(Zawgyi / Unicode)
ကချင်ပြည်နယ် ဖားကန့်ဒေသ မြေပြိုကျမှုကို သွားရောက်စစ်ဆေးနေတဲ့ စုံစမ်းရေးအဖွဲ့ရဲ့ ခရီးစဉ်အကြောင်း နောက်ဆုံးရအခြေအနေနဲ့ ဒီအပေါ် သုံးသပ်ချက် အမြင်တွေကို မဆုမွန်က စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင်လ ၂ ရက်နေ့က ကချင်ပြည်နယ် ဖားကန့်ဒေသ ဝှေခါကျေးရွာ ကျောက်စိမ်းတူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းခွင် စွန့်ပစ်မြေစာပုံ မြေပြိုကျမှုကြောင့် ရေမဆေးကျောက် ရှာဖွေသူပေါင်း အနည်းဆုံး လူ ၁၇၂ ဦးအထိ အသက်ဆုံးခဲ့ရတဲ့အတွက် ကုလသမဂ္ဂ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာကပါ စိုးရိမ်တကြီး ဖြစ်လာကြရတဲ့ ဒီ ကျောက်စိမ်းတွင်း မြေပြိုကျမှုဖြစ်စဉ်ကို စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်ကိုယ်တိုင် လက်မှတ်ထိုးပြီး ဖွဲ့စည်းပေးလိုက်တဲ့ စုံစမ်းရေးအဖွဲ့ အခုဆိုရင် ဖားကန့်ဒေသကို ရောက်ရှိနေကြပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
စနေနေ့ညက ရောက်လာတဲ့ သယံဇာတနဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးဝန်ကြီး ဦးအုန်းဝင်း ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဦးဆောင်ပြီး ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး၊ လူမှုဝန်ထမ်း ကယ်ဆယ်ရေးနဲ့ ပြန်လည်နေရာချထားရေး ဝန်ကြီးတွေ ပါဝင်တဲ့ စံုံစမ်းရေးအဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီးတွေနဲ့ ကချင်ပြည်နယ် အစိုးရအဖွဲ့တို့ ဒီကနေ့ ဖားကန့်ဒေသ ဝှေခါမှော်အထိ သွားရောက်လေ့လာခဲ့တဲ့ အခြေအနေကို ကိုယ်တိုင် ခရီးစဉ်မှာ လိုက်ပါနေတဲ့ ဖားကန့်ဒေသ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးတင့်စိုးက ဗွီအိုအေကို ပြောပြပါတယ်။
“ဟုတ်ကဲ့ ကျနော် အခု အဲဒီခရီးစဉ်မှာ ပါပါတယ်။ ဝန်ကြီး ၃ ပါး ပါပါတယ်။ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးရော လူကယ်ပြန် ဒေါက်တာဝင်းမြတ်အေး၊ သယံဇာတဝန်ကြီး ဦးအုန်းဝင်း၊ ကချင်ဝန်ကြီးချုပ် ဒေါက်တာခက်အောင်၊ ကချင်ပြည်နယ် လုံနယ်ဝန်ကြီး၊ ကချင်ပြည်နယ် သယံဇာတဝန်ကြီး၊ ကချင်ပြည်နယ် လူမှုရေးဝန်ကြီးနဲ့ ရဲမှူးချုပ် ဦးအောင်နိုင်သူ စသဖြင့်ပေါ့၊ ဖြစ်တဲ့နေရာပေါ့ဗျာ ဖြစ်တဲ့နေရာဘက်ကမ်းမှာ သွားပြီး မေးပါတယ်ဗျ။ နောက် အဲ့ကနေ ဆိပ်မူကျေးရွာအုပ်စုက အန္တရာယ်ရှိနိုင်တဲ့ ကန်ဟောင်းတွေပေါ့ဗျာ၊ လုပ်ကွက်ဟောင်းတွေကို သွားပြီးကြည့်တယ်။ အဲ့ကနေ ဖားကန့် ကျောက်မျက်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ရုံးကိုသွားတယ်။ အဲ့မှာ ဒေသခံ ကျောက်မျက်လုပ်ငန်းရှင်တွေ တွေ့တယ်၊ ဆွေးနွေးတယ်။ အခု အဲ့ကနေပြီးတော့ နောက်ထပ် လုပ်ကွက်တွေဆီကို သွားနေတယ်ဗျ။”
ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးတွေနဲ့ ကချင်ပြည်နယ် အစိုးရအဖွဲ့ဝင်တွေပါ ပါဝင်တဲ့ စုံစမ်းရေးအဖွဲ့ဟာ ဖားကန့်ဒေသခံတွေနဲ့ ဒီကနေ့ တွေ့ဆုံချိန်မှာ ကျောက်စိမ်းတူးဖော်နေတဲ့ အခြေအနေနဲ့ ရေမဆေးကျောက်တူးသမားတွေ တရားမဝင် တူးဖော်လုပ်ကိုင်နေတဲ့အပေါ် ဝန်ကြီးရဲ့ ပြောဆိုချက်တွေအပေါ် ဖားကန့်ဒေသခံတွေဘက်က အတော်လေး စိတ်ပျက်ခဲ့ကြတယ်လို့ ခရီးစဉ်မှာ ကိုယ်တိုင်သွားလေ့လာခဲ့တဲ့ ဒေသခံ သတင်းသမား ကိုဇော်မိုးထက်က ပြောပြပါတယ်။
“ဒီ ရေမဆေးကျောက်ပေါ့နော် တနိုင်တပိုင် စားဝတ်နေရေးအတွက် တူးနေတဲ့သူတွေကို ဝန်ကြီးက ဘာပြောလဲဆိုတော့ ဇွန်လ ၂၀ ရက်ကတည်းက အန္တရာယ်ရှိလို့ လုပ်ငန်းခွင်ကို ရပ်နားထားဖို့ ညွှန်ကြားထားတယ် ပြောတယ်။ ဒါကိုလည်း အန္တရာယ်ရှိနိုင်တယ်ဆိုပြီး သတိပေးဆိုင်းဘုတ်တွေ ကပ်ထားတယ်ပေါ့။ ဒါကို ရေမဆေးတွေက လောဘနဲ့ လာတူးလို့ သေဆုံးရတယ်ဆိုတဲ့ပုံစံနဲ့ ဦးအုန်းဝင်းက ပြောတယ်။ ဒါက ရေမဆေးတွေကိုချည်း ပြောလို့မရဘူးလေ။ ဒီလောက်အကျယ်အဝန်းကြီး အန္တရာယ်ရှိနေတဲ့ဟာကြီး ဖြစ်သွားတဲ့အထိ တူးတာကရော ဘယ်ကုမ္ပဏီတွေက တူးတာလဲ။ NLD အစိုးရလက်ထက် လုပ်ကွက်အသစ် မပေးတာတောင် ဘာဖြစ်လို့ ဒီတောင်ကြီးက ကုန်သွားတာလဲ။ ကျနော်တို့ဘက်ကလည်း မေးစရာရှိတာပေါ့။ အဲ့ဒီ့ဟာတွေကရော တရားမဝင် တူးဖော်နေတာ မဟုတ်ဘူးလားပေါ့။ စက်ယန္တရားတွေနဲ့ ပုရွတ်ဆိတ်တွေလို မွစိထအောင် တူးနေတဲ့ဟာတွေ။ ကဲ ဟုတ်ပြီ တရားမဝင်တူးတယ်ဆိုပါစို့၊ တရားမဝင်တူးနေတာက ရေမဆေးတွေချည်း ရှိနေတာလား။ တရားမဝင်တူးနေတဲ့ ကုမ္ပဏီကိုကျတော့ အပြစ်မဖို့ဘဲနဲ့ စားဝတ်နေရေးအတွက် တူးနေတဲ့သူတွေကို လက်ညှိုးလာထိုးပြီး မင်းတို့ လောဘဇောတိုက်ပြီး သေတယ်ဆိုတာက အရမ်းကို စာနာမှုကင်းမဲ့သွားပြီလို့ပဲ ကျနော်ပြောချင်တယ်။ အဲဒီမေးခွန်းတွေကိုရော ဘာဖြစ်လို့ သယံဇာတဝန်ကြီး ဦးအုန်းဝင်းက မေးခွန်းမထုတ်တာလဲ ကျနော် အဲ့လိုပဲ ပြန်မေးချင်တယ်။”
ဝန်ကြီးတွေဦးဆောင်တဲ့ စုံစမ်းရေးအဖွဲ့ဟာ ဖားကန့်ဒေသကို ရောက်မဆိုက်မှာပဲ ဖားကန့်ဆေးရုံကို သွားကြည့်သလို ကူညီကယ်ဆယ်ပေးသူတွေအပြင် မြေပြိုမှုမှာ အသက်မသေ လွတ်မြောက်ခဲ့တဲ့ ကျောက်တူးသမားတွေနဲ့ ဒေသခံတွေကိုလည်း တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့တယ်လို့ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးတင့်စိုးက ပြောပြပါတယ်။
“အဲဒီနေ့ဖြစ်စဉ်မှာ အသက်မသေဘဲ လွတ်မြောက်ခဲ့တဲ့ အလုပ်သမား ငါးယောက်ကို ဝန်ကြီးတွေက သူတို့ကိုယ်တိုင် တွေ့ဆုံပြီး မေးမြန်းပါတယ်။ အဓိကကတော့ အခုလိုဖြစ်စဉ်မှာ နောက်မဖြစ်ရအောင် ဘယ်လိုတွေ ရှောင်ရှားကြမလဲ၊ ဘယ်လိုတွေလုပ်ရင် အကောင်းဆုံးဖြစ်မလဲ ဆိုတဲ့အဖြေကို ရအောင် မေးမြန်းကြခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့လိုမေးတဲ့အချိန် ကျနော်နဲ့အတူ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးခင်မောင်မြင့်လည်း ပါပါတယ်။ ကျနော်တို့လည်း လိုအပ်ချက်တွေအားလုံးကို ပေါင်းစပ်ပြီး ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခဲ့ကြပါတယ်။”
ဒီကနေ့မှာလည်း ဖားကန့် ကျောက်စိမ်းတွင်းက ကျောက်စိမ်းတူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ ကုမ္ပဏီ တာဝန်ရှိသူတွေကို စုံစမ်းရေးအဖွဲ့က ကွင်းဆင်းပြီး မေးမြန်းစစ်ဆေးမှုတွေ စတင်နေပေမယ့် ထိရောက်တဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု ဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ဘူးလို့လည်း ကိုယ်တိုင် နားထောင်ခဲ့ရတဲ့ ဖားကန့်ဒေသခံ တဦးလည်းဖြစ်တဲ့ ကိုဇော်မိုးထက်က သုံးသပ်ပါတယ်။
