(Zawgyi / Unicode)
ကပ်ရောဂါ COVID-19 ပြည်တွင်းကူးစက်မှု တိုင်းနဲ့ပြည်နယ် တော်တော်များများမှာပါ ကူးစက်ပျံ့နှံ့တာတွေ ပိုများလာတဲ့အတွက် ပြည်သူလူထုအနေနဲ့ အထူးသတိထား ကြိုတင်ကာကွယ်ကြဖို့ ဆေးပညာရှင်တွေက သတိပေးလိုက်ပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို မဆုမွန် စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ COVID-19 ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုက ဒီသီတင်းပတ်အတွင်းမှာကို အုပ်စုလိုက် ပိုးတွေ့ရှိမှု မြင့်တက်လာတာကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတဝန်း ကူးစက်ခံရသူပေါင်း ၁,၂၀၀ ကျော်အထိ ရှိသွားပြီဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်ပခရီးသွားရာဇဝင်မရှိ၊ ပိုးတွေ့လူနာနဲ့ တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ ဆက်စပ်မှု မရှိသူတွေမှာပါ ပိုးကူးစက်လာတဲ့အတွက် လူထုကြားမှာ စိုးရိမ်မှုတွေ ပိုတိုးလာသလို ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ပေးနေတဲ့ ဆရာဝန် ဆရာမတွေ ဆေးပညာရှင်တွေ ဘက်ကလည်း လူထုအနေနဲ့ ရောဂါအကူးမခံရအောင် ဂရုစိုက်ကြဖို့ အထူးသတိပေး နှိုးဆော်နေတာပါ။
ပြည်တွင်းကူးစက်မှု အများဆုံးဖြစ်လာနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်အပြင် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးမှာလည်း ပိုးတွေ့ရှိသူတွေ များလာတဲ့အတွက် ကိုဗစ်ကာလ ဖျားနာလူနာတွေကို အခမဲ့ ဆေးကုသမှုပေးနေတဲ့ Community Fever Clinic တွေမှာ ခရီးသွားရာဇဝင်ရှိသူတွေ အပါအဝင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု သံသယရှိသူတွေကို အထူးသတိထား စစ်ဆေးပေးနေတယ်လို့ Community Fever Clinic ကွန်ရက်ရဲ့ ဦးဆောင်ဆရာဝန်တဦးဖြစ်တဲ့ ဒေါက်တာကျော်မင်းထွန်းက ပြောပြပါတယ်။
“ပြီးခဲ့တဲ့ သောကြာနေ့ကဆိုရင် လူနာတွေထဲကနေ ၂ ယောက် လွှဲရတယ်။ ဒီနေ့ဆို ရန်ကင်းမှာ ၃ ယောက်လွှဲရတယ်။ လွှဲတယ်ဆိုတာက လုံးဝကွန်ဖမ်းဖြစ်တယ်၊ ကိုဗစ်လို့ သံသယရှိတယ် (Suspect နဲ့ Confirm Case) သေချာနိုင်တဲ့သူတွေကို ကျနော်တို့ လွှဲတာပေါ့နော်။ တခါတည်း တိုက်ရိုက် ဆေးရုံကို ပို့လိုက်တယ်။ ဆေးရုံမှာ ပေါ့စတစ်လို့ သေချာပြီဆိုရင် သူ့ရဲ့မိသားစုဝင်တွေကို ကျနော်တို့ Result အဖြေထွက်ထွက်ချင်းမှာပဲ တခါတည်းခေါ်ပြီး ကွာရမ်တင်းဆိုက်ကို ပို့တယ်ပေါ့နော်။ မြို့နယ်ကျန်းမာရေး၊ မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ ဆေးခန်းပေါင်းပြီး စီစဉ်ပေးနေတာပါ။ ကျနော်တို့ Fever Clinic မှာ အချက် ၃ ချက်ပေါ့နော်၊ ခရီးသွားရာဇဝင်ရှိတဲ့သူကို ကျနော်တို့ ရှာဖွေပေးတယ်။ နောက် COVID-19 (Confirm Case) အတည်ပြုလူနာ ဒါမှမဟုတ် (Suspect Case) သံသယလူနာတွေကို ရှာဖွေပေးပြီးတော့ COVID-19 Swab Test ယူလို့ရတဲ့ အနေအထားဖြစ်အောင် ဖန်တီးပေးပါတယ်။
“နယ်ကသူတွေ အထူးသဖြင့် ရခိုင်ကလာတဲ့သူတွေကို Fever Clinic မှာ လွှဲပေးပြီးတော့ ကွာရမ်တင်းခေါ်တာတို့ ကိုဗစ်စစ်တာတို့ လုပ်တာပေါ့နော်။ နောက် လူနာတွေဘက်က လာပြပြီးတော့ ကျနော် ကျမကတော့ ကေ့စ်နံပါတ် ဘယ်လောက်နဲ့ ထိတွေ့မှုရှိခဲ့တယ်၊ ကျမက ဘယ်လူနာနဲ့ ကားတစီးတည်း လေယာဉ်တစီးတည်း စီးခဲ့ဖူးတယ်။ ကိုဗစ်ပေ့ါစတစ်နဲ့ ရုံးတရုံးတည်းမှာ အလုပ်လုပ်ဖူးတယ်ဆိုရင် Primary Contact ဆိုရင် ကိုဗစ်စစ်ဖို့ တခါတည်း စီစဉ်ပေးပါတယ်။ နောက်တချက်က တိုက်ရိုက်လူနာလာပြတယ်၊ ဖျားတယ်၊ အနံ့မရဘူး၊ ကိုဗစ် Symptom လက္ခဏာရှိတာရှိမယ်၊ မရှိတာလည်း ရှိမယ်ပေါ့။ အဲ့ဒီ့မှာ ပြန်ခွဲလိုက်ပြီး ကိုဗစ်ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုရင် အနီးဆုံးဆေးရုံတွေကို ပြန်ချိတ်ဆက်တယ်ပေါ့နော်။”
အခုဆိုရင် ပြည်တွင်းကူးစက်မှု အများဆုံးဖြစ်နေတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးက မြို့နယ်အတော်များများမှာ အသွားအလာ အဝင်အထွက် ကန့်သတ်တာ နေအိမ်တွေထဲမှာပဲနေဖို့ အမိန့်ကြေညာချက်တွေ ထုတ်ပြန်ပြီး ကူးစက်ကာကွယ်နိုင်ရေး တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ဆောင်ရွက်နေချိန် ဖြစ်ပါတယ်။ တချိန်တည်းမှာပဲ ခရီးသွားအဝင်အထွက်ရှိပြီး လူဦးရေ ထူထပ်များပြားတဲ့ ဧရာဝတီတိုင်း အတွင်းမှာလည်း COVID-19 ကူးစက်မှုကာကွယ်ရေး အထူးကြပ်ကြပ်မတ်မတ် ဆောင်ရွက်နေပါတယ်လို့ ဧရာဝတီတိုင်း ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာန ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဒေါက်တာသန်းထွဋ်အောင်က ပြောပြပါတယ်။
