[Zawgyi/Unicode]
ကချင်ပြည်နယ်၊ ဖားကန့်ဒေသ၊ ဝှေခါကျောက်စိမ်းလုပ်ကွက် မြေပြိုကျမှုနဲ့ လူ ၂၀၀ နီးပါး သေဆုံးမှုဟာ မြေယာစီမံခန့်ခွဲနဲ့ဆိုင်တဲ့ ဥပဒေတွေ စနစ်တကျ ချမှတ်ကိုင်တွယ်မှုအားနည်းတာကြောင့်လို့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ပညာရှင်တွေက ထောက်ပြကြပါတယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မမေခက တင်ပြပေးမှာပါ။
ကချင်ပြည်နယ်၊ ဖားကန့်ဒေသ၊ ဝှေခါကျောက်စိမ်းလုပ်ကွက်တွေအတွင်း ဇူလိုင် ၂ ရက် မနက်က မြေစာပုံတွေ ပြိုကျမှုကြောင့် သေဆုံးသူဟာ အယောက် ၂၀၀ နီးပါးရှိခဲ့ပါတယ်။ ခုချိန်ထိလည်း ကူညီကယ်ဆယ်ရှာဖွေရေးတွေ လုပ်နေရဆဲပါ။
နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကတော့ အခုလို မြေပြိုမှုကြောင့် လူသေဆုံးရတာနဲ့ ပတ်သတ်လို့ ဒီကနေ့ လူမှုကွန်ယက်ကနေ လုပ်တဲ့ လူထုတွေ့ဆုံပွဲမှာ ဒီဖြစ်စဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အစိုးရအနေနဲ့ ဝမ်းနည်းရသလို အလုပ်အကိုင်ရရှိဖို့ ခက်ခဲတာတွေအတွက် အစိုးရဘက်က သေချာကိုင်တွယ်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
"ပထမဆုံးကတော့ ကျမတို့နိုင်ငံအတွက် ဝမ်းနည်းစရာ ကိစ္စဖြစ်တယ်။ ဒါ အခြေခံပြည်သူတွေရဲ့ စားဝတ်နေရေး ခက်ခဲမှုနဲ့ ပတ်သက်နေတဲ့ ကိစ္စတခု ဖြစ်တယ်။ ပြည်သူများပေါ့နော် ... တရားဝင်အလုပ်အကိုင် ရရှိရေးကို သိပ်ပြီးတော့ အလေးထားတာပါ။"
ဒီဖားကန့်ဒေသဟာ ဥပဒေစိုးမိုးမှု ကင်းမဲ့နေတာကြောင့် အဲဒီဒေသတွင်းမှာ နေသူတွေဟာ များပြားလှတဲ့ လက်နက်ကိုင်သူတွေရဲ့ ချယ်လှယ်မှုကို ခံစားနေရသလို နှစ်စဉ်ဒေါ်လာ သန်းထောင်ချီ ရရှိနေတဲ့ တရားမဝင်ကျောက်စိမ်းတူးဖော်မှုတွေ ရှိနေတာသိပေမဲ့ မျက်ကွယ်ပြု နေကြရပါတယ်။ ဒီကျောက်စိမ်းတူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို စစ်တပ်နဲ့ဆက် နွယ်နေတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ၊ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေက လုပ်ကိုင်နေကြတာဖြစ်လို့ တိုင်ကြားမှုတွေ လုပ်ဆောင်ရင်လည်း အသက်ဘေးစိုးရိမ်ရတဲ့အခြေအနေမှာလည်း ရှိနေရတဲ့ ဒေသတခုဖြစ်ပါတယ်။
ဒီလိုအခြေအနေမှာ တိကျတဲ့ ဥပဒေနဲ့ အာဏာသက်ရောက်မှု အားနည်းနေတာ၊ တာဝန်မဲ့ ကျောက်စိမ်း တူးဖော်မှုတွေကို ဖော်ထုတ်အရေးယူဖို့ အစိုးရပျက်ကွက်တာတွေကြောင့် မဖြစ်သင့်တဲ့ ဘေးဆိုးတွေ ဆက်တိုက်ဖြစ်နေရတာပါ။
