[[ ZAWGYI / UNICODE ]]
ရခိုင်မြောက်ပိုင်း ကျောင်းတချို့ ပြန်မဖွင့်နိုင်သေး
တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ အခြေခံပညာကျောင်းတွေကို ကြာသပတေးနေ့မှာ စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ ပေမယ့် ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာတော့ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် မဖွင့်နိုင်သေးတဲ့ စာသင်ကျောင်းပေါင်း ၁၀၀ ကျော်အထိ ရှိနေပါတယ်။ အဲဒီကျောင်းတွေဟာ မွတ်ဆလင် အများဆုံး တက်ရောက်တဲ့ ကျောင်းတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မြို့နယ်ပညာရေးမှူးကတော့ ပြည်နယ်တွင်း မွတ်ဆလင်တွေ ကျောင်းတက်နိုင်ဖို့ စီစဉ်ပေးခဲ့တယ်လို့ပြောပါတယ်။ ရန်ကုန်က ပေးပို့လာတဲ့သတင်းကို ကိုရဲမွန် ပြောပြမှာပါ။
တနိုင်င်လုံး အေခြခံပညာကျောင်းတွေကို ဇွန်(၂)ရက်နေ့မှာ စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပေမဲ့ ရခိုင်မြောက်ပိုင်းက ဘူူးသီးတောင် မောင်တောနဲ့ ရသေ့တောင်စတဲ့ မြို့အပါအဝင် မြို့နယ်တစ်ချို့က စာသင်ကျောင်း ၁၀၀ကျော်ကို မဖွင့်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။
အဲဒီကျောင်းတွေဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂၊ ၂၀၁၇ခုနှစ်အရေးအခင်းတွေကတည်းက ပိတ်ထားရတာဖြစ်ပြီး အခုအချိန်ထိ မဖွင့်နိုင်သေးဘူးလို့ ပြည်နယ်ပညာရေးမှူးရုံးက ဒုတိယညွန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာ ထွန်းထွန်းသိန်းကပြောပါတယ်။
“ ၁၂၄ ကျောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ဘူးသီးတောင် မောင်တော ရသေ့တောင် အများအားဖြင့်က အဲဒီမှာဖြစ်တယ်။ နောက် မြေပုံမြို့နယ်မှာ ၄ကျောင်းရှိတယ်၊ ကျောက်တော်မှာ ရှိတယ်။ မင်းပြားမှာ ၁ကျောင်း အားလုံး ၁၂၄ကျောင်းဖြစ်တယ်။ အဲဒီကျောင်းတွေဟာ ၂၀၁၂ ၊ ၂၀၁၇ အရေးအခင်းတွေကြောင့် ရွာပျောက် ကျောင်းပျောက်ဖြစ်တာကြောင့် ပိတ်ထားရတဲ့ ကျောင်းတွေဖြစ်တယ်။ တစ်ချို့ ကျောင်းတွေက စစ်ပြေးရှောင်ကျောင်းတွေ ဖြစ်တယ် အဲတာကြောင့် ပိတ်ထားရတဲ့ ကျောင်းတွေက ၁၂၄ကျောင်းရှိတယ်။”
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဒီကနေ့ကျောင်းတက်ရောက်သူ ၄သိန်းကျော်အထိ ရှိနေပြီး အဲဒီထဲမှာ မွတ်ဆလင် ကျောင်းသူ ကျောင်းသားတွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ခုနှစ်ကစတင်ပြီး ရခိုင်နဲ့ မွတ်ဆလင်ကြား လူမျိုးရေးဆန်တဲ့ ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့တာကြောင့် သိန်းနဲ့ချီတဲ့ မွတ်ဆလင်တွေ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ နေထိုင်နေရတာပါ။
