(Zawgyi / Unicode)
ပဲခူးမြို့ ဆန္ဒပြသပိတ်တွေကို မနေ့က အကြမ်းဖက် ပစ်ခတ်ဖြိုခွဲမှုကြောင့် ၆၀ ကျော် သေဆုံးပြီး အတော်များများ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့တယ်လို့ ပဲခူးမြို့ခံတဦးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ မန္တလေးမြို့မှာလည်း ဒီနေ့ မြတောင်သပိတ်စစ်ကြောင်း ဖြိုခွဲခံရတာကြောင့် ဒါဇင်နဲ့ချီပြီး အဖမ်းခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒီအခြေအနေတွေ အပါအဝင် နိုင်ငံတဝန်းက ဆန္ဒပြပွဲတွေကို ကိုရန်နိုင် တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ပဲခူးမြို့မှာ မနေ့ကလုပ်ခဲ့တဲ့ ဆန္ဒပြသပိတ်တွေကို စစ်ကောင်စီရဲ့ လက်နက်ကိုင် စစ်တပ်နဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့က အကြမ်းဖက် ဖြိုခွဲခဲ့တာကြောင့် ဆန္ဒပြတဲ့သူ ၆၅ ယောက်ထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ ပဲခူးမြို့ခံတဦးက ဗွီအိုအေကို ဒီနေ့ အတည်ပြု ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့သိရသလောက် ၆၅ ယောက်လောက် ကြားသိထားတယ်။ ဒဏ်ရာရတဲ့လူက ၄၀ ကျော်တယ်။ မနေ့ကဖမ်းမိတာပဲ ကျနော်တို့ သိရသလောက် အနိမ့်ဆုံး ၁၀၀ နီးပါးလောက် ဖမ်းလိုက်တယ်။”
ပဲခူးမြို့က မဂ္ဂတစ်၊ ပုဏ္ဏစု၊ တာပေါက်၊ အလင်းရောင်၊ ကျောက်ကြီးစု၊ ဆံတော်တွင်း စတဲ့ ရပ်ကွက်တွေမှာရှိတဲ့ ဆန္ဒပြ ပင်မသပိတ်တွေရဲ့ ခံတပ်တွေကို စစ်တပ်နဲ့ ရဲအင်အား ၃၀၀ နဲ့ ၄၀၀ လောက်က သေနတ်တွေ၊ မော်တာ ဗုံးသီးတွေနဲ့ မနေ့က ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းခဲ့တာပါ။ အဲဒီပစ်ခတ်မှုအတွင်း ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရသူတွေလည်း အတော်များများ ရှိခဲ့တာကြောင့် နောက်ထပ် သေဆုံးသူဦးရေလည်း ထပ်တိုးလာနိုင်ဖွယ်ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒီနေ့မှာတော့ ပဲခူးမြို့က အဲဒီရပ်ကွက်တွေမှာ ဆန္ဒပြတာတွေ မရှိခဲ့ပေမယ့် မြို့အနောက်ဘက်ခြမ်းက ကျောက်ကြီးစု၊ ရွာသစ်နဲ့ ဇိုင်းတောင်ရပ်ကွက်တွေမှာ လူတွေဒါဇင်နဲ့ချီပြီး သပိတ်မှောက် ဆန္ဒပြတာတွေရှိခဲ့ပြီး ညနေပိုင်းအထိတော့ ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းတာတွေ မရှိဘူးလို့ အဆိုပါ ပဲခူးမြို့ခံက ပြောပါတယ်။