အခုတခေါက် မြေပြိုမှုက အကြီးမားဆုံးထိခိုက်သေဆုံးမှု တခုဖြစ်သလို ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးကပါ ဒီဖြစ်ရပ်အတွက် ဝမ်းနည်းကြောင်း သတင်းပေးပို့ရတဲ့ အထိ တုန်လှုပ်စေခဲ့တာပါ။ သေဆုံးသူအရေအတွက်ကလည်း အယောက် ၂၀၀ နီးပါးရှိနေသလို ဒဏ်ရာရသူ ၅၀ ကျော်ရှိပါတယ်။
သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးပညာရှင် ဦးဝင်းမျိုးသူက အခုလို ကျောက်စိမ်းတူးလုပ်ကွက်တွေမှာ မြေပြိုကျတာဟာ တာဝန်မဲ့ကျောက်စိမ်း တူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို အရေးယူဖို့ အစိုးရရဲ့ ပျက်ကွက်မှုကို သတိပေးလိုက်တာဖြစ်ပြီး ဒါကို သတိလက်လွတ်မနေဘဲ သေချာကိုင်တွယ်ဖို့ အစိုးရကို တိုက်တွန်းသွားပါတယ်။
"ကျောက်စိမ်းအတွက်ကို ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ စနစ်တကျကိုင်တွယ်မှုအတွက် စီမံချက်တွေလုပ်တာပဲ။ အဲမှာနှောင့်နှေးနေတာ အများကြီးပဲ။ ကုမ္ပဏီတွေပါလာဖို့လည်း လုပ်နိုင်တာဝန်ကြီးဌာနဘက်က မလုပ်နိုင်ဘူး။ နိုင်ငံတော်အဆင့်ကနေ သေချာကိုင်တွယ်လုပ်ရမယ်။ တကယ့်ကို သတ္ထုတုူးတာသပ်သပ်၊ လူနေတာ သပ်သပ်၊ သယ်တာ သပ်သပ် အဲ့လို လုပ်ပစ်မှရမယ်။ အကောင်အထည်ဖော်လည်း အကုန်ရပ်ပစ်မှ ရမယ် အကုန်ပါမှရမယ်။ ဝန်ကြီးဌာနတခုထဲက မရဘူး၊ အဲမှာရှိတဲ့ တပ်တို့ ပြည်တဲရေးတို့ပါ ပါလာဖို့ လိုတယ်။"
အဂတိလိုက်စားမှုတွေကို တိုက်ဖျက်မယ်လို့ ကြွေးကြော်ထားတဲ့ NLD အစိုးရတက်လာတာ ၅ နှစ်ကြာပြီဖြစ်ပေမဲ့ အဂတိလိုက်စားမှု အများဆုံးကဏ္ဍ တခုဖြစ်နေတဲ့ သယံဇာတတူးဖော်ရေးကဏ္ဍကို အခုချိန်ထိ သေချာမကိုင်တွယ်နိုင်ခဲ့သေးတာနဲ့ ပတ်သတ်လို့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ဆောင်နေသူတွေက ထောက်ပြနေကြပါတယ်။
အင်မတန်လိုအပ်နေတဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေကို မလုပ်တဲ့အတွက် ကျောက်မျက်တွင်းတွေမှာ သေဆုံးမှုတွေ ဆက်ဖြစ်နေသလို ကျောက်စိမ်းတွင်းတွေမှာ အလုပ်လုပ်နေကြတဲ့ အန္တရာယ်များတဲ့ လုပ်သားတွေရဲ့ အသက်တွေ စတေးခံရသလို ဖြစ်နေတယ်လို့ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတခုဖြစ်တဲ့ Global Witness အဖွဲ့ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ထောက်ပြထားပါတယ်။