“မင်းက ဘယ်လိုတူးလဲ၊ ကျောက်စိမ်းတာဝန်ရှိသူတွေကိုလည်း မင်း ဘယ်လိုညွှန်ကြားထားလဲ၊ ကျနော်က ဒီလိုညွှန်ကြားထားပါတယ်၊ ဒီလိုကြောင့် ဒီလိုဖြစ်ပါတယ်ဆိုတာကို ကျနော်တို့ရှေ့တင် ရှင်းပြတာလေ။ ကျနော်တို့က သိနေတဲ့သူတွေဆိုတော့ တကယ့်လိမ်ဆင်ကြီးဗျာ။ ကျနော်ပြောမယ်နော် ဒီမျက်နှာပြင်ကို ကြည့်လိုက်တာနဲ့ မင်းတို့ လုပ်ကွက်ဘယ်နှစ်ကွက်တူးလဲ မေးလို့ရတယ်လေ။ ဒီနေရာက အဲ့လောက်လုပ်ကွက်ကြီးမှ မရှိတာ။ ဒီလောက် မြေပြင်အကျယ်ကြီးကို ဒီလောက်ကြီး တူးထားပြီးတော့မှ ဧကက ရာချီ ထောင်ချီ ရှိနေတာ။
“ကဲ မင်းတို့ ဒီ ဧက ရာချီ ထောင်ချီ ဘာဖြစ်လို့ရှိနေလဲ မေးလိုက်ရင် ပြတ်ပြီ တခါတည်း။ ဘာမှ ထူးထူးထွေထွေ စုံစမ်းစစ်ဆေးစရာကို မလိုတော့တာ။ ဒီနေရာမှာ အသစ်လည်း ထပ်ချပေးထားတာ မရှိဘဲနဲ့ ဘာဖြစ်လို့ တောင်ကြီးအထိ သွားကုတ်တာလဲ။ တောင်ကြီးအထိ သွားကုတ်ကြလို့ ဒီတောင်ကြီးက ပြိုကျလာတာလေ။ အိမ်တွေပါ ပြိုကျကုန်တာ။ သူတို့ အခု လူကြီးတွေ သွားကြည့်တဲ့ မျက်နှာခြင်းဆိုင်က တောင်မှာ။ ဒါတွေကို ရှင်းရှင်းလေး မေးလိုက်လို့ရတဲ့ကိစ္စ စုံစမ်းရေးကော်မရှင်က ဘာတွေကိုစစ်မှာလဲ၊ ကျနော်တို့က နားကိုမလည်ဘူး။ ဒီလောက်နေရာမှာ သေချာတယ် ဘယ်သူ့ကိုမေးမေး ဒီလောက်ဧကကြီး လုပ်ကွက်ကြီး ရှိစရာအကြောင်းကို မရှိဘူး။ အဲဒီ ဝှေခါမှာ မင်းတို့ အခုလက်ရှိ လုပ်နေတဲ့ လုပ်ကွက် ဘယ်နှစ်ကွက်လဲလို့ တခွန်းတည်းမေးလိုက်၊ လုပ်ကွက်ရှိတဲ့ ဧရိယာနဲ့ အခုတူးထားတဲ့ ဧရိယာနဲ့ ယှဉ်လိုက်လို့ရှိရင် စုံစမ်းစစ်ဆေးစရာကို မလိုဘူး အဖြေတန်းပေါ်ပြီ။”
အခု ဖားကန့် ဝှေခါမှော် မြေပြိုကျမှုအတွင်း နောက်ဆုံး အလောင်းဆယ်ယူရရှိမှုအရ သေဆုံးသူပေါင်း ၁၇၂ ဦးအထိရှိခဲ့ပြီး သေဆုံးသူတွေကို မိမိတို့ ကိုးကွယ်ယုံကြည်ရာ ဘာသာတရား ထုံးတမ်းစဉ်အလာအရ မြေမြှုပ်သင်္ဂြိုဟ်တာ မီးသင်္ဂြိုဟ်တာတွေ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ရှာဖွေကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ငန်းတွေကတော့ ဒီညနေမှာ ရပ်နားလိုက်ပြီလို့ ဒေသခံတွေနဲ့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်က ပြောပါတယ်။