“ဒီနေ့ ပဲခူးကတော့ ပစ်တာခတ်တာတွေတော့ မရှိဘူးခင်ဗျ။ ဆန္ဒပြတာတော့ ရှိတယ်။ မနက်ပိုင်းမှာ ဆန္ဒပြပွဲတော့ လုပ်တယ်ခင်ဗျ။ အင်အားက ရာကျော်မယ်။ ပဲခူးမြို့ အနောက်ဘက်အခြမ်း။ ပစ်ခဲ့တဲ့အပိုင်းတွေမှာတော့ ဒီနေ့ ဘာမှမရှိဘူး၊ ဆန္ဒပြတာ မရှိဘူး။”
ဒါ့အပြင် မန္တလေးမြို့မှာဆိုရင်လည်း တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားသမဂ္ဂ သပိတ်စစ်ကြောင်း အပါအဝင် ဆန္ဒပြ သပိတ်စစ်ကြောင်းတွေဟာ ဒီနေ့မနက် အစောပိုင်းကတည်းက တနေ့လုံး ချီတက် ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေးကို စတင်ခဲ့တဲ့ ဒေါက်တာတေဇာဆန်း ဦးဆောင်တဲ့ မြတောင်သပိတ်စစ်ကြောင်းကတော့ ချီတက်ဆန္ဒပြပြီး သိပ်မကြာခင်မှာ စစ်တပ်နဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ ဖြိုခွဲတာ ခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒေါက်တာတေဇာဆန်း ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်ခဲ့ပေမယ့် ဆန္ဒပြတဲ့သူတချို့ အပါအဝင် ရပ်ကွက်ထဲမှာ နေထိုင်တဲ့သူတချို့ အဖမ်းခံခဲ့ရတယ်လို့ ဒေါက်တာတေဇာဆန်းက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ဒီနေ့မနက် ကျနော်တို့ မန္တလေးက သပိတ်အင်အားတွေကတော့ ပုံမှန်အတိုင်းပဲ သပိတ်စစ်ကြောင်းတွေ နေ့စဉ်ရှိနေပါတယ်။ ဒီနေ့မနက်မှာတော့ ကျနော်ပါဝင်တဲ့ မြတောင် သပိတ်စစ်ကြောင်းကတော့ မနက်ခင်းမှာ စစ်သားတွေ ရဲတွေ လာပြီးတော့ ဖြိုခွဲသွားတယ်။ အဖမ်းခံသွားရတာလည်း ရှိတယ်။ ကျန်တဲ့စစ်ကြောင်းတွေတော့ ကြားရတာ အားလုံး အဆင်ပြေပါတယ်။ တနေကုန်ပါပဲ၊ အရုဏ်ဦးကနေ ညအထိ သပိတ်တွေကတော့ မန္တလေးမှာ ရှိနေပါတယ်။”
ကိုရန်နိုင် - ဘယ်အချိန်လောက်က ဖြစ်တာလဲ၊ ဘယ်နေရာမှာလဲ။
ဒေါက်တာတေဇာဆန်း - “မြတောင်စစ်ကြောင်းက မနက် ၉ နာရီ ၁၀ မိနစ်လောက်မှာ ဖြိုခွဲခံရတာ။ စစ်ကြောင်းထွက်တာ ၉ နာရီလောက်မှာ စထွက်တာဆိုတော့။ စစ်ကြောင်းထွက်ပြီးတော့ ၁၀ မိနစ်၊ ၁၅ မိနစ်လောက် ကြာတော့ပေါ့။ ၂၂ လမ်းအနောက် ၉၂ လမ်းလောက်ကျမယ်နဲ့တူတယ်။”
ကိုရန်နိုင် - အဲဒီမှာ ဘယ်လောက်လောက် အဖမ်းခံလိုက်ရလဲ။
ဒေါက်တာတေဇာဆန်း - “ကျနော်တို့ အခုကြားတာတော့ Defense ပေါ့၊ လုံခြုံရေးတာဝန် ယူထားတဲ့ လူငယ်တွေထဲက ၁၅ ယောက်လောက် အဖမ်းခံရတယ်လို့ ကြားတယ်။ နောက် သူတို့ရောက်လာတဲ့ အချိန်မှာ ကျနော်တို့ စစ်ကြောင်း ရှေ့ပြေးကင်းက သတင်းကြိုသိတဲ့အတွက် ၃ မိနစ် ၄ မိနစ်လောက် ကြိုသိတဲ့အတွက် လူစုခွဲလိုက်တယ်။ ခွဲတယ်ဆိုပေမယ့် နီးစပ်ရာ အိမ်တွေထဲ ပြေးဝင်ရတာပေါ့၊ ရပ်ကွက်ထဲကို။ အဲဒီမှာ သူတို့ အိမ်တအိမ်ကို သိသွားပြီးတော့ ပုန်းနေတဲ့ သပိတ်စစ်ကြောင်းထဲက ၁၅ ယောက်လောက်၊ အမျိုးသမီးချည်းပဲ ၁၅ ယောက်လောက် အဖမ်းခံရတယ်လို့ ကြားတယ်။ နောက် ရပ်ကွက်ထဲက ဘာမှမဆိုင်တဲ့ တွေ့တဲ့လူ ၂ ယောက် ၃ ယောက်လောက်လည်း ဖမ်းသွားတယ်လို့ ကြားတယ်။ အားလုံးပေါင်း ၃၀ နီးပါးလောက် အဖမ်းခံရတယ်လို့ သတင်းကြားပါတယ်။”