မွတ်ဆလင် ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေအတွက် သူတို့နေထိုင်တဲ့ IDP ယာယီစခန်းတွေမှာ ယာယီကျောင်းတွေ ဆောက်လုပ်ပေးထားသလို တန်းတူအခွင့်အရေး ပေးထားတယ်လို့လည်း ပြည်နယ် ပညာရေးမှူးရုံးက ဒုတိယညွန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာ ထွန်းထွန်းသိန်း ကပြောပါတယ်။
“ မွတ်ဆလင်တွေနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး ကိုင်တွယ်ရတဲ့ ကျောင်းတွေက IDP camp တွေမှာ ရှိနေတယ်၊ အခုဆိုရင် ဘင်္ဂလားဒေရှ့်ဖက်က ပြန်လာတဲ့ ကျောင်းသားကျောင်းသူတွေ ဖြစ်ဖြစ် လက်ခံရေး စခန်းတွေမှာ ပါလာတဲ့ ကျောင်းသူ ကျောင်းသားတွေကို သင်ကြားဖို့အတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားတာ ရှိတယ်၊ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်တာတွေ အားလုံး အဆင်ပြေပြေ ဆောင်ရွက်ထားပါတယ်။ လှဖိုးခေါင် စခန်းတို့ဘာတို့မှာ ရှိနေကြတယ်။ မွတ်ဆလင် ကလေးတွေလည်း ကျောင်းတက်ခွင့်ရမှာပေါ့၊ ကျောင်းကိုရောက်ရင် ကျောင်းတက်ခွင့်ရမယ် ကျောင်းမှာ တန်းတူ အခွင့်အရေးတွေရမယ် နိုင်ငံတော်က ထောက်ပံ့တဲ့ ဗလာစာအုပ်တို့ ခဲတံတို့ ပုံနိုပ်စာအုပ်တွေ အကုန်လုံး သူတို့လည်း သာတူညီမျှ အခွင့်အရေးရမှာပေါ့။”
ရခိုင်တောင်ပိုင်း ကျောက်ဖြူမြို့နယ်အတွင်းက ကျောက်တလုံး မွတ်ဆလင် ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ အခြေခံပညာ မူလတန်းက အထက်အတန်းအထိ ကျောင်းဖွင့်ထားသလို ကျောင်းသူကျောင်းသားဦးရေ ၂၀၀ ကျော်အထိ ရှိတယ်လို့ အဲဒီကျောင်းမှာ စာသင်ပေးနေတဲ့ ကျောင်းဆရာတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။
“ ဒီနေ့က ကျောင်းစဖွင့်တယ် ကျောင်းသားဦးရေကတော့ အထက်တန်းအထိ ၂၀၀ နီးပါး လောက်ရှိပါတယ်၊ မနေ့ကတော့ ပညာရေးမှူးရောက်လာတယ်။ ကျနော်တို့ ဒီမှာ စေတနာ့ဝန်ထမ်းလုပ်နေတဲ့ ဆရာဆရာမ ၁၄ ဦးကို သူတို့မှာ ဝန်ထမ်းအင်အား မပြည့်စုံတဲ့အတွက် ဒီဇွန်လ တလလောက် လုပ်ပေးပါဆိုပြီးတော့ ပြောတယ်။ လစာမရပဲ ကျနော်တို့က လစာကိုမေးတော့ သူတို့က လစာကိုတာဝန်မယူဘူး၊ သူတို့ကတော့ ပြည်နယ်ကို တင်ပြပေးမယ် တကယ်လို့ လစာ မရလို့ရှိရင်လည်း ဒီလတစ်လလောက်တော့ နည်းနည်း လုပ်ပေးပါဆိုပြီး ပြောပါတယ်။”
ဒါအပြင့် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ အကုန်ပိုင်းလောက်ကတည်းက ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AAအဖွဲ့နဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ကြား တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့တာကြောင့် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးကြရပြီး စစ်ဘေးဒုက္ခသည် စခန်းတွေမှာ နေထိုင်သူတွေလည်း ခုထိရှိပါတယ်။
အဲဒီ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ ရှိနေတဲ့ ကျောင်းသားကျောင်းသားတွေ ပညာသင်ကြားနိုင်ဖို့ အတွက်လည်း ယာယီကျောင်းတွေ ဖွင့်လှစ်သင်ကြားပေးနေတယ်လို့ ဒေါက်တာ ထွန်းထွန်းသိန်းကပြောပါတယ်။
