[Zawgyi/Unicode]
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကိုဗစ်ရောဂါ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာတွေ တိုးလာနေတာနဲ့အမျှ သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေကို ကန့်သတ်ထားတာကြောင့် စစ်ရှောင်ဒုက္ခသည်တွေနဲ့ ဒေသခံတွေ စားနပ်ရိက္ခာ အခက်အခဲနဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက် စိုးရိမ်စရာ ကြုံနေရတဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မအိမ့်သန္တာထွန်းက သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကိုဗစ်ရောဂါဖြစ်ပွားမှု များလာနေတဲ့ အချိန်မှာပဲ ဒေသတွင်း စစ်ရေးတင်းမာမှုတွေကြောင့် တိမ်းရှောင်နေသူတွေနဲ့ ပဋိပက္ခဒေသတွေမှာ နေထိုင်ကြသူတွေအတွက် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုတွေမှာ လိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေသလို၊ စားနပ်ရိက္ခာ ရှားပါးလာနေတယ်လို့ အကူအညီပေးနေသူတွေက ပြောပါတယ်။
လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေနဲ့ ကပ်ဘေးဒဏ်သင့် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဒုက္ခသည်တွေအတွက် လိုအပ်ချက်တွေက ပိုများလာနေတယ်လို့လည်း ကျောက်တော်မြို့နယ် ညောင်ချောင်းစစ်ရှောင်စခန်းက တာဝန်ခံ ကိုခိုင်မျိုးအောင်က ပြောပါတယ်။
“သူတို့ကို ဒီအတိုင်းပဲ ပစ်ထားလိုက်လို့ မရဘူး။ ကိုဗစ်နဲ့ဆိုပြီးတော့၊ ပစ်ထားလိုက်ရင် ကိုဗစ်ရောဂါ မဝင်ဘဲနဲ့ ငတ်ပြီးတော့ သေသွားနိုင်တဲ့ အနေအထားရှိတယ်။ ကျနော်တို့မှာ ဒီ ၉ လပိုင်း ၁၈၊ ၁၉၊ ၂၀ ဆိုရင် ရှိတဲ့ ရိက္ခာက ပြတ်ပြီ။ အဲ့ဒီအချိန်မှာသာ သူတို့ ပုံမှန်လို ထောက်ပံ့တဲ့ပုံစံမျိုး ကိုဗစ်နဲ့ ပတ်သက်လို့သာ ရိက္ခာကို ကျနော်တို့ Camp ကို မပို့နိုင်ဘူးဆိုရင်တော့ ပြတ်လပ်မှု အနေအထားရှိနိုင်ပါတယ်။ သူတို့ကို အားကိုးပြီး မှီခိုပြီးနေကြရတာကို ကျနော်တို့က တခြား ကျနော်တို့ဆီမှာ တခြားဒီ လူမှုရေးအသင်းအဖွဲ့တွေ NGO တွေကလည်း ကျနော်တို့ ဘာမှ အထောက်အပံ့မရဘူး။ ဒီ UN အဖွဲ့ ကပဲ ကျနော်တို့ကို ထောက်ပံ့နေတာရှိတယ်။”
ကပ်ရောဂါကြောင့် ညမထွက်ရအမိန့်နဲ့ နေအိမ်မှာပဲ နေကြဖို့ အမိန့်တွေ ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဒုက္ခသည်တွေအတွက် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုတွေ အားနည်းနေတာကလည်း အဓိကစိန်ခေါ် တခုဖြစ်နေတယ်လို့ ကိုခိုင်မျိုးအောင်ကပြောပါတယ်။