“ကျနော်တို့ကတော့ ရန်ကုန်တိုင်းနဲ့လည်း နီးတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့လည်း နီးတယ်ပေါ့နော်။ ဆိုတော့ လူအဝင်အထွက် နောက် လူထုကြားမှာဖြစ်နေတဲ့ ရောဂါတွေကို အထူးသဖြင့် Surveillance System ကို သေချာလေး အခြေပြုပြီး ချမှတ်ပြီးတော့ လုပ်ပါတယ်။ Surveillance Team ဖွဲ့ထားပြီး ချထားတယ်။ နောက်တခုက ကိုယ့်ပြည်နယ်ထဲကို ဝင်လာတဲ့ ဝင်ပေါက်တွေဖြစ်တဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းဝင်ပေါက် ရခိုင်ပြည်နယ် ဝင်ပေါက်တွေမှာလည်း သေချာကို စစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ပါတယ်။ စစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်တယ်ဆိုတာ အထူးသဖြင့် လက္ခဏာရှိတဲ့သူတွေ၊ နောက်ပြီး Contact တွေနဲ့ထိတွေ့ပြီး ပြန်လာတဲ့သူတွေ အတွက် Points of Entry တွေမှာ ဂိတ်ပေါက်တွေမှာ Surveillance System လုပ်တယ်။
“နောက် ကုသရေးအတွက်ကိုလည်း Quarantine Facility တွေ အများကြီး လုပ်ထားပါတယ်။ ဆေးရုံမှာလည်း ကုသရေးကို ကြိုတင်ပြီးတော့ ပြင်ဆင်ထားပါတယ်။ အဓိကကတော့ လူထုဘက်က တဦးချင်း လိုက်နာဖို့ လိုပါတယ်။ တဦးချင်း Sincere ဖြစ်ဖို့လိုပါတယ်။ ကိုယ်က ရောဂါဖြစ်ပွားနေတဲ့ နေရာက ပြန်လာတယ်ဆိုရင် ဒါကိုလည်း သေချာလေး သတင်းပေးရပါမယ်။ ကူးစက်မခံရအောင် Mask တပ်ရမယ်၊ လက်ဆေးရမယ်၊ အချိန်တိုင်း အမြဲတမ်း လိုက်နာဖို့လိုပါတယ်။ ဥပဒေနဲ့ ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ဒေသန္တရ အမိန့်တွေကိုလည်း စနစ်တကျ လိုက်နာဖို့လိုပါတယ်။ အရေးယူဖို့ဆိုတာထက် လူထုကြား ဘေးကင်းအောင် ရောဂါမကူးစက်ရအောင် တားတယ်ဆိုတာသိပြီး မိမိကိုယ်တိုင်လည်း လိုက်နာပါ၊ တခြားသူပါ လိုက်နာအောင် ကူညီပေးပါလို့ ကျနော့်အနေနဲ့ မှာကြားလိုပါတယ်။”
အခုချိန်အထိ ပြည်တွင်းကူးစက်မှုနှုန်းက မြင့်တက်နေဆဲဖြစ်တာမို့ ကုသထိန်းချုပ်နိုင်အောင် ပြည်သူလူထုဘက်ကလည်း တကယ်လို့ မိမိ ဒါမှမဟုတ် မိသားစုဝင်ထဲ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာနဲ့ ဖျားနာလာရင် ချက်ချင်း အချိန်မဆိုင်းဘဲ ဖျားနာလူနာတွေ အထူးကုသပေးနေတဲ့ Community Fever Clinic အပါအဝင် ဆေးရုံဆေးခန်းတွေဆီကို အမြန်ဆုံး ဆက်သွယ်ပြသကြဖို့ကိုလည်း ဒေါက်တာကျော်မင်းထွန်းက တိုက်တွန်းပါတယ်။