ဒီ ဖားကန့်ဒေသတွင်း နှစ်စဉ်လို မိုးတွင်းကာလတွေမှာ မြေပြိုကျမှုတွေကြောင့် အသက်ဆုံးပါးခဲ့ရသူပေါင်းက လွန်ခဲ့တဲ့ ခြောက်နှစ်အတွင်းမှာကို အနည်းဆုံး လူ ၅၀၀ ကျော်လောက် သေဆုံးခဲ့ကြရပြီး နှစ်စဉ်လိုဖြစ်နေတဲ့ ဒီ လူအစုလိုက်အပြုံလိုက် သေဆုံးမှုတွေအပေါ် အစိုးရအဆက်ဆက် တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှု ပျက်ကွက်ခဲ့တယ်ဆိုပြီး ကုလသမဂ္ဂ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာက စိုးရိမ်မကင်းကြောင်း ကြေညာချက်တွေ အသီးသီး ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
-----------------------------------
(Unicode)
ဖားကန့ျစုံစမျးရေးအဖှဲ့ ကှငျးဆငျးစဈဆေးနေ
ကခငြျပွညျနယျ ဖားကန့ျဒသေ မွပွေိုကမြှုကို သှားရောကျစဈဆေးနတေဲ့ စုံစမျးရေးအဖှဲ့ရဲ့ ခရီးစဉျအကွောငျး နောကျဆုံးရအခွအေနနေဲ့ ဒီအပေါျ သုံးသပျခကြျ အမွငျတှကေို မဆုမှနျက စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုငျလ ၂ ရကျနေ့က ကခငြျပွညျနယျ ဖားကန့ျဒသေ ဝှခေါကြေးရှာ ကြောကျစိမျးတူးဖောျရေး လုပျငနျးခှငျ စှန့ျပဈမွစောပုံ မွပွေိုကမြှုကွောင့ျ ရမေဆေးကြောကျ ရှာဖှသေူပေါငျး အနညျးဆုံး လူ ၁၇၂ ဦးအထိ အသကျဆုံးခဲ့ရတဲ့အတှကျ ကုလသမဂ်ဂ အပါအဝငျ နိုငျငံတကာကပါ စိုးရိမျတကွီး ဖွဈလာကွရတဲ့ ဒီ ကြောကျစိမျးတှငျး မွပွေိုကမြှုဖွဈစဉျကို စုံစမျးစဈဆေးဖို့ သမ်မတ ဦးဝငျးမွင့ျကိုယျတိုငျ လကျမှတျထိုးပွီး ဖှဲ့စညျးပေးလိုကျတဲ့ စုံစမျးရေးအဖှဲ့ အခုဆိုရငျ ဖားကန့ျဒသေကို ရောကျရှိနကွေပွီ ဖွဈပါတယျ။
စနနေေ့ညက ရောကျလာတဲ့ သယံဇာတနဲ့ သဘာဝပတျဝနျးကငြျ ထိနျးသိမျးရေးဝနျကွီး ဦးအုနျးဝငျး ဥက်ကဋ်ဌအဖွဈ ဦးဆောငျပွီး ပွညျထဲရေးဝနျကွီး၊ လူမှုဝနျထမျး ကယျဆယျရေးနဲ့ ပွနျလညျနရောခထြားရေး ဝနျကွီးတှေ ပါဝငျတဲ့ စုံံစမျးရေးအဖှဲ့ဝငျ ဝနျကွီးတှနေဲ့ ကခငြျပွညျနယျ အစိုးရအဖှဲ့တို့ ဒီကနေ့ ဖားကန့ျဒသေ ဝှခေါမှောျအထိ သှားရောကျလေ့လာခဲ့တဲ့ အခွအေနကေို ကိုယျတိုငျ ခရီးစဉျမှာ လိုကျပါနတေဲ့ ဖားကန့ျဒသေ ပွညျသူ့လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးတင့ျစိုးက ဗှီအိုအကေို ပွောပွပါတယျ။