မြန်မာတနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတားနဲ့ ကျောင်းအပ်ထားသူ (၅.၂) သန်းအထိ ရှိတယ်လို့ ဇွန်လ ၁ရက်နေ့ နေပြည်တော်မှာ ပြုလုပ်တဲ့ စစ်ကောင်စီ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ဗိုလ်ချုပ် ဇော်မင်းထွန်းက ပြောဆိုထားပါတယ်။
============================
{{ UNICODE }}
ရခိုငျမွောကျပိုငျး ကြောငျးတခြို့ ပွနျမဖှင့ျနိုငျသေး
တနိုငျငံလုံး အတိုငျးအတာနဲ့ အခွခေံပညာကြောငျးတှကေို ကွာသပတေးနေ့မှာ စတငျဖှင့ျလှဈခဲ့ ပမေယ့ျ ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျးမှာတော့ အကွောငျးအမြိုးမြိုးကွောင့ျ မဖှင့ျနိုငျသေးတဲ့ စာသငျကြောငျးပေါငျး ၁၀၀ ကြောျအထိ ရှိနပေါတယျ။ အဲဒီကြောငျးတှဟော မှတျဆလငျ အမြားဆုံး တကျရောကျတဲ့ ကြောငျးတှဖွေဈပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ မွို့နယျပညာရေးမှူးကတော့ ပွညျနယျတှငျး မှတျဆလငျတှေ ကြောငျးတကျနိုငျဖို့ စီစဉျပေးခဲ့တယျလို့ပွောပါတယျ။ ရနျကုနျက ပေးပို့လာတဲ့သတငျးကို ကိုရဲမှနျ ပွောပွမှာပါ။
တနိုငျငျလုံး အခွေခံပညာကြောငျးတှကေို ဇှနျ(၂)ရကျနေ့မှာ စတငျဖှင့ျလှဈခဲ့ပမေဲ့ ရခိုငျမွောကျပိုငျးက ဘူူးသီးတောငျ မောငျတောနဲ့ ရသေ့တောငျစတဲ့ မွို့အပါအဝငျ မွို့နယျတဈခြို့က စာသငျကြောငျး ၁၀၀ကြောျကို မဖှင့ျနိုငျခဲ့ပါဘူး။
အဲဒီကြောငျးတှဟော ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂၊ ၂၀၁၇ခုနှဈအရေးအခငျးတှကေတညျးက ပိတျထားရတာဖွဈပွီး အခုအခြိနျထိ မဖှင့ျနိုငျသေးဘူးလို့ ပွညျနယျပညာရေးမှူးရုံးက ဒုတိယညှနျကွားရေးမှူး ဒေါကျတာ ထှနျးထှနျးသိနျးကပွောပါတယျ။
“ ၁၂၄ ကြောငျး ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျး ဘူးသီးတောငျ မောငျတော ရသေ့တောငျ အမြားအားဖွင့ျက အဲဒီမှာဖွဈတယျ။ နောကျ မွပေုံမွို့နယျမှာ ၄ကြောငျးရှိတယျ၊ ကြောကျတောျမှာ ရှိတယျ။ မငျးပွားမှာ ၁ကြောငျး အားလုံး ၁၂၄ကြောငျးဖွဈတယျ။ အဲဒီကြောငျးတှဟော ၂၀၁၂ ၊ ၂၀၁၇ အရေးအခငျးတှကွေောင့ျ ရှာပြောကျ ကြောငျးပြောကျဖွဈတာကွောင့ျ ပိတျထားရတဲ့ ကြောငျးတှဖွေဈတယျ။ တဈခြို့ ကြောငျးတှကေ စဈပွေးရှောငျကြောငျးတှေ ဖွဈတယျ အဲတာကွောင့ျ ပိတျထားရတဲ့ ကြောငျးတှကေ ၁၂၄ကြောငျးရှိတယျ။”
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ဒီကနေ့ကြောငျးတကျရောကျသူ ၄သိနျးကြောျအထိ ရှိနပွေီး အဲဒီထဲမှာ မှတျဆလငျ ကြောငျးသူ ကြောငျးသားတှလေညျး ပါဝငျပါတယျ။ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ခုနှဈကစတငျပွီး ရခိုငျနဲ့ မှတျဆလငျကွား လူမြိုးရေးဆနျတဲ့ ပဋိပက်ခတှေ ဖွဈပှားခဲ့တာကွောင့ျ သိနျးနဲ့ခြီတဲ့ မှတျဆလငျတှေ ဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော နထေိုငျနရေတာပါ။