လွှတ်တော်က ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ အတည်ပြုထားတဲ့ ကျောက်မျက်တူးဖော်ရေးဥပဒေနဲ့ နှစ်တော်တော်ကြာထဲက ထုတ်ပြန်ဖို့ကြိုးစားနေတဲ့ ကျောက်မျက်ဆိုင်ရာ မူဝါဒတွေအတိုင်း ခုချိန်ထိ မဖော်ဆောင်နိုင်သေးတဲ့အပေါ်မှာလည်း သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပညာရှင်တွေဘက်ကထောက်ပြနေကြပါတယ်။
ကျောက်မျက်တူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ တရားမဝင်လုပ်ဆောင်မှုတွေကို အစိုးရဘက်ကလည်း ဆက်ပြီး မသိကျိုးကျွံပြုထားဆဲလို့ အဲဒီအဖွဲ့က ထောက်ပြထားပါတယ်။
နှစ်စဉ်ဒေါ်လာသန်းထောင်ချီ ရရှိနေတဲ့ ကျောက်စိမ်းတူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို စစ်တပ်နဲ့ဆက်နွယ်နေတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ၊ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေက လုပ်ကိုင်နေကြတာဖြစ်လို့ ဌာနဆိုင်ရာ တခုထဲက ကိုင်တွယ်နိုင်ဖို့ ခက်ခဲတယ်လို့ ထောက်ပြလာသူကတော့ ဖားကန့်ဆိပ်မှု ကျေးရွာက ဒေသခံ ဦးရွှေသိန်းပါ။
"ဒီနယ်မြေက အစိုးရအာဏာ သက်ရောက်တာခက်ခဲတယ်။ ဒီလိုတရားဥပဒေ စိုးမိုးတာနည်းတော့ လောဘသမားတွေဘက်က လုပ်ချင်ရာလုပ်တဲ့ သဘောဖြစ်နေတယ်။ ငွေနဲ့ အရာရာလုပ်ချင်သလို လုပ်နေတာ။ ကချင်အစိုးရပဲဖြစ်ဖြစ် ဗဟိုကပဲကိုင်ကိုင် ဘယ်လိုမှ အဆင်မပြေဘူး။ လက်နက်ကိုင်တွေကလည်း ရှိတော့ ဒီအချိန်မှာ ကိုင်တွယ်မှု ခက်တယ်။ ဥပဒေစိုးမိုးမှု မရှိလို့ဖြစ်နေတာလို့မြင်တယ်။
ဒီတခေါက်သေဆုံးမှုဟာ ၂၀၁၅ ခုနှစ်က လူ ၁၀၀ ကျော်သေဆုံးတဲ့ မြေပြိုမှု ရဲ့နောက်ပိုင်းမှာ သေဆုံးသူ အများဆုံး ကြုံရတဲ့ မြေပြိုမှု ဖြစ်ပါတယ်။
ပြိုကျသွားတဲ့ကမ်းပါးဟာ အနည်းဆုံး ပေ ၅၀၀ ကျော်လောက်ရှိကြောင်းနဲ့ ကမ်းပါးပြိုကျတဲ့ မြေစာတွေဟာ အောက်က ရေကန်ထဲကျရောက်ပြီး ရေကန်ထဲမှာ ပေ ၅၀ ကျော်လှိုင်းလုံးဖြစ်ပေါ်ခဲ့တာကြောင့် ရေကန်ဘေးမှာ အလုပ်လုပ်နေသူတွေကို တိုက်စားသွားတာဖြစ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။
ဖားကန့်ကျောက်စိမ်းတွင်း ဒေသမှာ အခုလို လူအသေအပျောက်တွေ မကြာခဏ ဖြစ်ရတာဟာ ကျောက်စိမ်းကုမ္ပဏီတွေက စက်ယန္တရားတွေ အသုံးပြုပြီး အလွန်အကျွံ တူးဖော်တာနဲ့ မြေစာတွေကို စနစ်တကျ စွန့်ပစ်မှု မရှိတာကြောင့်လို့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးအဖွဲ့တွေက ဝေဖန်ထောက်ပြကြပါတယ်။