“ဟုတျကဲ့ ကနြောျ အခု အဲဒီခရီးစဉျမှာ ပါပါတယျ။ ဝနျကွီး ၃ ပါး ပါပါတယျ။ ပွညျထဲရေးဝနျကွီးရော လူကယျပွနျ ဒေါကျတာဝငျးမွတျအေး၊ သယံဇာတဝနျကွီး ဦးအုနျးဝငျး၊ ကခငြျဝနျကွီးခြုပျ ဒေါကျတာခကျအောငျ၊ ကခငြျပွညျနယျ လုံနယျဝနျကွီး၊ ကခငြျပွညျနယျ သယံဇာတဝနျကွီး၊ ကခငြျပွညျနယျ လူမှုရေးဝနျကွီးနဲ့ ရဲမှူးခြုပျ ဦးအောငျနိုငျသူ စသဖွင့ျပေါ့၊ ဖွဈတဲ့နရောပေါ့ဗြာ ဖွဈတဲ့နရောဘကျကမျးမှာ သှားပွီး မေးပါတယျဗြ။ နောကျ အဲ့ကနေ ဆိပျမူကြေးရှာအုပျစုက အန်တရာယျရှိနိုငျတဲ့ ကနျဟောငျးတှပေေါ့ဗြာ၊ လုပျကှကျဟောငျးတှကေို သှားပွီးကွည့ျတယျ။ အဲ့ကနေ ဖားကန့ျ ကြောကျမကြျလုပျငနျးရှငျမြားအသငျး ရုံးကိုသှားတယျ။ အဲ့မှာ ဒသေခံ ကြောကျမကြျလုပျငနျးရှငျတှေ တှေ့တယျ၊ ဆှေးနှေးတယျ။ အခု အဲ့ကနပွေီးတော့ နောကျထပျ လုပျကှကျတှဆေီကို သှားနတေယျဗြ။”
ပွညျထောငျစုဝနျကွီးတှနေဲ့ ကခငြျပွညျနယျ အစိုးရအဖှဲ့ဝငျတှပေါ ပါဝငျတဲ့ စုံစမျးရေးအဖှဲ့ဟာ ဖားကန့ျဒသေခံတှနေဲ့ ဒီကနေ့ တှေ့ဆုံခြိနျမှာကြောကျစိမျးတူးဖောျနတေဲ့ အခွအေနနေဲ့ ရမေဆေးကြောကျတူးသမားတှေ တရားမဝငျ တူးဖောျလုပျကိုငျနတေဲ့အပေါျ ဝနျကွီးရဲ့ ပွောဆိုခကြျတှအေပေါျ ဖားကန့ျဒသေခံတှဘေကျက အတောျလေး စိတျပကြျခဲ့ကွတယျလို့ ခရီးစဉျမှာ ကိုယျတိုငျသှားလေ့လာခဲ့တဲ့ ဒသေခံ သတငျးသမား ကိုဇောျမိုးထကျက ပွောပွပါတယျ။
“ဒီ ရမေဆေးကြောကျပေါ့နောျ တနိုငျတပိုငျ စားဝတျနရေေးအတှကျ တူးနတေဲ့သူတှကေို ဝနျကွီးက ဘာပွောလဲဆိုတော့ ဇှနျလ ၂၀ ရကျကတညျးက အန်တရာယျရှိလို့ လုပျငနျးခှငျကို ရပျနားထားဖို့ ညှှနျကွားထားတယျ ပွောတယျ။ ဒါကိုလညျး အန်တရာယျရှိနိုငျတယျဆိုပွီး သတိပေးဆိုငျးဘုတျတှေ ကပျထားတယျပေါ့။ ဒါကို ရမေဆေးတှကေ လောဘနဲ့ လာတူးလို့ သဆေုံးရတယျဆိုတဲ့ပုံစံနဲ့ ဦးအုနျးဝငျးက ပွောတယျ။ ဒါက ရမေဆေးတှကေိုခညြျး ပွောလို့မရဘူးလေ။ ဒီလောကျအကယြျအဝနျးကွီး အန်တရာယျရှိနတေဲ့ဟာကွီး ဖွဈသှားတဲ့အထိ တူးတာကရော ဘယျကုမ်ပဏီတှကေ တူးတာလဲ။ NLD အစိုးရလကျထကျ လုပျကှကျအသဈ မပေးတာတောငျ ဘာဖွဈလို့ ဒီတောငျကွီးက ကုနျသှားတာလဲ။ ကနြောျတို့ဘကျကလညျး မေးစရာရှိတာပေါ့။ အဲ့ဒီ့ဟာတှကေရော တရားမဝငျ တူးဖောျနတော မဟုတျဘူးလားပေါ့။ စကျယန်တရားတှနေဲ့ ပုရှတျဆိတျတှလေို မှစိထအောငျ တူးနတေဲ့ဟာတှေ။ ကဲ ဟုတျပွီ တရားမဝငျတူးတယျဆိုပါစို့၊ တရားမဝငျတူးနတောက ရမေဆေးတှခေညြျး ရှိနတောလား။ တရားမဝငျတူးနတေဲ့ ကုမ်ပဏီကိုကတြော့ အပွဈမဖို့ဘဲနဲ့ စားဝတျနရေေးအတှကျ တူးနတေဲ့သူတှကေို လကျညှိုးလာထိုးပွီး မငျးတို့ လောဘဇောတိုကျပွီး သတေယျဆိုတာက အရမျးကို စာနာမှုကငျးမဲ့သှားပွီလို့ပဲ ကနြောျပွောခငြျတယျ။ အဲဒီမေးခှနျးတှကေိုရော ဘာဖွဈလို့ သယံဇာတဝနျကွီး ဦးအုနျးဝငျးက မေးခှနျးမထုတျတာလဲ ကနြောျ အဲ့လိုပဲ ပွနျမေးခငြျတယျ။”
ဝနျကွီးတှေဦးဆောငျတဲ့ စုံစမျးရေးအဖှဲ့ဟာ ဖားကန့ျဒသေကို ရောကျမဆိုကျမှာပဲ ဖားကန့ျဆေးရုံကို သှားကွည့ျသလို ကူညီကယျဆယျပေးသူတှအေပွငျ မွပွေိုမှုမှာ အသကျမသေ လှတျမွောကျခဲ့တဲ့ ကြောကျတူးသမားတှနေဲ့ ဒသေခံတှကေိုလညျး တှေ့ဆုံမေးမွနျးခဲ့တယျလို့ ပွညျသူ့လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးတင့ျစိုးက ပွောပွပါတယျ။
“အဲဒီနေ့ဖွဈစဉျမှာ အသကျမသဘေဲ လှတျမွောကျခဲ့တဲ့ အလုပျသမား ငါးယောကျကို ဝနျကွီးတှကေ သူတို့ကိုယျတိုငျ တှေ့ဆုံပွီး မေးမွနျးပါတယျ။အဓိကကတော့ အခုလိုဖွဈစဉျမှာ နောကျမဖွဈရအောငျ ဘယျလိုတှေ ရှောငျရှားကွမလဲ၊ ဘယျလိုတှလေုပျရငျ အကောငျးဆုံးဖွဈမလဲ ဆိုတဲ့အဖွကေို ရအောငျ မေးမွနျးကွခွငျး ဖွဈပါတယျ။ အဲ့လိုမေးတဲ့အခြိနျ ကနြောျနဲ့အတူ အမြိုးသားလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးခငျမောငျမွင့ျလညျး ပါပါတယျ။ ကနြောျတို့လညျး လိုအပျခကြျတှအေားလုံးကို ပေါငျးစပျပွီး ဆှေးနှေးညှိနှိုငျးခဲ့ကွပါတယျ။”
ဒီကနေ့မှာလညျး ဖားကန့ျ ကြောကျစိမျးတှငျးက ကြောကျစိမျးတူးဖောျရေး လုပျငနျးရှငျတှနေဲ့ ကုမ်ပဏီ တာဝနျရှိသူတှကေို စုံစမျးရေးအဖှဲ့က ကှငျးဆငျးပွီး မေးမွနျးစဈဆေးမှုတှေ စတငျနပေမေယ့ျ ထိရောကျတဲ့ စုံစမျးစဈဆေးမှု ဖွဈလာမှာ မဟုတျဘူးလို့လညျး ကိုယျတိုငျ နားထောငျခဲ့ရတဲ့ ဖားကန့ျဒသေခံ တဦးလညျးဖွဈတဲ့ ကိုဇောျမိုးထကျက သုံးသပျပါတယျ။
“မငျးက ဘယျလိုတူးလဲ၊ ကြောကျစိမျးတာဝနျရှိသူတှကေိုလညျး မငျး ဘယျလိုညှှနျကွားထားလဲ၊ ကနြောျက ဒီလိုညှှနျကွားထားပါတယျ၊ ဒီလိုကွောင့ျ ဒီလိုဖွဈပါတယျဆိုတာကို ကနြောျတို့ရှေ့တငျ ရှငျးပွတာလေ။ ကနြောျတို့က သိနတေဲ့သူတှဆေိုတော့ တကယ့ျလိမျဆငျကွီးဗြာ။ ကနြောျပွောမယျနောျ ဒီမကြျနှာပွငျကို ကွည့ျလိုကျတာနဲ့ မငျးတို့ လုပျကှကျဘယျနှဈကှကျတူးလဲ မေးလို့ရတယျလေ။ ဒီနရောက အဲ့လောကျလုပျကှကျကွီးမှ မရှိတာ။ ဒီလောကျ မွပွေငျအကယြျကွီးကို ဒီလောကျကွီး တူးထားပွီးတော့မှ ဧကက ရာခြီ ထောငျခြီ ရှိနတော။
