျတှရေဲ့ ပညာရေးအတှကျလညျး ရှေ့မဆကျနိုငျမှာကို စိုးရိမျပူပငျနပေါတယျ။
"ခငြျးပွညျ ကနျပကျလကျကနေ ပွေးလာတာ အခု မကှေးတိုငျး၊ ဆောမွို့နယျ၊ သီးကုနျးစဈရှောငျစခနျးကို ပွေးလာရတာ။ ၂၀၂၁ မလေကတညျးက ပွေးလာတာ အခုဆို ၁ နှဈနဲ့ ၁ လကြောျသှားပွီပေါ့။ အခကျအခဲပေါငျးစုံ ရငျဆိုငျနရေတာပေါ့။ တခါတလေ တဖကျအဖှဲ့က စဈကွောငျးထိုးလာရငျ ကိုယျကလညျး အတှေ့မခံရဲတဲ့အခါကတြော့ လူကွီးရော ကလေးသူငယျတှကေအစ ပွေးလှှားရတဲ့အခွအေနလေညျး ရှိတယျပေါ့။ စားနပျရိက်ခာနဲ့ ပတျသကျလို့ အခကျအခဲတှလေညျး အမြားကွီးပဲတှေ့တယျ။ ဟိုတလောကဆိုရငျ ကနြောျတို့ဆီမှာ ဆိုငျကယျမတောျတဆ အပွငျးအထနျဖွဈသှားတာ သှေးတှအေနျပမေယ့ျ အနီးအနားမှာက ဆေးရုံဆေးခနျးတှေ မရှိ။ အမြားကွီးရငျဆိုငျရတယျ၊ တှေ့ကွုံရတယျ၊ အခကျအခဲတှကေတော့ ...။"
မွနျမာနိုငျငံက ကြောငျးနအေရှယျ ကလေးငယျ လေးသနျးကြောျဟာ အခုခြိနျမှာ ပညာမသငျကွားနိုငျသေးပါဘူး။ တနိုငျငံလုံးလူဦးရနေဲ့ တဈရာခိုငျနှုနျးပဲရှိတဲ့ ခငြျးပွညျနယျမှာဆိုရငျလညျး စဈကောငျစီရဲ့ဖိနှိပျမှုတှကွေောင့ျ လူဦးရအေမြားအပွားက စဈဘေးရှောငျနရေတယျလို့ ခငြျးလူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့ရဲ့ ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ ဆလိုငျးဇာအုပျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
"တပျက အာဏာသိမျးပွီးတဲ့နောကျပိုငျး တနှဈအတှငျးမှာ ခငြျးပွညျနယျကနေ စှန့ျခှာထှကျပွေးသှားရတဲ့ သူတှလေညျးရှိသလို ခငြျးပွညျနယျတှငျးမှာ ဒုက်ခရောကျနတေဲ့ IDP တှလေညျးမြားတယျ။ ရာခိုငျနှုနျးနဲ့ ပွနျကွည့ျမယျဆိုရငျလညျး ၂၀ ရာခိုငျနှုနျးလောကျက ခငြျးပွညျနယျကနေ စဈဘေးရှောငျ အခွအေနကေို ရောကျနတေယျ။ ဒီလိုမြိုး ခငြျးလူမြိုးတှကေို၊ ခငြျးဒသေတှကေို ပဈမှတျထားပွီးတော့ စဈတပျက ဒီလိုမြိုးလုပျရတာက ကနြောျတို့ပွညျသူတှကေ တောျတောျလေး ခံစားရတာပေါ့နောျ။"
မုတျသုံရာသီမှာ ကူးစကျရောဂါ ပွန့ျပှားမှု တိုးလာမယ့ျအပေါျ အခွခေံကနြျးမာရေး စောင့ျရှောကျမှုနဲ့ ကွိုတငျကာကှယျရေး ဆောငျရှကျခကြျတှကေိုလညျး အရေးပေါျလုပျဆောငျဖို့ လိုအပျနပေါတယျ။ နရေပျစှန့ျခှာ တိမျးရှောငျနရေသူတှနေဲ့ ထိခိုကျခံစားခဲ့ရသူ အမြားစုဆီကို လူသားခငြျးစာနာမှု အကူအညီတှပေေးနိုငျဖို့က အကန့ျအသတျတှရှေိနလေို့ အခုခြိနျထိ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှမှော အခွခေံလိုအပျခကြျတှကေိုတောငျ မဖွည့ျတငျးနိုငျတဲ့ အခကျအခဲတှေ ရငျဆိုငျနရေပါတယျ။