လက်ရှိ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့အခြေအနေကို ထိန်းသိမ်းဖို့ဆိုရင် တိကျတဲ့ ဥပဒေပြဌာန်းပြီး ထိထိရောက်ရောက် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ လိုအပ်ကြောင်း ပြောပါတယ်ရှင်။
[Unicode Version]
ဖားကန့ျဖွဈရပျ အခွခေံပွညျသူတှေ စားဝတျနရေေးခကျခဲမှုနဲ့ပတျသကျ - ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ
ကခငြျပွညျနယျ၊ ဖားကန့ျဒသေ၊ ဝှခေါကြောကျစိမျးလုပျကှကျ မွပွေိုကမြှုနဲ့ လူ ၂၀၀ နီးပါး သဆေုံးမှုဟာ မွယောစီမံခန့ျခှဲနဲ့ဆိုငျတဲ့ ဥပဒတှေေ စနဈတကြ ခမြှတျကိုငျတှယျမှုအားနညျးတာကွောင့ျလို့ သဘာဝပတျဝနျးကငြျပညာရှငျတှကေ ထောကျပွကွပါတယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မမခေက တငျပွပေးမှာပါ။
ကခငြျပွညျနယျ၊ ဖားကန့ျဒသေ၊ ဝှခေါကြောကျစိမျးလုပျကှကျတှအေတှငျး ဇူလိုငျ ၂ ရကျ မနကျက မွစောပုံတှေ ပွိုကမြှုကွောင့ျ သဆေုံးသူဟာ အယောကျ ၂၀၀ နီးပါးရှိခဲ့ပါတယျ။ ခုခြိနျထိလညျး ကူညီကယျဆယျရှာဖှရေေးတှေ လုပျနရေဆဲပါ။
နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကတော့ အခုလို မွပွေိုမှုကွောင့ျ လူသဆေုံးရတာနဲ့ ပတျသတျလို့ ဒီကနေ့ လူမှုကှနျယကျကနေ လုပျတဲ့ လူထုတှေ့ဆုံပှဲမှာ ဒီဖွဈစဉျနဲ့ ပတျသကျပွီး အစိုးရအနနေဲ့ ဝမျးနညျးရသလို အလုပျအကိုငျရရှိဖို့ ခကျခဲတာတှအေတှကျ အစိုးရဘကျက သခြောကိုငျတှယျမယျလို့ ဆိုပါတယျ။
"ပထမဆုံးကတော့ ကမြတို့နိုငျငံအတှကျ ဝမျးနညျးစရာ ကိစ်စဖွဈတယျ။ ဒါ အခွခေံပွညျသူတှရေဲ့ စားဝတျနရေေး ခကျခဲမှုနဲ့ ပတျသကျနတေဲ့ ကိစ်စတခု ဖွဈတယျ။ ပွညျသူမြားပေါ့နောျ ... တရားဝငျအလုပျအကိုငျ ရရှိရေးကို သိပျပွီးတော့ အလေးထားတာပါ။"
ဒီဖားကန့ျဒသေဟာ ဥပဒစေိုးမိုးမှု ကငျးမဲ့နတောကွောင့ျ အဲဒီဒသေတှငျးမှာ နသေူတှဟော မြားပွားလှတဲ့ လကျနကျကိုငျသူတှရေဲ့ ခယြျလှယျမှုကို ခံစားနရေသလို နှဈစဉျဒေါျလာ သနျးထောငျခြီ ရရှိနတေဲ့ တရားမဝငျကြောကျစိမျးတူးဖောျမှုတှေ ရှိနတောသိပမေဲ့ မကြျကှယျပွု နကွေရပါတယျ။ ဒီကြောကျစိမျးတူးဖောျရေးလုပျငနျးတှကေို စဈတပျနဲ့ဆကျ နှယျနတေဲ့ လုပျငနျးတှေ၊ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှကေ လုပျကိုငျနကွေတာဖွဈလို့ တိုငျကွားမှုတှေ လုပျဆောငျရငျလညျး အသကျဘေးစိုးရိမျရတဲ့အခွအေနမှောလညျး ရှိနရေတဲ့ ဒသေတခုဖွဈပါတယျ။