“အဓိက ကိုယ့်မိသားစုမှာ သံသယရှိတယ်ဆိုရင် Community Fever Clinic ရန်ကုန်နက်ဝပ်ကို ချက်ချင်းဆက်သွယ်ပြီး သတင်းအချက်အလက်တွေ ပြောပြလို့ရတယ်။ ကိုယ့်ခံစားရတဲ့ ဝေဒနာကို ချက်ချင်း ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောပြပါ။ သိုသိုသိပ်သိပ်လုပ်ပြီး ကြိတ်ပြီးတော့ မကုပါနဲ့။ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းရှိမှ ကျနော်တို့ဘက်ကလည်း ကုသလို့ရမယ်။ အဲဒါမှ မြန်မြန် ကျနော်တို့ ဒီရောဂါကို ထိန်းနိုင်မယ်။ အဲဒါမှ ကူးစက်မှုနှုန်း Transmission Rate ကို ထိန်းနိုင်မယ်။ နို့မို့ သေချာမကုဘူး၊ သေချာပွင့်ပွင့်လင်းလင်း မပြောဘူးဆိုရင် ဆရာဝန်တွေဘက်က ကုသမှုပိုင်းမှာ အားနည်းပြီး ဒီလူနာကို မကုနိုင်ဘူးဆိုရင် သူကနေတဆင့် မိသားစု၊ မိသားစုကနေ ရပ်ကွက်၊ ရပ်ကွက်ကနေ မြို့နယ်အထိ ကူးစက်မှုမြင့်သွားမယ်။
“ဒါကြောင့် အကြံပေးချင်တာက တဦးတယောက်အနေနဲ့ တစုံတရာ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ခဲ့ရင် ဖျားတာပဲဖြစ်ဖြစ် အနံ့မရတာပဲဖြစ်ဖြစ် ကိုဗစ် Contact နဲ့ ထိတွေ့မိတာပဲဖြစ်ဖြစ် သတင်းအချက်အလက်ကို အတိအကျ မှန်မှန်ကန်ကန်ပေးပါ။ အဲဒါမှ ကျနော်တို့ ဆရာဝန်တွေဘက်က နောက်ထပ်လိုအပ်တဲ့ စစ်ဆေးကုသမှုတွေကို လုပ်ပေးလို့ရမယ်လို့ အကြံပေးချင်ပါတယ်။ အခုဆိုရင် Fever Clinic မှာပဲ Swab Test ယူလို့ရအောင် လုပ်နေပါပြီ။ အင်းစိန် Fever Clinic မှာ လာမယ့်အပတ်လောက်မှာ လုပ်နိုင်အောင် Plan အစီအစဉ် ဆွဲနေပါတယ်။ သေချာရင် ထပ်ပြီး ကြေညာ အကြောင်းကြားပါမယ်။”
လတ်တလောအခြေအနေမှာတော့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနဘက်က ပြည်တွင်းကူးစက်မှု ဆက်တိုက်မြင့်တက်လာတဲ့ အခြေအနေကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး ရောဂါကူးစက်နိုင်ခြေ အန္တရာယ်များတဲ့ ဒေသတွေနဲ့ ထိတွေ့ဆက်စပ်ခဲ့သူတွေကို ဆက်သွယ်စုံစမ်းပြီး လိုအပ်တဲ့ ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်နေသလို လူထုကြား ကူးစက်မှု ကာကွယ်ရေး အစီအစဉ်တွေမှာလည်း ပြည်သူလူထုအနေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြဖို့ကိုလည်း