ကိုရန်နိုင် - ဒီနေ့သပိတ်စစ်ကြောင်း ဖြိုခွဲတဲ့နေရာမှာ သူတို့ဘက်က ပစ်ခတ် နှိမ်နင်းတာတွေရော ရှိလား။
ဒေါက်တာတေဇာဆန်း - “ကျနော်ကြားရတာတော့ သေနတ်သံတွေ ကြားရတယ်၊ ပုန်းနေတဲ့အချိန်မှာ သေနတ်သံတွေ ကြားရတယ်။ တကယ်တမ်း သူတို့ရောက်လာတဲ့ အချိန်မှာတော့ ကျနော်တို့စစ်ကြောင်းက မရှိတော့ဘူး။ ကျနော်တို့က လူစုခွဲပြီး ပုန်းနေပြီ။ အဲတော့ လူအုပ်စုနဲ့တွေ့ပြီး ပစ်တာခတ်တာမျိုးတော့ မရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် လူတွေကြောက်အောင် သေနတ်တွေ ဖောက်တယ်ဆိုတာတော့ ကျနော် ကြားသိရပါတယ်။”
ကိုရန်နိုင် - ထိခိုက်ဒဏ်ရာရတဲ့ အခြေအနေကရော။ ဘာများကြားလဲ။
ဒေါက်တာတေဇာဆန်း - “အဲဒီလိုတော့ မကြားသေးဘူး။”
ကိုရန်နိုင် - ကိုတေဇာဆန်းလည်း သပိတ်စစ်ကြောင်း ဖြိုခွဲတဲ့အခါမှာ သီသီလေး လွတ်သွားတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အဲဒီအခြေအနေလေးလည်း ပြောပါဦး။
ဒေါက်တာတေဇာဆန်း - “ကျနော်တို့ ခုန ရှေ့ပြေးကင်းက ဖုန်းဆက်ပြီး လှမ်းပြောတာပေါ့။ အခုနောက်ပိုင်း သူတို့က စစ်ကားတွေ ဘာတွေ မသုံးတော့ဘူးဗျ။ Four Wheel ကားတွေ တအားမြန်တာ၊ ဒုန်းစိုင်းမောင်းလာတာပေါ့။ အဲဒီသတင်း ကြားတယ်ဆိုတာနဲ့ ကျနော်တို့က လူစု အမြန်ခွဲတာပေါ့။ ကျနော်တို့ လူစုခွဲနေတဲ့ အချိန်ပဲ ရောက်လာတဲ့ သဘောပေါ့။ လူစုခွဲအပြီး သူတို့လည်း အရောက်ဆိုတော့ ၁ မိနစ်၊ ၂ မိနစ်လောက်လေး အဲဒီနေရာ တန်းရောက်လာတာပေါ့။ စစ်ကြောင်းထဲက တချို့ကလည်း ဆိုင်ကယ်တွေ ပါတော့ ဆိုင်ကယ်တွေ မောင်းပြေးကြတာပေါ့။ ကျနော်တို့လည်း သီသီလေးပါပဲ၊ ၁ မိနစ် ၂ မိနစ်လောက် စောပြီး လွတ်သွားတာပေါ့။”
ကိုရန်နိုင် - အဲတော့ အခုနောက်ပိုင်းဆိုရင် သူတို့ဘက်က ဆန္ဒပြပွဲတွေကို ဖြိုခွဲတာတွေ ပြင်းပြင်းထန်ထန်တွေ လုပ်လာတယ်။ ပြီးတော့ အရပ်ဝတ်တွေ အရပ်ဘက်ကကားတွေ သုံးလာတယ်။ အဲဒီအပေါ်မှာရော ဘယ်လိုမြင်လဲ။