ဒီလိုအခွအေနမှော တိကတြဲ့ ဥပဒနေဲ့ အာဏာသကျရောကျမှု အားနညျးနတော၊ တာဝနျမဲ့ ကြောကျစိမျး တူးဖောျမှုတှကေို ဖောျထုတျအရေးယူဖို့ အစိုးရပကြျကှကျတာတှကွေောင့ျ မဖွဈသင့ျတဲ့ ဘေးဆိုးတှေ ဆကျတိုကျဖွဈနရေတာပါ။
အခုတခေါကျ မွပွေိုမှုက အကွီးမားဆုံးထိခိုကျသဆေုံးမှု တခုဖွဈသလို ကမ်ဘာ့နိုငျငံအသီးသီးကပါ ဒီဖွဈရပျအတှကျ ဝမျးနညျးကွောငျး သတငျးပေးပို့ရတဲ့ အထိ တုနျလှုပျစခေဲ့တာပါ။ သဆေုံးသူအရအေတှကျကလညျး အယောကျ ၂၀၀ နီးပါးရှိနသေလို ဒဏျရာရသူ ၅၀ ကြောျရှိပါတယျ။
သဘာဝပတျဝနျးကငြျ ထိနျးသိမျးရေးပညာရှငျ ဦးဝငျးမြိုးသူက အခုလို ကြောကျစိမျးတူးလုပျကှကျတှမှော မွပွေိုကတြာဟာ တာဝနျမဲ့ကြောကျစိမျး တူးဖောျရေးလုပျငနျးတှကေို အရေးယူဖို့ အစိုးရရဲ့ ပကြျကှကျမှုကို သတိပေးလိုကျတာဖွဈပွီး ဒါကို သတိလကျလှတျမနဘေဲ သခြောကိုငျတှယျဖို့ အစိုးရကို တိုကျတှနျးသှားပါတယျ။
"ကြောကျစိမျးအတှကျကို ပတျဝနျးကငြျဆိုငျရာ စနဈတကကြိုငျတှယျမှုအတှကျ စီမံခကြျတှလေုပျတာပဲ။ အဲမှာနှောင့ျနှေးနတော အမြားကွီးပဲ။ ကုမ်ပဏီတှပေါလာဖို့လညျး လုပျနိုငျတာဝနျကွီးဌာနဘကျက မလုပျနိုငျဘူး။ နိုငျငံတောျအဆင့ျကနေ သခြောကိုငျတှယျလုပျရမယျ။ တကယ့ျကို သတ်ထုတုူးတာသပျသပျ၊ လူနတော သပျသပျ၊ သယျတာ သပျသပျ အဲ့လို လုပျပဈမှရမယျ။ အကောငျအထညျဖောျလညျး အကုနျရပျပဈမှ ရမယျ အကုနျပါမှရမယျ။ ဝနျကွီးဌာနတခုထဲက မရဘူး၊ အဲမှာရှိတဲ့ တပျတို့ ပွညျတဲရေးတို့ပါ ပါလာဖို့ လိုတယျ။"
အဂတိလိုကျစားမှုတှကေို တိုကျဖကြျမယျလို့ ကွှေးကွောျထားတဲ့ NLD အစိုးရတကျလာတာ ၅ နှဈကွာပွီဖွဈပမေဲ့ အဂတိလိုကျစားမှု အမြားဆုံးကဏ်ဍ တခုဖွဈနတေဲ့ သယံဇာတတူးဖောျရေးကဏ်ဍကို အခုခြိနျထိ သခြောမကိုငျတှယျနိုငျခဲ့သေးတာနဲ့ ပတျသတျလို့ သဘာဝပတျဝနျးကငြျ ထိနျးသိမျးရေးလုပျဆောငျနသေူတှကေ ထောကျပွနကွေပါတယျ။
အငျမတနျလိုအပျနတေဲ့ ပွုပွငျပွောငျးလဲမှုတှကေို မလုပျတဲ့အတှကျ ကြောကျမကြျတှငျးတှမှော သဆေုံးမှုတှေ ဆကျဖွဈနသေလို ကြောကျစိမျးတှငျးတှမှော အလုပျလုပျနကွေတဲ့ အန်တရာယျမြားတဲ့ လုပျသားတှရေဲ့ အသကျတှေ စတေးခံရသလို ဖွဈနတေယျလို့ နိုငျငံတကာ အဖှဲ့အစညျးတခုဖွဈတဲ့ Global Witness အဖှဲ့ရဲ့ ထုတျပွနျခကြျမှာ ထောကျပွထားပါတယျ။
