(Zawgyi/Unicode)
COVID-19 ရောဂါပိုးပြန့်ပွားမှု တားဆီးရေးအတွက် ပိုးသတ်ဆေးတွေ ဖျန်းတာက ကျန်းမာရေးအတွက် သင့်တော်ရဲ့လားဆိုတာကို ဗွီအိုအေ မြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မအိမ့်သန္တာထွန်းက တင်ဆက်ပေးမှာပါ။
COVID-19 ရောဂါကို တားဆီးကာကွယ်တဲ့ အနေနဲ့ ရပ်ကွက်တွေ လမ်းတွေ တိုက်တာ အဆောက်အအုံတွေကို သက်ဆိုင်ရာ ရပ်ကွက်အလိုက် တာဝန်ရှိသူတွေက ပိုးသတ်ဆေးတွေ ဖြန်းတာတွေလုပ်ကြပါတယ်။
ပိုးသတ်ဆေးတွေကို လိုအပ်တဲ့ အချိန် လိုအပ်တဲ့ နေရာတွေမှာသာ စနစ်တကျဖျန်းကြဖို့နှင့် ဘယ်လိုနေရာတွေက ဖျန်းသင့်တယ်၊ မဖျန်းသင့်ဘူးဆိုတဲ့ ဆောင်ရန်ရှာင်ရန်တွေကိုလည်း ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ဒီလို ပိုးသတ်ဆေးကို ရောဂါပိုးမွှားတွေ သေစေဖို့အတွက် ဆိုပြီး လိုက်ဖျန်းနေတာမျိုးက ပြည်သူတွေအတွက် အခြားရောဂါတွေ့ဖြစ်လာစေနိုင်ပြီး ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်လာနိုင်တဲ့ အကြောင်း ဒေါက်တာကျော်စွာဦးက ခုလိုပြောပြပါတယ်။
“လုပ်တော့လည်းပဲ ရေပက်သလိုပက်ပြီး ဖျန်းနေတဲ့ အခါကျတော့ အများသူငှာ အပေါ်မှာလည်း ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ရှိနိုင်လားဆိုတော့ ရှိတော့ ရှိနိုင်ပါတယ်။ အရမ်းကြီး အန္တရာယ်ရှိလား ဆိုတော့လည်း ပြောရတော့ နည်းနည်းခက်တယ်။ ဒါက ဓာတုဗေဒပစ္စည်း ဖြစ်တဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့လေ။ အကယ်၍ပေါ့ ဒီ အစားအသောက်တွေမှာပဲ ဖြစ်ဖြစ် တစ်ခုခု ဒီသက်ကြီး ရွယ်အိုတွေ ကလေးတွေ စသဖြင့်ပေါ့ အဲ့လိုလူတွေပေါ့၊ တချို့ ဓာတ်ပြုမှု ခံစားမှု အရမ်းပြင်းတဲ့သူတွေ အဲ့ဒီမှာ နည်းနည်း သက်ရောက်မှုရှိမှာပေါ့နော်။ ပန်းနာရင်ကြပ်သ မားတွေ၊ အဆုတ်ရောဂါရှိတဲ့သူတွေပေ့ါ၊ ဒါပေမဲ့ ဒီဟာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ကျနော် ခုဏက ပြောသလို့ပေါ့ ... လုပ်တဲ့သူတွေကလည်း လုပ်နေသလို တချို့ ဒီကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ဆရာဝန်တွေရဲ့ အမြင်ကတော့ လိုအပ်တဲ့အချိန်မှာ လိုအပ်သလောက်ပဲ လုပ်တာကတော့ ပိုပြီးတော့ ကောင်းတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။”
ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းဖို့ လိုအပ်တဲ့ နေရာတွေဖြစ်တဲ့ လူနာနေထိုင်ခဲ့တဲ့ နေရာ၊ Quarantine Center တွေ စတဲ့နေရာတွေမှာ လိုအပ်တဲ့ ပမာဏကို ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ညွှန်ကြားချက်နဲ့ အညီပဲ လုပ်စေချင်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။