“သူတို့ကတော့ ကိုဗစ်ကို စိုးရိမ်မှုတော့ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုဗစ်ထက် ကြောက်စရာကောင်းတာက အဲ့ဒီမှာ(သူတို့ရပ်ရွာအတွင်း) နေလို့မရဘူး။ သူတို့အိမ်မှာ သူတို့ နေလို့ကို မရတဲ့ အနေအထားရောက် လာတာ။ ကျန်းမာရေးဌာနက နေပြီးတော့ ကိုဗစ်ကြေညာပြီးမှ စမဖြစ်ခင်ကတည်းရော ခုဖြစ်ပြီးမှရော ထူးထူးခြားခြားကူညီပံ့ပိုးတာတော့ မရှိပါဘူး။ နဂိုအတိုင်းပါဘဲ။ ဆိုတော့ ကျန်းမာရေးနှင့် ပတ်သက်ပြီးတော့ စိတ်ချရအောင်တော့သူတို့ဘက်က ထူးထူးခြားခြား ကူညီလုပ်ကိုင်ပေးနေတာမျိုး ခုအချိန်ထိတော့ ကျနော်တို့မတွေ့ရသေးပါဘူး။”
ကိုဗစ်ရောဂါကို တားဆီးကာကွယ်နိုင်ဖို့အတွက်ဆိုပြီး ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ စည်းကမ်းချက်တွေအတိုင်းသာ ကြာကြာဆက်သွားမယ်ဆိုရင် စစ်ရှောင်စခန်းမှာရှိနေတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေအတွက် ပိုပြီးဆိုးရွားတဲ့ အခြေအနေတွေ ဖြစ်လာနိုင်တာကြောင့် အစိုးရအနေနဲ့ ဒေသခံတွေအတွက် ထည့်သွင်းစဉ်းစားပေးဖို့ လိုတယ်လို့ ရသေ့တောင်မြို့က စစ်ရှောင်တွေအရေး ကူညီပေးနေတဲ့ ကိုဘက္ကာက ပြောပါတယ်။
“ဒီလိုသာ ကျနော်တို့ Stay Home ပုံစံမျိုးနဲ့ ကိုဗစ်အတားအဆီးတွေ နောက်ပြီး ကျေးရွာတွေမြို့တွေကို ပိတ်ထားမယ်ဆိုရင် တော်တော်အခက်အခဲဖြစ်သွားမယ်ဗျ။ စစ်ဘေးရှောင်တွေကို မပြောနဲ့ မြို့ခံလူထုတွေအတွက်တောင် တော်တော် ဒုက္ခဆင်းရဲမျိုးစုံခံရမှဗျ။ စစ်ဘေးရှောင်တွေအတွက်ဆိုရင် တော့ မတွေးရဲစရာပေါ့။ ကျနော်တို့ ပြည်သူလူထုတွေ ဒုက္ခရောက်နေကြတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် မိဘတွေလိုဖြစ်တဲ့ အုပ်ချုပ်နေတဲ့လူတွေက ကျနော်တို့ ပြည်သူလူထုတွေအတွက် ဒေသခံတွေအတွက် တိုင်းရင်းသားတွေအတွက် စဉ်းစားပေးဖို့ ကျနော် တောင်းဆိုချင်တယ်ဗျ။”
ရခိုင်ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့ ပြောခွင့်ရ စည်ပင်သာယာရေးဝန်ကြီး ဦးဝင်းမြင့်ကတော့ စစ်ရှောင်စခန်းတွေနဲ့ ပဋိပက္ခဒေသတွေမှာဖြစ်နေတဲ့ အခက်အခဲတွေကို အကူအညီပေးဖို့ ပြင်ဆင်ထားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“စစ်ရှောင်စခန်းတွေအနေနဲ့လည်းပဲ ဒီစစ်ရှောင်စခန်းတွေမှာ ကျန်းမာရေးအသိပညာပေးလုပ်ငန်းတွေ လုပ်ပေးတယ်။ ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးမှုတွေလည်း လုပ်ဆောင်ပေးနေတယ်ပေါ့နှော်။ စားသောက်ရေး အပိုင်းမှာကျတော့ ဒီမှာတော့ နှစ်ပိုင်းရှိနိုင်တယ်။ အဲ့ဒါကကျနော်တို့ဆီမှာ စစ်ရှောင်စခန်းက ကျနော်တို့ရဲ့ စာရင်းထဲဝင်ထားတဲ့ စစ်ရှောင်စခန်းတွေကတော့ ကျနော်တို့ ပံ့ပိုးမှုကို ကျနော်တို့ လုပ်ဆောင်ပေးသွားဖို့ရှိပါတယ်။ ဒါက ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အနေအထားအပေါ်မှာ ကျနော်တို့ ပြည်သူတွေ အကြပ်အတည်း မဖြစ်ရအောင်တော့ တတ်နိုင်သမျှကြိုးစားပေးနေတယ်ပေါ့နော်။”
မြန်မာနိုင်ငံအခြေစိုက် ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးမှူးရုံးကတော့ ကပ်ဘေးသင့်နေချိန် တိုက်ခိုက်မှုတွေ ရပ်စဲဖို့ ဒီတပတ်ထဲမှာပဲ ထပ်မံတိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ကမ္ဘာတဝန်း ကပ်ရောဂါနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရချိန်မှာ တိုက်ခိုက်မှုတွေ ရပ်စဲကြဖို့ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ တိုက်တွန်းချက်ကို နားထောင်ဖို့နဲ့ ကပ်ရောဂါရော စစ်ဘေးဒဏ်ပါခံနေရတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဒေသခံတွေ အရေးကြီးတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ရရှိနိုင်အောင် အင်တာနက်ဝန်ဆောင်မှုတွေ အပြည့်အ၀ ပြန်ဖွင့်ပေးဖို့လည်း တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
[Unicode Version]
ကိုဗဈဒုတိယလှိုငျးကွုံနတေဲ့ ရခိုငျက စဈဘေးရှောငျတှေ ပိုပွီးအခကျတှေ့နေ
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ကိုဗဈရောဂါ ဓာတျခှဲအတညျပွုလူနာတှေ တိုးလာနတောနဲ့အမြှ သှားလာလှုပျရှားမှုတှကေို ကန့ျသတျထားတာကွောင့ျ စဈရှောငျဒုက်ခသညျတှနေဲ့ ဒသေခံတှေ စားနပျရိက်ခာ အခကျအခဲနဲ့ ကနြျးမာရေးအတှကျ စိုးရိမျစရာ ကွုံနရေတဲ့အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မအိမ့ျသန်တာထှနျးက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ကိုဗဈရောဂါဖွဈပှားမှု မြားလာနတေဲ့ အခြိနျမှာပဲ ဒသေတှငျး စဈရေးတငျးမာမှုတှကွေောင့ျ တိမျးရှောငျနသေူတှနေဲ့ ပဋိပက်ခဒသေတှမှော နထေိုငျကွသူတှအေတှကျ ကနြျးမာရေး စောင့ျရှောကျမှုတှမှော လိုအပျခကြျတှေ ရှိနသေလို၊ စားနပျရိက်ခာ ရှားပါးလာနတေယျလို့ အကူအညီပေးနသေူတှကေ ပွောပါတယျ။
လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခတှနေဲ့ ကပျဘေးဒဏျသင့ျ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ဒုက်ခသညျတှအေတှကျ လိုအပျခကြျတှကေ ပိုမြားလာနတေယျလို့လညျး ကြောကျတောျမွို့နယျ ညောငျခြောငျးစဈရှောငျစခနျးက တာဝနျခံ ကိုခိုငျမြိုးအောငျက ပွောပါတယျ။
“သူတို့ကို ဒီအတိုငျးပဲ ပဈထားလိုကျလို့ မရဘူး။ ကိုဗဈနဲ့ဆိုပွီးတော့၊ ပဈထားလိုကျရငျ ကိုဗဈရောဂါ မဝငျဘဲနဲ့ ငတျပွီးတော့ သသှေားနိုငျတဲ့ အနအေထားရှိတယျ။ ကနြောျတို့မှာ ဒီ ၉ လပိုငျး ၁၈၊ ၁၉၊ ၂၀ ဆိုရငျ ရှိတဲ့ ရိက်ခာက ပွတျပွီ။ အဲ့ဒီအခြိနျမှာသာ သူတို့ ပုံမှနျလို ထောကျပံ့တဲ့ပုံစံမြိုး ကိုဗဈနဲ့ ပတျသကျလို့သာ ရိက်ခာကို ကနြောျတို့ Camp ကို မပို့နိုငျဘူးဆိုရငျတော့ ပွတျလပျမှု အနအေထားရှိနိုငျပါတယျ။ သူတို့ကို အားကိုးပွီး မှီခိုပွီးနကွေရတာကို ကနြောျတို့က တခွား ကနြောျတို့ဆီမှာ တခွားဒီ လူမှုရေးအသငျးအဖှဲ့တှေ NGO တှကေလညျး ကနြောျတို့ ဘာမှ အထောကျအပံ့မရဘူး။ ဒီ UN အဖှဲ့ ကပဲ ကနြောျတို့ကို ထောကျပံ့နတောရှိတယျ။”
ကပျရောဂါကွောင့ျ ညမထှကျရအမိန့ျနဲ့ နအေိမျမှာပဲ နကွေဖို့ အမိန့ျတှေ ထုတျပွနျထားတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ဒုက်ခသညျတှအေတှကျ ကနြျးမာရေး စောင့ျရှောကျမှုတှေ အားနညျးနတောကလညျး အဓိကစိနျခေါျ တခုဖွဈနတေယျလို့ ကိုခိုငျမြိုးအောငျကပွောပါတယျ။
“သူတို့ကတော့ ကိုဗဈကို စိုးရိမျမှုတော့ရှိပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကိုဗဈထကျ ကွောကျစရာကောငျးတာက အဲ့ဒီမှာ(သူတို့ရပျရှာအတှငျး) နလေို့မရဘူး။ သူတို့အိမျမှာ သူတို့ နလေို့ကို မရတဲ့ အနအေထားရောကျ လာတာ။ ကနြျးမာရေးဌာနက နပွေီးတော့ ကိုဗဈကွညောပွီးမှ စမဖွဈခငျကတညျးရော ခုဖွဈပွီးမှရော ထူးထူးခွားခွားကူညီပံ့ပိုးတာတော့ မရှိပါဘူး။ နဂိုအတိုငျးပါဘဲ။ ဆိုတော့ ကနြျးမာရေးနှင့ျ ပတျသကျပွီးတော့ စိတျခရြအောငျတော့သူတို့ဘကျက ထူးထူးခွားခွား ကူညီလုပျကိုငျပေးနတောမြိုး ခုအခြိနျထိတော့ ကနြောျတို့မတှေ့ရသေးပါဘူး။”
ကိုဗဈရောဂါကို တားဆီးကာကှယျနိုငျဖို့အတှကျဆိုပွီး ထုတျပွနျထားတဲ့ စညျးကမျးခကြျတှအေတိုငျးသာ ကွာကွာဆကျသှားမယျဆိုရငျ စဈရှောငျစခနျးမှာရှိနတေဲ့ ဒုက်ခသညျတှအေတှကျ ပိုပွီးဆိုးရှားတဲ့ အခွအေနတှေေ ဖွဈလာနိုငျတာကွောင့ျ အစိုးရအနနေဲ့ ဒသေခံတှအေတှကျ ထည့ျသှငျးစဉျးစားပေးဖို့ လိုတယျလို့ ရသေ့တောငျမွို့က စဈရှောငျတှအေရေး ကူညီပေးနတေဲ့ ကိုဘက်ကာက ပွောပါတယျ။