လှှတျတောျက ၂၀၁၉ ခုနှဈမှာ အတညျပွုထားတဲ့ ကြောကျမကြျတူးဖောျရေးဥပဒနေဲ့ နှဈတောျတောျကွာထဲက ထုတျပွနျဖို့ကွိုးစားနတေဲ့ ကြောကျမကြျဆိုငျရာ မူဝါဒတှအေတိုငျး ခုခြိနျထိ မဖောျဆောငျနိုငျသေးတဲ့အပေါျမှာလညျး သဘာဝပတျဝနျးကငြျ ပညာရှငျတှဘေကျကထောကျပွနကွေပါတယျ။
ကြောကျမကြျတူးဖောျရေးလုပျငနျးတှမှော တရားမဝငျလုပျဆောငျမှုတှကေို အစိုးရဘကျကလညျး ဆကျပွီး မသိကြိုးကြှံပွုထားဆဲလို့ အဲဒီအဖှဲ့က ထောကျပွထားပါတယျ။
နှဈစဉျဒေါျလာသနျးထောငျခြီ ရရှိနတေဲ့ ကြောကျစိမျးတူးဖောျရေးလုပျငနျးတှကေို စဈတပျနဲ့ဆကျနှယျနတေဲ့ လုပျငနျးတှေ၊ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှကေ လုပျကိုငျနကွေတာဖွဈလို့ ဌာနဆိုငျရာ တခုထဲက ကိုငျတှယျနိုငျဖို့ ခကျခဲတယျလို့ ထောကျပွလာသူကတော့ ဖားကန့ျဆိပျမှု ကြေးရှာက ဒသေခံ ဦးရှှသေိနျးပါ။
"ဒီနယျမွကေ အစိုးရအာဏာ သကျရောကျတာခကျခဲတယျ။ ဒီလိုတရားဥပဒေ စိုးမိုးတာနညျးတော့ လောဘသမားတှဘေကျက လုပျခငြျရာလုပျတဲ့ သဘောဖွဈနတေယျ။ ငှနေဲ့ အရာရာလုပျခငြျသလို လုပျနတော။ ကခငြျအစိုးရပဲဖွဈဖွဈ ဗဟိုကပဲကိုငျကိုငျ ဘယျလိုမှ အဆငျမပွဘေူး။ လကျနကျကိုငျတှကေလညျး ရှိတော့ ဒီအခြိနျမှာ ကိုငျတှယျမှု ခကျတယျ။ ဥပဒစေိုးမိုးမှု မရှိလို့ဖွဈနတောလို့မွငျတယျ။
ဒီတခေါကျသဆေုံးမှုဟာ ၂၀၁၅ ခုနှဈက လူ ၁၀၀ ကြောျသဆေုံးတဲ့ မွပွေိုမှု ရဲ့နောကျပိုငျးမှာ သဆေုံးသူ အမြားဆုံး ကွုံရတဲ့ မွပွေိုမှု ဖွဈပါတယျ။
ပွိုကသြှားတဲ့ကမျးပါးဟာ အနညျးဆုံး ပေ ၅၀၀ ကြောျလောကျရှိကွောငျးနဲ့ ကမျးပါးပွိုကတြဲ့ မွစောတှဟော အောကျက ရကေနျထဲကရြောကျပွီး ရကေနျထဲမှာ ပေ ၅၀ ကြောျလှိုငျးလုံးဖွဈပေါျခဲ့တာကွောင့ျ ရကေနျဘေးမှာ အလုပျလုပျနသေူတှကေို တိုကျစားသှားတာဖွဈကွောငျး ပွောပါတယျ။
ဖားကန့ျကြောကျစိမျးတှငျး ဒသေမှာ အခုလို လူအသအေပြောကျတှေ မကွာခဏ ဖွဈရတာဟာ ကြောကျစိမျးကုမ်ပဏီတှကေ စကျယန်တရားတှေ အသုံးပွုပွီး အလှနျအကြှံ တူးဖောျတာနဲ့ မွစောတှကေို စနဈတကြ စှန့ျပဈမှု မရှိတာကွောင့ျလို့ သဘာဝပတျဝနျးကငြျ ထိနျးသိမျးရေးအဖှဲ့တှကေ ဝဖေနျထောကျပွကွပါတယျ။
လကျရှိ ဖွဈပကြျနတေဲ့အခွအေနကေို ထိနျးသိမျးဖို့ဆိုရငျ တိကတြဲ့ ဥပဒပွေဌာနျးပွီး ထိထိရောကျရောကျ ကိုငျတှယျဖွရှေငျးဖို့ လိုအပျကွောငျး ပွောပါတယျရှငျ။