ဒေါက်တာတေဇာဆန်း - “ဒါကတော့ စစ်ကောင်စီရဲ့ လက်ပါးစေ စစ်သားတွေ ရဲတွေက တကယ်လိုက်နာရမယ့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေ Code of Conduct တွေ ရှိပါတယ်။ ဆန္ဒပြတာတွေကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်ရမယ်ဆိုတာ။ ဒါပေမယ့် ဒီလူတွေက ဘယ်လိုမှ ဘယ်စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းနဲ့မှလည်း မညီဘူး။ အခု ဒီနေ့မနက်ဆို အရပ်ဝတ်တွေနဲ့ပါ ပါတယ်ပေါ့။ တန်းရောက်လာတယ်၊ တန်းပြီးတော့ အကြမ်းဖက်တယ်၊ ဖြိုခွဲတယ်၊ သေနတ်တွေနဲ့ပစ်တယ်၊ ဖမ်းမိသွားရင်လည်း ရိုက်တယ် နှက်တယ်။ ဒါတွေက ဘယ်လိုစည်းမျဉ်းစည်းကမ်းနဲ့မှ မညီတဲ့ တကယ့်ကို အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်တွေပါပဲ။ နောက် လူတွေကို တမြို့လုံး စစ်တယ် ဆေးတယ် ဖမ်းတယ်၊ အကြောင်းမဲ့ပေါ့ဗျာ။ ဒါတွေက ဘယ်လိုမှကို မဖြစ်သင့် မဖြစ်ထိုက်တဲ့ ကိစ္စတွေပါပဲဗျာ။ ဘယ်လိုစည်းကမ်းနဲ့မှလည်း ညီမှာမဟုတ်ပါဘူး။”
ဒါ့အပြင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဘက်မှာဆိုရင်လည်း ရွှေဘို၊ မုံရွာ၊ ကလေး၊ တမူး၊ တန့်ဆည်၊ အရာတော် စတဲ့မြို့တွေမှာလည်း စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး သပိတ်မှောက် ဆန္ဒပြတာတွေ ရှိခဲ့ပြီး အရာတော်မြို့နဲ့ တမူးမြို့တွေမှာ အကြမ်းဖက် ပစ်ခတ်ဖြိုခွဲတာကြောင့် ၁ ယောက်စီ သေဆုံးတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဒါ့အပြင် မြစ်ကြီးနားမြို့၊ မိုးကုတ်မြို့နဲ့ ထားဝယ်မြို့တွေမှာလည်း မြို့ခံတွေက ချီတက်ဆန္ဒပြခဲ့ကြပြီး စစ်အာဏာရှင်ပြုတ်ကျရေး၊ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စု ပေါ်ပေါက်ရေး ကြွေးကြော်သံတွေကို အော်ဟစ်ခဲ့ကြပါတယ်။
ပဲခူးတိုင်း ဖြူးမြို့နယ်အတွင်းက ကညွတ်ကွင်းမြို့မှာဆိုရင်လည်း ဆန္ဒပြပြည်သူတွေ ပညာရေးဌာနဝန်ထမ်းတွေက စစ်အာဏာရှင်စနစ် ဆန့်ကျင်ရေး၊ ခေါင်းဆောင်တွေ အပါအဝင် ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့သူတွေ ပြန်လွှတ်ပေးရေး စတဲ့ ကြွေးကြော်သံတွေကို အော်ဟစ်ပြီး တောင်းဆို ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။ ရန်ကုန်မြို့မှာတော့ တာမွေမြို့နယ်အတွင်းက ကျောက်မြောင်းမှာ ပြောက်ကျားသပိတ်တွေ ဆင်နွှဲခဲ့ကြပြီး တရုတ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်တာတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရွှေဂုံတိုင် ခုံးကျော်တံတား အပါအဝင် တံတားတချို့မှာတော့ စစ်ကောင်စီရဲ့ အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်တွေဟာ လူသားမျိုးနွယ်တွေအပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ စာသားအပါအဝင် ကမ္ဘာမကြေဘူးဆိုတဲ့ စာသားတွေကို ပိုစတာတွေနဲ့ ချိတ်ဆွဲပြီးတော့ ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။
ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းချိန်ကစပြီး နိုင်ငံတဝန်း ဆန္ဒပြပွဲတွေကို အကြမ်းဖက်ဖြိုခွဲလို့ သေဆုံးသူဦးရေဟာ အခုဆိုရင် ၇၀၀ နီးပါးရှိလာပြီ ဖြစ်ပေမယ့်လည်း စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုတွေကတော့ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။
----------------------------
(Unicode)
ပဲခူးဆန်ဒပွပှဲ အကွမျးဖကျနှိမျနငျးမှု သဆေုံးသူမြား
ပဲခူးမွို့ ဆန်ဒပွသပိတျတှကေို မနေ့က အကွမျးဖကျ ပဈခတျဖွိုခှဲမှုကွောင့ျ ၆၀ ကြောျ သဆေုံးပွီး အတောျမြားမြား ထိခိုကျဒဏျရာရခဲ့တယျလို့ ပဲခူးမွို့ခံတဦးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ မန်တလေးမွို့မှာလညျး ဒီနေ့ မွတောငျသပိတျစဈကွောငျး ဖွိုခှဲခံရတာကွောင့ျ ဒါဇငျနဲ့ခြီပွီး အဖမျးခံခဲ့ရပါတယျ။ ဒီအခွအေနတှေေ အပါအဝငျ နိုငျငံတဝနျးက ဆန်ဒပွပှဲတှကေို ကိုရနျနိုငျ တငျပွပေးထားပါတယျ။
ပဲခူးမွို့မှာ မနေ့ကလုပျခဲ့တဲ့ ဆန်ဒပွသပိတျတှကေို စဈကောငျစီရဲ့ လကျနကျကိုငျ စဈတပျနဲ့ ရဲတပျဖှဲ့က အကွမျးဖကျ ဖွိုခှဲခဲ့တာကွောင့ျ ဆန်ဒပွတဲ့သူ ၆၅ ယောကျထကျမနညျး သဆေုံးခဲ့တယျလို့ ပဲခူးမွို့ခံတဦးက ဗှီအိုအကေို ဒီနေ့ အတညျပွု ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့သိရသလောကျ ၆၅ ယောကျလောကျ ကွားသိထားတယျ။ ဒဏျရာရတဲ့လူက ၄၀ ကြောျတယျ။ မနေ့ကဖမျးမိတာပဲ ကနြောျတို့ သိရသလောကျ အနိမ့ျဆုံး ၁၀၀ နီးပါးလောကျ ဖမျးလိုကျတယျ။”
ပဲခူးမွို့က မဂ်ဂတဈ၊ ပုဏ်ဏစု၊ တာပေါကျ၊ အလငျးရောငျ၊ ကြောကျကွီးစု၊ ဆံတောျတှငျး စတဲ့ ရပျကှကျတှမှောရှိတဲ့ ဆန်ဒပွ ပငျမသပိတျတှရေဲ့ ခံတပျတှကေို စဈတပျနဲ့ ရဲအငျအား ၃၀၀ နဲ့ ၄၀၀ လောကျက သနေတျတှေ၊ မောျတာ ဗုံးသီးတှနေဲ့ မနေ့က ပဈခတျနှိမျနငျးခဲ့တာပါ။ အဲဒီပဈခတျမှုအတှငျး ထိခိုကျဒဏျရာ ရသူတှလေညျး အတောျမြားမြား ရှိခဲ့တာကွောင့ျ နောကျထပျ သဆေုံးသူဦးရလေညျး ထပျတိုးလာနိုငျဖှယျရှိတယျလို့ သိရပါတယျ။ ဒီနေ့မှာတော့ ပဲခူးမွို့က အဲဒီရပျကှကျတှမှော ဆန်ဒပွတာတှေ မရှိခဲ့ပမေယ့ျ မွို့အနောကျဘကျခွမျးက ကြောကျကွီးစု၊ ရှာသဈနဲ့ ဇိုငျးတောငျရပျကှကျတှမှော လူတှဒေါဇငျနဲ့ခြီပွီး သပိတျမှောကျ ဆန်ဒပွတာတှရှေိခဲ့ပွီး ညနပေိုငျးအထိတော့ ပဈခတျနှိမျနငျးတာတှေ မရှိဘူးလို့ အဆိုပါ ပဲခူးမွို့ခံက ပွောပါတယျ။