တိုက်တွန်းနှိုးဆော်ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ကူးစက်မှုများနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ရန်ကုန်လူထုကြားမှာတော့ ရပ်ကွက်မြို့နယ်တွေထဲ အမိန့်အာဏာသုံး အသွားအလာတွေ ကန့်သတ်လိုက်တာ၊ နေအိမ်တွေထဲမှာပဲ နေခိုင်းတာ အပါအဝင် သံသယရှိသူတွေကို စစ်ဆေးမှုတွေကို အင်အားသုံး ဆောင်ရွက်နေတဲ့အတွက် လူထုကြား စိုးရိမ်မှုတွေ ပိုမြင့်တက်လာနေပါတယ်။
----------------------------
(Unicode)
ရနျကုနျ Fever Clinic တှမှော ကိုဗဈရောဂါ အထူးသတိထား စဈဆေးနေ
ကပျရောဂါ COVID-19 ပွညျတှငျးကူးစကျမှု တိုငျးနဲ့ပွညျနယျ တောျတောျမြားမြားမှာပါ ကူးစကျပြံ့နှံ့တာတှေ ပိုမြားလာတဲ့အတှကျ ပွညျသူလူထုအနနေဲ့ အထူးသတိထား ကွိုတငျကာကှယျကွဖို့ ဆေးပညာရှငျတှကေ သတိပေးလိုကျပါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို မဆုမှနျ စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါ COVID-19 ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုက ဒီသီတငျးပတျအတှငျးမှာကို အုပျစုလိုကျ ပိုးတှေ့ရှိမှု မွင့ျတကျလာတာကွောင့ျ မွနျမာနိုငျငံတဝနျး ကူးစကျခံရသူပေါငျး ၁,၂၀၀ ကြောျအထိ ရှိသှားပွီဖွဈပါတယျ။ ပွညျပခရီးသှားရာဇဝငျမရှိ၊ ပိုးတှေ့လူနာနဲ့ တိုကျရိုကျထိတှေ့ ဆကျစပျမှု မရှိသူတှမှောပါ ပိုးကူးစကျလာတဲ့အတှကျ လူထုကွားမှာ စိုးရိမျမှုတှေ ပိုတိုးလာသလို ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှု ပေးနတေဲ့ ဆရာဝနျ ဆရာမတှေ ဆေးပညာရှငျတှေ ဘကျကလညျး လူထုအနနေဲ့ ရောဂါအကူးမခံရအောငျ ဂရုစိုကျကွဖို့ အထူးသတိပေး နှိုးဆောျနတောပါ။
ပွညျတှငျးကူးစကျမှု အမြားဆုံးဖွဈလာနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျအပွငျ ရနျကုနျတိုငျးဒသေကွီးမှာလညျး ပိုးတှေ့ရှိသူတှေ မြားလာတဲ့အတှကျ ကိုဗဈကာလ ဖြားနာလူနာတှကေို အခမဲ့ ဆေးကုသမှုပေးနတေဲ့ Community Fever Clinic တှမှော ခရီးသှားရာဇဝငျရှိသူတှေ အပါအဝငျ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှု သံသယရှိသူတှကေို အထူးသတိထား စဈဆေးပေးနတေယျလို့ Community Fever Clinic ကှနျရကျရဲ့ ဦးဆောငျဆရာဝနျတဦးဖွဈတဲ့ ဒေါကျတာကြောျမငျးထှနျးက ပွောပွပါတယျ။