“ဒီလိုသာ ကနြောျတို့ Stay Home ပုံစံမြိုးနဲ့ ကိုဗဈအတားအဆီးတှေ နောကျပွီး ကြေးရှာတှမွေို့တှကေို ပိတျထားမယျဆိုရငျ တောျတောျအခကျအခဲဖွဈသှားမယျဗြ။ စဈဘေးရှောငျတှကေို မပွောနဲ့ မွို့ခံလူထုတှအေတှကျတောငျ တောျတောျ ဒုက်ခဆငျးရဲမြိုးစုံခံရမှဗြ။ စဈဘေးရှောငျတှအေတှကျဆိုရငျ တော့ မတှေးရဲစရာပေါ့။ ကနြောျတို့ ပွညျသူလူထုတှေ ဒုက်ခရောကျနကွေတယျ။ အဲ့ဒါကွောင့ျ မိဘတှလေိုဖွဈတဲ့ အုပျခြုပျနတေဲ့လူတှကေ ကနြောျတို့ ပွညျသူလူထုတှအေတှကျ ဒသေခံတှအေတှကျ တိုငျးရငျးသားတှအေတှကျ စဉျးစားပေးဖို့ ကနြောျ တောငျးဆိုခငြျတယျဗြ။”
ရခိုငျပွညျနယျအစိုးရအဖှဲ့ ပွောခှင့ျရ စညျပငျသာယာရေးဝနျကွီး ဦးဝငျးမွင့ျကတော့ စဈရှောငျစခနျးတှနေဲ့ ပဋိပက်ခဒသေတှမှောဖွဈနတေဲ့ အခကျအခဲတှကေို အကူအညီပေးဖို့ ပွငျဆငျထားတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“စဈရှောငျစခနျးတှအေနနေဲ့လညျးပဲ ဒီစဈရှောငျစခနျးတှမှော ကနြျးမာရေးအသိပညာပေးလုပျငနျးတှေ လုပျပေးတယျ။ ကနြျးမာရေး စဈဆေးမှုတှလေညျး လုပျဆောငျပေးနတေယျပေါ့နှောျ။ စားသောကျရေး အပိုငျးမှာကတြော့ ဒီမှာတော့ နှဈပိုငျးရှိနိုငျတယျ။ အဲ့ဒါကကနြောျတို့ဆီမှာ စဈရှောငျစခနျးက ကနြောျတို့ရဲ့ စာရငျးထဲဝငျထားတဲ့ စဈရှောငျစခနျးတှကေတော့ ကနြောျတို့ ပံ့ပိုးမှုကို ကနြောျတို့ လုပျဆောငျပေးသှားဖို့ရှိပါတယျ။ ဒါက ဖွဈပေါျနတေဲ့ အနအေထားအပေါျမှာ ကနြောျတို့ ပွညျသူတှေ အကွပျအတညျး မဖွဈရအောငျတော့ တတျနိုငျသမြှကွိုးစားပေးနတေယျပေါ့နောျ။”
မွနျမာနိုငျငံအခွစေိုကျ ကုလသမဂ်ဂ လူသားခငြျးစာနာထောကျထားမှုဆိုငျရာ ညှိနှိုငျးရေးမှူးရုံးကတော့ ကပျဘေးသင့ျနခြေိနျ တိုကျခိုကျမှုတှေ ရပျစဲဖို့ ဒီတပတျထဲမှာပဲ ထပျမံတိုကျတှနျးထားပါတယျ။
ကမ်ဘာတဝနျး ကပျရောဂါနဲ့ ရငျဆိုငျနရေခြိနျမှာ တိုကျခိုကျမှုတှေ ရပျစဲကွဖို့ ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှူးခြုပျရဲ့ တိုကျတှနျးခကြျကို နားထောငျဖို့နဲ့ ကပျရောဂါရော စဈဘေးဒဏျပါခံနရေတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ဒသေခံတှေ အရေးကွီးတဲ့ သတငျးအခကြျအလကျတှေ ရရှိနိုငျအောငျ အငျတာနကျဝနျဆောငျမှုတှေ အပွည့ျအ၀ ပွနျဖှင့ျပေးဖို့လညျး တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