“ဒီနေ့ ပဲခူးကတော့ ပဈတာခတျတာတှတေော့ မရှိဘူးခငျဗြ။ ဆန်ဒပွတာတော့ ရှိတယျ။ မနကျပိုငျးမှာ ဆန်ဒပွပှဲတော့ လုပျတယျခငျဗြ။ အငျအားက ရာကြောျမယျ။ ပဲခူးမွို့ အနောကျဘကျအခွမျး။ ပဈခဲ့တဲ့အပိုငျးတှမှောတော့ ဒီနေ့ ဘာမှမရှိဘူး၊ ဆန်ဒပွတာ မရှိဘူး။”
ဒါ့အပွငျ မန်တလေးမွို့မှာဆိုရငျလညျး တက်ကသိုလျကြောငျးသားသမဂ်ဂ သပိတျစဈကွောငျး အပါအဝငျ ဆန်ဒပွ သပိတျစဈကွောငျးတှဟော ဒီနေ့မနကျ အစောပိုငျးကတညျးက တနေ့လုံး ခြီတကျ ဆန်ဒပွခဲ့ကွပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ မွနျမာ့နှေဦးတောျလှနျရေးကို စတငျခဲ့တဲ့ ဒေါကျတာတဇောဆနျး ဦးဆောငျတဲ့ မွတောငျသပိတျစဈကွောငျးကတော့ ခြီတကျဆန်ဒပွပွီး သိပျမကွာခငျမှာ စဈတပျနဲ့ ရဲတပျဖှဲ့တှရေဲ့ ဖွိုခှဲတာ ခံခဲ့ရပါတယျ။ ဒေါကျတာတဇောဆနျး ထှကျပွေးလှတျမွောကျခဲ့ပမေယ့ျ ဆန်ဒပွတဲ့သူတခြို့ အပါအဝငျ ရပျကှကျထဲမှာ နထေိုငျတဲ့သူတခြို့ အဖမျးခံခဲ့ရတယျလို့ ဒေါကျတာတဇောဆနျးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ဒီနေ့မနကျ ကနြောျတို့ မန်တလေးက သပိတျအငျအားတှကေတော့ ပုံမှနျအတိုငျးပဲ သပိတျစဈကွောငျးတှေ နေ့စဉျရှိနပေါတယျ။ ဒီနေ့မနကျမှာတော့ ကနြောျပါဝငျတဲ့ မွတောငျ သပိတျစဈကွောငျးကတော့ မနကျခငျးမှာ စဈသားတှေ ရဲတှေ လာပွီးတော့ ဖွိုခှဲသှားတယျ။ အဖမျးခံသှားရတာလညျး ရှိတယျ။ ကနြျတဲ့စဈကွောငျးတှတေော့ ကွားရတာ အားလုံး အဆငျပွပေါတယျ။ တနကေုနျပါပဲ၊ အရုဏျဦးကနေ ညအထိ သပိတျတှကေတော့ မန်တလေးမှာ ရှိနပေါတယျ။”
ကိုရနျနိုငျ - ဘယျအခြိနျလောကျက ဖွဈတာလဲ၊ ဘယျနရောမှာလဲ။
ဒေါကျတာတဇောဆနျး - “မွတောငျစဈကွောငျးက မနကျ ၉ နာရီ ၁၀ မိနဈလောကျမှာ ဖွိုခှဲခံရတာ။ စဈကွောငျးထှကျတာ ၉ နာရီလောကျမှာ စထှကျတာဆိုတော့။ စဈကွောငျးထှကျပွီးတော့ ၁၀ မိနဈ၊ ၁၅ မိနဈလောကျ ကွာတော့ပေါ့။ ၂၂ လမျးအနောကျ ၉၂ လမျးလောကျကမြယျနဲ့တူတယျ။”
ကိုရနျနိုငျ - အဲဒီမှာ ဘယျလောကျလောကျ အဖမျးခံလိုကျရလဲ။