“ပွီးခဲ့တဲ့ သောကွာနေ့ကဆိုရငျ လူနာတှထေဲကနေ ၂ ယောကျ လှှဲရတယျ။ ဒီနေ့ဆို ရနျကငျးမှာ ၃ ယောကျလှှဲရတယျ။ လှှဲတယျဆိုတာက လုံးဝကှနျဖမျးဖွဈတယျ၊ ကိုဗဈလို့ သံသယရှိတယျ (Suspect နဲ့ Confirm Case) သခြောနိုငျတဲ့သူတှကေို ကနြောျတို့ လှှဲတာပေါ့နောျ။ တခါတညျး တိုကျရိုကျ ဆေးရုံကို ပို့လိုကျတယျ။ ဆေးရုံမှာ ပေါ့စတဈလို့ သခြောပွီဆိုရငျ သူ့ရဲ့မိသားစုဝငျတှကေို ကနြောျတို့ Result အဖွထှေကျထှကျခငြျးမှာပဲ တခါတညျးခေါျပွီး ကှာရမျတငျးဆိုကျကို ပို့တယျပေါ့နောျ။ မွို့နယျကနြျးမာရေး၊ မွို့နယျအုပျခြုပျရေးနဲ့ ဆေးခနျးပေါငျးပွီး စီစဉျပေးနတောပါ။ ကနြောျတို့ Fever Clinic မှာ အခကြျ ၃ ခကြျပေါ့နောျ၊ ခရီးသှားရာဇဝငျရှိတဲ့သူကို ကနြောျတို့ ရှာဖှပေေးတယျ။ နောကျ COVID-19 (Confirm Case) အတညျပွုလူနာ ဒါမှမဟုတျ (Suspect Case) သံသယလူနာတှကေို ရှာဖှပေေးပွီးတော့ COVID-19 Swab Test ယူလို့ရတဲ့ အနအေထားဖွဈအောငျ ဖနျတီးပေးပါတယျ။
“နယျကသူတှေ အထူးသဖွင့ျ ရခိုငျကလာတဲ့သူတှကေို Fever Clinic မှာ လှှဲပေးပွီးတော့ ကှာရမျတငျးခေါျတာတို့ ကိုဗဈစဈတာတို့ လုပျတာပေါ့နောျ။ နောကျ လူနာတှဘေကျက လာပွပွီးတော့ ကနြောျ ကမြကတော့ ကေ့ဈနံပါတျ ဘယျလောကျနဲ့ ထိတှေ့မှုရှိခဲ့တယျ၊ ကမြက ဘယျလူနာနဲ့ ကားတစီးတညျး လယောဉျတစီးတညျး စီးခဲ့ဖူးတယျ။ ကိုဗဈပေ့ါစတဈနဲ့ ရုံးတရုံးတညျးမှာ အလုပျလုပျဖူးတယျဆိုရငျ Primary Contact ဆိုရငျ ကိုဗဈစဈဖို့ တခါတညျး စီစဉျပေးပါတယျ။ နောကျတခကြျက တိုကျရိုကျလူနာလာပွတယျ၊ ဖြားတယျ၊ အနံ့မရဘူး၊ ကိုဗဈ Symptom လက်ခဏာရှိတာရှိမယျ၊ မရှိတာလညျး ရှိမယျပေါ့။ အဲ့ဒီ့မှာ ပွနျခှဲလိုကျပွီး ကိုဗဈဖွဈနိုငျတယျဆိုရငျ အနီးဆုံးဆေးရုံတှကေို ပွနျခြိတျဆကျတယျပေါ့နောျ။”
အခုဆိုရငျ ပွညျတှငျးကူးစကျမှု အမြားဆုံးဖွဈနတေဲ့ ရနျကုနျတိုငျးဒသေကွီးက မွို့နယျအတောျမြားမြားမှာ အသှားအလာ အဝငျအထှကျ ကန့ျသတျတာ နအေိမျတှထေဲမှာပဲနဖေို့ အမိန့ျကွညောခကြျတှေ ထုတျပွနျပွီး ကူးစကျကာကှယျနိုငျရေး တငျးတငျးကပြျကပြျ ဆောငျရှကျနခြေိနျ ဖွဈပါတယျ။ တခြိနျတညျးမှာပဲ ခရီးသှားအဝငျအထှကျရှိပွီး လူဦးရေ ထူထပျမြားပွားတဲ့ ဧရာဝတီတိုငျး အတှငျးမှာလညျး COVID-19 ကူးစကျမှုကာကှယျရေး အထူးကွပျကွပျမတျမတျ ဆောငျရှကျနပေါတယျလို့ ဧရာဝတီတိုငျး ကနြျးမာရေးဦးစီးဌာန ဒုတိယညှှနျကွားရေးမှူးခြုပျ ဒေါကျတာသနျးထှဋျအောငျက ပွောပွပါတယျ။