မှတျဆလငျ ကြောငျးသူကြောငျးသားတှအေတှကျ သူတို့နထေိုငျတဲ့ IDP ယာယီစခနျးတှမှော ယာယီကြောငျးတှေ ဆောကျလုပျပေးထားသလို တနျးတူအခှင့ျအရေး ပေးထားတယျလို့လညျး ပွညျနယျ ပညာရေးမှူးရုံးက ဒုတိယညှနျကွားရေးမှူး ဒေါကျတာ ထှနျးထှနျးသိနျး ကပွောပါတယျ။
“ မှတျဆလငျတှနေဲ့ ပတျသတျပွီး ကိုငျတှယျရတဲ့ ကြောငျးတှကေ IDP camp တှမှော ရှိနတေယျ၊ အခုဆိုရငျ ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျဖကျက ပွနျလာတဲ့ ကြောငျးသားကြောငျးသူတှေ ဖွဈဖွဈ လကျခံရေး စခနျးတှမှော ပါလာတဲ့ ကြောငျးသူ ကြောငျးသားတှကေို သငျကွားဖို့အတှကျ ကွိုတငျပွငျဆငျထားတာ ရှိတယျ၊ လုပျငနျးဆောငျရှကျတာတှေ အားလုံး အဆငျပွပွေေ ဆောငျရှကျထားပါတယျ။ လှဖိုးခေါငျ စခနျးတို့ဘာတို့မှာ ရှိနကွေတယျ။ မှတျဆလငျ ကလေးတှလေညျး ကြောငျးတကျခှင့ျရမှာပေါ့၊ ကြောငျးကိုရောကျရငျ ကြောငျးတကျခှင့ျရမယျ ကြောငျးမှာ တနျးတူ အခှင့ျအရေးတှရေမယျ နိုငျငံတောျက ထောကျပံ့တဲ့ ဗလာစာအုပျတို့ ခဲတံတို့ ပုံနိုပျစာအုပျတှေ အကုနျလုံး သူတို့လညျး သာတူညီမြှ အခှင့ျအရေးရမှာပေါ့။”
ရခိုငျတောငျပိုငျး ကြောကျဖွူမွို့နယျအတှငျးက ကြောကျတလုံး မှတျဆလငျ ဒုက်ခသညျစခနျးမှာ အခွခေံပညာ မူလတနျးက အထကျအတနျးအထိ ကြောငျးဖှင့ျထားသလို ကြောငျးသူကြောငျးသားဦးရေ ၂၀၀ ကြောျအထိ ရှိတယျလို့ အဲဒီကြောငျးမှာ စာသငျပေးနတေဲ့ ကြောငျးဆရာတဈဦးက ပွောပါတယျ။
“ ဒီနေ့က ကြောငျးစဖှင့ျတယျ ကြောငျးသားဦးရကေတော့ အထကျတနျးအထိ ၂၀၀ နီးပါး လောကျရှိပါတယျ၊ မနေ့ကတော့ ပညာရေးမှူးရောကျလာတယျ။ ကနြောျတို့ ဒီမှာ စတေနာ့ဝနျထမျးလုပျနတေဲ့ ဆရာဆရာမ ၁၄ ဦးကို သူတို့မှာ ဝနျထမျးအငျအား မပွည့ျစုံတဲ့အတှကျ ဒီဇှနျလ တလလောကျ လုပျပေးပါဆိုပွီးတော့ ပွောတယျ။ လစာမရပဲ ကနြောျတို့က လစာကိုမေးတော့ သူတို့က လစာကိုတာဝနျမယူဘူး၊ သူတို့ကတော့ ပွညျနယျကို တငျပွပေးမယျ တကယျလို့ လစာ မရလို့ရှိရငျလညျး ဒီလတဈလလောကျတော့ နညျးနညျး လုပျပေးပါဆိုပွီး ပွောပါတယျ။”
ဒါအပွင့ျ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ အကုနျပိုငျးလောကျကတညျးက ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AAအဖှဲ့နဲ့ မွနျမာစဈတပျကွား တိုကျပှဲတှေ ဖွဈပှားခဲ့တာကွောင့ျ အိုးအိမျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးကွရပွီး စဈဘေးဒုက်ခသညျ စခနျးတှမှော နထေိုငျသူတှလေညျး ခုထိရှိပါတယျ။
အဲဒီ စဈဘေးဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော ရှိနတေဲ့ ကြောငျးသားကြောငျးသားတှေ ပညာသငျကွားနိုငျဖို့ အတှကျလညျး ယာယီကြောငျးတှေ ဖှင့ျလှဈသငျကွားပေးနတေယျလို့ ဒေါကျတာ ထှနျးထှနျးသိနျးကပွောပါတယျ။
မွနျမာတနိုငျငံလုံး အတိုငျးအတားနဲ့ ကြောငျးအပျထားသူ (၅.၂) သနျးအထိ ရှိတယျလို့ ဇှနျလ ၁ရကျနေ့ နပွေညျတောျမှာ ပွုလုပျတဲ့ စဈကောငျစီ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ဗိုလျခြုပျ ဇောျမငျးထှနျးက ပွောဆိုထားပါတယျ။