ဒေါကျတာတဇောဆနျး - “ကနြောျတို့ အခုကွားတာတော့ Defense ပေါ့၊ လုံခွုံရေးတာဝနျ ယူထားတဲ့ လူငယျတှထေဲက ၁၅ ယောကျလောကျ အဖမျးခံရတယျလို့ ကွားတယျ။ နောကျ သူတို့ရောကျလာတဲ့ အခြိနျမှာ ကနြောျတို့ စဈကွောငျး ရှေ့ပွေးကငျးက သတငျးကွိုသိတဲ့အတှကျ ၃ မိနဈ ၄ မိနဈလောကျ ကွိုသိတဲ့အတှကျ လူစုခှဲလိုကျတယျ။ ခှဲတယျဆိုပမေယ့ျ နီးစပျရာ အိမျတှထေဲ ပွေးဝငျရတာပေါ့၊ ရပျကှကျထဲကို။ အဲဒီမှာ သူတို့ အိမျတအိမျကို သိသှားပွီးတော့ ပုနျးနတေဲ့ သပိတျစဈကွောငျးထဲက ၁၅ ယောကျလောကျ၊ အမြိုးသမီးခညြျးပဲ ၁၅ ယောကျလောကျ အဖမျးခံရတယျလို့ ကွားတယျ။ နောကျ ရပျကှကျထဲက ဘာမှမဆိုငျတဲ့ တှေ့တဲ့လူ ၂ ယောကျ ၃ ယောကျလောကျလညျး ဖမျးသှားတယျလို့ ကွားတယျ။ အားလုံးပေါငျး ၃၀ နီးပါးလောကျ အဖမျးခံရတယျလို့ သတငျးကွားပါတယျ။”
ကိုရနျနိုငျ - ဒီနေ့သပိတျစဈကွောငျး ဖွိုခှဲတဲ့နရောမှာ သူတို့ဘကျက ပဈခတျ နှိမျနငျးတာတှရေော ရှိလား။
ဒေါကျတာတဇောဆနျး - “ကနြောျကွားရတာတော့ သနေတျသံတှေ ကွားရတယျ၊ ပုနျးနတေဲ့အခြိနျမှာ သနေတျသံတှေ ကွားရတယျ။ တကယျတမျး သူတို့ရောကျလာတဲ့ အခြိနျမှာတော့ ကနြောျတို့စဈကွောငျးက မရှိတော့ဘူး။ ကနြောျတို့က လူစုခှဲပွီး ပုနျးနပွေီ။ အဲတော့ လူအုပျစုနဲ့တှေ့ပွီး ပဈတာခတျတာမြိုးတော့ မရှိဘူး။ ဒါပမေယ့ျ လူတှကွေောကျအောငျ သနေတျတှေ ဖောကျတယျဆိုတာတော့ ကနြောျ ကွားသိရပါတယျ။”
ကိုရနျနိုငျ - ထိခိုကျဒဏျရာရတဲ့ အခွအေနကေရော။ ဘာမြားကွားလဲ။
ဒေါကျတာတဇောဆနျး - “အဲဒီလိုတော့ မကွားသေးဘူး။”
ကိုရနျနိုငျ - ကိုတဇောဆနျးလညျး သပိတျစဈကွောငျး ဖွိုခှဲတဲ့အခါမှာ သီသီလေး လှတျသှားတယျလို့ သိရပါတယျ။ အဲဒီအခွအေနလေေးလညျး ပွောပါဦး။
ဒေါကျတာတဇောဆနျး - “ကနြောျတို့ ခုန ရှေ့ပွေးကငျးက ဖုနျးဆကျပွီး လှမျးပွောတာပေါ့။ အခုနောကျပိုငျး သူတို့က စဈကားတှေ ဘာတှေ မသုံးတော့ဘူးဗြ။ Four Wheel ကားတှေ တအားမွနျတာ၊ ဒုနျးစိုငျးမောငျးလာတာပေါ့။ အဲဒီသတငျး ကွားတယျဆိုတာနဲ့ ကနြောျတို့က လူစု အမွနျခှဲတာပေါ့။ ကနြောျတို့ လူစုခှဲနတေဲ့ အခြိနျပဲ ရောကျလာတဲ့ သဘောပေါ့။ လူစုခှဲအပွီး သူတို့လညျး အရောကျဆိုတော့ ၁ မိနဈ၊ ၂ မိနဈလောကျလေး အဲဒီနရော တနျးရောကျလာတာပေါ့။ စဈကွောငျးထဲက တခြို့ကလညျး ဆိုငျကယျတှေ ပါတော့ ဆိုငျကယျတှေ မောငျးပွေးကွတာပေါ့။ ကနြောျတို့လညျး သီသီလေးပါပဲ၊ ၁ မိနဈ ၂ မိနဈလောကျ စောပွီး လှတျသှားတာပေါ့။”
ကိုရနျနိုငျ - အဲတော့ အခုနောကျပိုငျးဆိုရငျ သူတို့ဘကျက ဆန်ဒပွပှဲတှကေို ဖွိုခှဲတာတှေ ပွငျးပွငျးထနျထနျတှေ လုပျလာတယျ။ ပွီးတော့ အရပျဝတျတှေ အရပျဘကျကကားတှေ သုံးလာတယျ။ အဲဒီအပေါျမှာရော ဘယျလိုမွငျလဲ။