“ကနြောျတို့ကတော့ ရနျကုနျတိုငျးနဲ့လညျး နီးတယျ။ ရခိုငျပွညျနယျနဲ့လညျး နီးတယျပေါ့နောျ။ ဆိုတော့ လူအဝငျအထှကျ နောကျ လူထုကွားမှာဖွဈနတေဲ့ ရောဂါတှကေို အထူးသဖွင့ျ Surveillance System ကို သခြောလေး အခွပွေုပွီး ခမြှတျပွီးတော့ လုပျပါတယျ။ Surveillance Team ဖှဲ့ထားပွီး ခထြားတယျ။ နောကျတခုက ကိုယ့ျပွညျနယျထဲကို ဝငျလာတဲ့ ဝငျပေါကျတှဖွေဈတဲ့ ရနျကုနျတိုငျးဝငျပေါကျ ရခိုငျပွညျနယျ ဝငျပေါကျတှမှောလညျး သခြောကို စဈဆေးမှုတှေ လုပျပါတယျ။ စဈဆေးမှုတှေ လုပျတယျဆိုတာ အထူးသဖွင့ျ လက်ခဏာရှိတဲ့သူတှေ၊ နောကျပွီး Contact တှနေဲ့ထိတှေ့ပွီး ပွနျလာတဲ့သူတှေ အတှကျ Points of Entry တှမှော ဂိတျပေါကျတှမှော Surveillance System လုပျတယျ။
“နောကျ ကုသရေးအတှကျကိုလညျး Quarantine Facility တှေ အမြားကွီး လုပျထားပါတယျ။ ဆေးရုံမှာလညျး ကုသရေးကို ကွိုတငျပွီးတော့ ပွငျဆငျထားပါတယျ။ အဓိကကတော့ လူထုဘကျက တဦးခငြျး လိုကျနာဖို့ လိုပါတယျ။ တဦးခငြျး Sincere ဖွဈဖို့လိုပါတယျ။ ကိုယျက ရောဂါဖွဈပှားနတေဲ့ နရောက ပွနျလာတယျဆိုရငျ ဒါကိုလညျး သခြောလေး သတငျးပေးရပါမယျ။ ကူးစကျမခံရအောငျ Mask တပျရမယျ၊ လကျဆေးရမယျ၊ အခြိနျတိုငျး အမွဲတမျး လိုကျနာဖို့လိုပါတယျ။ ဥပဒနေဲ့ ထုတျပွနျထားတဲ့ ဒသေန်တရ အမိန့ျတှကေိုလညျး စနဈတကြ လိုကျနာဖို့လိုပါတယျ။ အရေးယူဖို့ဆိုတာထကျ လူထုကွား ဘေးကငျးအောငျ ရောဂါမကူးစကျရအောငျ တားတယျဆိုတာသိပွီး မိမိကိုယျတိုငျလညျး လိုကျနာပါ၊ တခွားသူပါ လိုကျနာအောငျ ကူညီပေးပါလို့ ကနြော့ျအနနေဲ့ မှာကွားလိုပါတယျ။”
အခုခြိနျအထိ ပွညျတှငျးကူးစကျမှုနှုနျးက မွင့ျတကျနဆေဲဖွဈတာမို့ ကုသထိနျးခြုပျနိုငျအောငျ ပွညျသူလူထုဘကျကလညျး တကယျလို့ မိမိ ဒါမှမဟုတျ မိသားစုဝငျထဲ ပုံမှနျမဟုတျတဲ့ ရောဂါလက်ခဏာနဲ့ ဖြားနာလာရငျ ခကြျခငြျး အခြိနျမဆိုငျးဘဲ ဖြားနာလူနာတှေ အထူးကုသပေးနတေဲ့ Community Fever Clinic အပါအဝငျ ဆေးရုံဆေးခနျးတှဆေီကို အမွနျဆုံး ဆကျသှယျပွသကွဖို့ကိုလညျး ဒေါကျတာကြောျမငျးထှနျးက တိုကျတှနျးပါတယျ။