"ကဲ မငျးတို့ ဒီ ဧက ရာခြီ ထောငျခြီ ဘာဖွဈလို့ရှိနလေဲ မေးလိုကျရငျ ပွတျပွီ တခါတညျး။ ဘာမှ ထူးထူးထှထှေေ စုံစမျးစဈဆေးစရာကို မလိုတော့တာ။ ဒီနရောမှာ အသဈလညျး ထပျခပြေးထားတာ မရှိဘဲနဲ့ ဘာဖွဈလို့ တောငျကွီးအထိ သှားကုတျတာလဲ။ တောငျကွီးအထိ သှားကုတျကွလို့ ဒီတောငျကွီးက ပွိုကလြာတာလေ။ အိမျတှပေါ ပွိုကကြုနျတာ။ သူတို့ အခု လူကွီးတှေ သှားကွည့ျတဲ့ မကြျနှာခွငျးဆိုငျက တောငျမှာ။ ဒါတှကေို ရှငျးရှငျးလေး မေးလိုကျလို့ရတဲ့ကိစ်စ စုံစမျးရေးကောျမရှငျက ဘာတှကေိုစဈမှာလဲ၊ ကနြောျတို့က နားကိုမလညျဘူး။ဒီလောကျနရောမှာ သခြောတယျ ဘယျသူ့ကိုမေးမေး ဒီလောကျဧကကွီး လုပျကှကျကွီး ရှိစရာအကွောငျးကို မရှိဘူး။ အဲဒီ ဝှခေါမှာ မငျးတို့ အခုလကျရှိ လုပျနတေဲ့ လုပျကှကျ ဘယျနှဈကှကျလဲလို့ တခှနျးတညျးမေးလိုကျ၊ လုပျကှကျရှိတဲ့ ဧရိယာနဲ့ အခုတူးထားတဲ့ ဧရိယာနဲ့ ယှဉျလိုကျလို့ရှိရငျစုံစမျးစဈဆေးစရာကို မလိုဘူး အဖွတေနျးပေါျပွီ။”
အခု ဖားကန့ျ ဝှခေါမှောျ မွပွေိုကမြှုအတှငျး နောကျဆုံး အလောငျးဆယျယူရရှိမှုအရ သဆေုံးသူပေါငျး ၁၇၂ ဦးအထိရှိခဲ့ပွီး သဆေုံးသူတှကေို မိမိတို့ ကိုးကှယျယုံကွညျရာ ဘာသာတရား ထုံးတမျးစဉျအလာအရ မွမွှေုပျသငျ်ဂွိုဟျတာ မီးသငျ်ဂွိုဟျတာတှေ လုပျဆောငျခဲ့ပွီး ရှာဖှကေယျဆယျရေး လုပျငနျးတှကေတော့ ဒီညနမှော ရပျနားလိုကျပွီလို့ ဒသေခံတှနေဲ့ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျက ပွောပါတယျ။
ဒီ ဖားကန့ျဒသေတှငျး နှဈစဉျလို မိုးတှငျးကာလတှမှော မွပွေိုကမြှုတှကွေောင့ျ အသကျဆုံးပါးခဲ့ရသူပေါငျးက လှနျခဲ့တဲ့ ခွောကျနှဈအတှငျးမှာကို အနညျးဆုံး လူ ၅၀၀ ကြောျလောကျ သဆေုံးခဲ့ကွရပွီး နှဈစဉျလိုဖွဈနတေဲ့ ဒီ လူအစုလိုကျအပွုံလိုကျ သဆေုံးမှုတှအေပေါျ အစိုးရအဆကျဆကျ တာဝနျယူမှု တာဝနျခံမှု ပကြျကှကျခဲ့တယျဆိုပွီး ကုလသမဂ်ဂ အပါအဝငျ နိုငျငံတကာက စိုးရိမျမကငျးကွောငျး ကွညောခကြျတှေ အသီးသီး ထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။