ဒေါကျတာတဇောဆနျး - “ဒါကတော့ စဈကောငျစီရဲ့ လကျပါးစေ စဈသားတှေ ရဲတှကေ တကယျလိုကျနာရမယ့ျ လုပျထုံးလုပျနညျးတှေ Code of Conduct တှေ ရှိပါတယျ။ ဆန်ဒပွတာတှကေို ဘယျလိုကိုငျတှယျရမယျဆိုတာ။ ဒါပမေယ့ျ ဒီလူတှကေ ဘယျလိုမှ ဘယျစညျးမဉြျးစညျးကမျးနဲ့မှလညျး မညီဘူး။ အခု ဒီနေ့မနကျဆို အရပျဝတျတှနေဲ့ပါ ပါတယျပေါ့။ တနျးရောကျလာတယျ၊ တနျးပွီးတော့ အကွမျးဖကျတယျ၊ ဖွိုခှဲတယျ၊ သနေတျတှနေဲ့ပဈတယျ၊ ဖမျးမိသှားရငျလညျး ရိုကျတယျ နှကျတယျ။ ဒါတှကေ ဘယျလိုစညျးမဉြျးစညျးကမျးနဲ့မှ မညီတဲ့ တကယ့ျကို အကွမျးဖကျလုပျရပျတှပေါပဲ။ နောကျ လူတှကေို တမွို့လုံး စဈတယျ ဆေးတယျ ဖမျးတယျ၊ အကွောငျးမဲ့ပေါ့ဗြာ။ ဒါတှကေ ဘယျလိုမှကို မဖွဈသင့ျ မဖွဈထိုကျတဲ့ ကိစ်စတှပေါပဲဗြာ။ ဘယျလိုစညျးကမျးနဲ့မှလညျး ညီမှာမဟုတျပါဘူး။”
ဒါ့အပွငျ စဈကိုငျးတိုငျးဘကျမှာဆိုရငျလညျး ရှှဘေို၊ မုံရှာ၊ ကလေး၊ တမူး၊ တန့ျဆညျ၊ အရာတောျ စတဲ့မွို့တှမှောလညျး စဈအာဏာရှငျဆန့ျကငြျရေး သပိတျမှောကျ ဆန်ဒပွတာတှေ ရှိခဲ့ပွီး အရာတောျမွို့နဲ့ တမူးမွို့တှမှော အကွမျးဖကျ ပဈခတျဖွိုခှဲတာကွောင့ျ ၁ ယောကျစီ သဆေုံးတယျလို့ သိရပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ မွဈကွီးနားမွို့၊ မိုးကုတျမွို့နဲ့ ထားဝယျမွို့တှမှောလညျး မွို့ခံတှကေ ခြီတကျဆန်ဒပွခဲ့ကွပွီး စဈအာဏာရှငျပွုတျကရြေး၊ ဖကျဒရယျဒီမိုကရစေီ ပွညျထောငျစု ပေါျပေါကျရေး ကွှေးကွောျသံတှကေို အောျဟဈခဲ့ကွပါတယျ။
ပဲခူးတိုငျး ဖွူးမွို့နယျအတှငျးက ကညှတျကှငျးမွို့မှာဆိုရငျလညျး ဆန်ဒပွပွညျသူတှေ ပညာရေးဌာနဝနျထမျးတှကေ စဈအာဏာရှငျစနဈ ဆန့ျကငြျရေး၊ ခေါငျးဆောငျတှေ အပါအဝငျ ဖမျးဆီးခံထားရတဲ့သူတှေ ပွနျလှှတျပေးရေး စတဲ့ ကွှေးကွောျသံတှကေို အောျဟဈပွီး တောငျးဆို ဆန်ဒပွခဲ့ကွပါတယျ။ ရနျကုနျမွို့မှာတော့ တာမှမွေို့နယျအတှငျးက ကြောကျမွောငျးမှာ ပွောကျကြားသပိတျတှေ ဆငျနှှဲခဲ့ကွပွီး တရုတျအစိုးရကို ဆန့ျကငြျကန့ျကှကျတာတှလေညျး ရှိခဲ့ပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ရှှဂေုံတိုငျ ခုံးကြောျတံတား အပါအဝငျ တံတားတခြို့မှာတော့ စဈကောငျစီရဲ့ အကွမျးဖကျလုပျရပျတှဟော လူသားမြိုးနှယျတှအေပေါျ ကြူးလှနျတဲ့ ရာဇဝတျမှုဖွဈတယျဆိုတဲ့ စာသားအပါအဝငျ ကမ်ဘာမကွဘေူးဆိုတဲ့ စာသားတှကေို ပိုစတာတှနေဲ့ ခြိတျဆှဲပွီးတော့ ဆန်ဒပွခဲ့ကွပါတယျ။
ဖဖေောျဝါရီ ၁ ရကျနေ့ စဈတပျအာဏာသိမျးခြိနျကစပွီး နိုငျငံတဝနျး ဆန်ဒပွပှဲတှကေို အကွမျးဖကျဖွိုခှဲလို့ သဆေုံးသူဦးရဟော အခုဆိုရငျ ၇၀၀ နီးပါးရှိလာပွီ ဖွဈပမေယ့ျလညျး စဈအာဏာရှငျဆန့ျကငြျရေး လှုပျရှားမှုတှကေတော့ ဆကျလကျလုပျဆောငျနဆေဲ ဖွဈပါတယျ။