“အဓိက ကိုယ့ျမိသားစုမှာ သံသယရှိတယျဆိုရငျ Community Fever Clinic ရနျကုနျနကျဝပျကို ခကြျခငြျးဆကျသှယျပွီး သတငျးအခကြျအလကျတှေ ပွောပွလို့ရတယျ။ ကိုယ့ျခံစားရတဲ့ ဝဒေနာကို ခကြျခငြျး ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျး ပွောပွပါ။ သိုသိုသိပျသိပျလုပျပွီး ကွိတျပွီးတော့ မကုပါနဲ့။ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျးရှိမှ ကနြောျတို့ဘကျကလညျး ကုသလို့ရမယျ။ အဲဒါမှ မွနျမွနျ ကနြောျတို့ ဒီရောဂါကို ထိနျးနိုငျမယျ။ အဲဒါမှ ကူးစကျမှုနှုနျး Transmission Rate ကို ထိနျးနိုငျမယျ။ နို့မို့ သခြောမကုဘူး၊ သခြောပှင့ျပှင့ျလငျးလငျး မပွောဘူးဆိုရငျ ဆရာဝနျတှဘေကျက ကုသမှုပိုငျးမှာ အားနညျးပွီး ဒီလူနာကို မကုနိုငျဘူးဆိုရငျ သူကနတေဆင့ျ မိသားစု၊ မိသားစုကနေ ရပျကှကျ၊ ရပျကှကျကနေ မွို့နယျအထိ ကူးစကျမှုမွင့ျသှားမယျ။
“ဒါကွောင့ျ အကွံပေးခငြျတာက တဦးတယောကျအနနေဲ့ တစုံတရာ ရောဂါလက်ခဏာ ဖွဈခဲ့ရငျ ဖြားတာပဲဖွဈဖွဈ အနံ့မရတာပဲဖွဈဖွဈ ကိုဗဈ Contact နဲ့ ထိတှေ့မိတာပဲဖွဈဖွဈ သတငျးအခကြျအလကျကို အတိအကြ မှနျမှနျကနျကနျပေးပါ။ အဲဒါမှ ကနြောျတို့ ဆရာဝနျတှဘေကျက နောကျထပျလိုအပျတဲ့ စဈဆေးကုသမှုတှကေို လုပျပေးလို့ရမယျလို့ အကွံပေးခငြျပါတယျ။ အခုဆိုရငျ Fever Clinic မှာပဲ Swab Test ယူလို့ရအောငျ လုပျနပေါပွီ။ အငျးစိနျ Fever Clinic မှာ လာမယ့ျအပတျလောကျမှာ လုပျနိုငျအောငျ Plan အစီအစဉျ ဆှဲနပေါတယျ။ သခြောရငျ ထပျပွီး ကွညော အကွောငျးကွားပါမယျ။”
လတျတလောအခွအေနမှောတော့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနဘကျက ပွညျတှငျးကူးစကျမှု ဆကျတိုကျမွင့ျတကျလာတဲ့ အခွအေနကေို ထိနျးခြုပျနိုငျရေး ရောဂါကူးစကျနိုငျခွေ အန်တရာယျမြားတဲ့ ဒသေတှနေဲ့ ထိတှေ့ဆကျစပျခဲ့သူတှကေို ဆကျသှယျစုံစမျးပွီး လိုအပျတဲ့ ကနြျးမာရေးစဈဆေးမှုတှေ လုပျနသေလို လူထုကွား ကူးစကျမှု ကာကှယျရေး အစီအစဉျတှမှောလညျး ပွညျသူလူထုအနနေဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျကွဖို့ကိုလညျး တိုကျတှနျးနှိုးဆောျပါတယျ။
ဒါပမေယ့ျ ကူးစကျမှုမြားနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျနဲ့ ရနျကုနျလူထုကွားမှာတော့ ရပျကှကျမွို့နယျတှထေဲ အမိန့ျအာဏာသုံး အသှားအလာတှေ ကန့ျသတျလိုကျတာ၊ နအေိမျတှထေဲမှာပဲ နခေိုငျးတာ အပါအဝငျ သံသယရှိသူတှကေို စဈဆေးမှုတှကေို အငျအားသုံး ဆောငျရှကျနတေဲ့အတှကျ လူထုကွား စိုးရိမျမှုတှေ ပိုမွင့ျတကျလာနပေါတယျ။