တချို့တွေက စိုးရိမ်စိတ်ကြီးပြီး ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းပေးဖို့အတွက် လာပြောကြတာတွေရှိပေမယ့် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေအနေနဲ့ ထိခိုက်မှုတွေ ရှိလာနိုင်တာကြောင့် မလိုအပ်ရင် ဖြန်းမပေးဘူးလို့ ပရဟိတ လုပ်ငန်းတွေကို ဦးဆောင်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ ကိုအောင်နေမျိုးက ပြောပါတယ်။
“ဒါစိုးရိမ်စရာပဲဗျ။ မလိုအပ်ဘဲတော့ မဖျန်းသင့်ဘူးဗျ။ တချို့ဆိုလို့ရှိရင် ဥပမာ ကျနော်တို့ဆီမှာဆိုလို့ ရှိရင် အိမ်ကို ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းချင်လို့ပါ၊ ဒီကို ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းချင်လို့ပါ ဆိုပြီး လာပြောကြတယ်။ ကျနော်တို့ မလိုအပ်ဘဲ ဖျန်းမပေးဘူး။ ဘာလို့လဲ လိုအပ်လား မလိုအပ်ဘူးဆိုရင် ဖျန်းမပေးဘူး။ ခုဆိုရင် မလိုအပ်ဘဲနဲ့ ခဏခဏဖျန်းတာတွေက သူ့ရဲ့ ဆေးရဲ့ Side Effect တွေလည်း ပတ်ဝန်းကျင်ကိုထိခိုက်မှာပေ့ါနော်။ တချို့ဆို ပိုးမွှားတွေ သေကုန်တာတို့ ဒါဂေဟစနစ်တွပါ ပျက်စီနိုင်တဲ့ ဟာမျိုး တကယ်ဖြစ်ပြီ ဆိုမှသာ ဖျန်းသင့်တာပေါ့။”
မုံရွာမြို့မှာတော့ ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းတာကို မလိုအပ်ဘဲ မလုပ်သလို လူအသွားအလာများတဲ့ နေရာတွေနဲ့ ဈေးတွေကို ဆပ်ပြာရည်နဲ့ ဖျန်းတာမျိုးတွေကို လုပ်နေပါတယ်။ ဒီလို ပိုးသတ်ဆေးကို ခပ်စိတ်စိတ်ဖျန်းတာမျိုးက ရေရှည်မှာ ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်လာနိုင်တယ်ဆိုပြီး စိုးရိမ်သူတွေ ရှိလာပါတယ်။ ဆေးဖျန်းဖို့ကို လူတဦးတယောက်ရဲ့ စိတ်သဘောနဲ့ မဟုတ်ဘဲ ရပ်ကွက်သူ၊ ရပ်ကွက်သား အားလုံးရဲ့ ဆန္ဒအရပဲ လုပ်သင့်တယ်လို့လည်း မသင်ဇာရွှန်းလဲ့ရည်က ပြောပါတယ်။
“ပိုးသတ် ဆေးဖျန်းတာက ရပ်ကွက်တွေ တော်တော်များများမှာ လုပ်နေတယ်။ နောက် လူတွေကို စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လုံခြုံမှုပေးတဲ့ လုပ်ငန်း တခုလိုမျိုးမြင်ရတယ်ပေါ့နှော်။ လမ်းတွေ ပစ္စည်းတွေပေါ်မှာ ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းတယ်ဆိုရင် ဒါ စိတ်ချမှုတခု ရတယ် စိတ်ချလုံခြုံမှုတစ်ခုကို ဖြစ်စေတယ်။ ဒါပေမဲ့ တချိန်တည်းမှာ အလွန်အကျွံဖျန်းတဲ အရာသည် ဥပမာ ဈေးတွေမှာ ဖြန်းတယ်ဆိုရင် အဲ့ဈေးမှာ ရောင်းတဲ့ပစ္စည်း အသားငါးတွေကို ထိလာရင် အဲ့ကတစ်ဆင့် ပြန်ပြီးတော့ ကိုယ်တွေဆီကို ရောဂါအဖြစ်နဲ့ နောက်ပိုင်းတွေမှာ ပြန်ရောက်လာနိုင်တယ်။ ဘယ်အရာမဆို တန်ဆေးလွန်ဘေးပေါ့နော်။ အလွန်အကျွံ လုပ်တာ လုံးဝမကောင်းပါဘူး။”
COVID-19 ရောဂါကို ကာကွယ်နိုင်ဖို့အတွက် ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းတဲ့အခါမှာ လိုအပ်တဲ့နေရာတွမှာသာ ဖျန်းကြဖို့နှင့် ဆေးဖျန်းတဲ့အခါ လုပ်ရမယ့် ဆောင်ရန်၊ ရှောင်ရန်တွေကို ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကာကွယ်ဖို့ ပိုးသတ်ဆေးရည်တွေကို လူတွေပေါ် ဖျန်းတာမျိုး၊ ဆေးပညာရပ်မှာ လက်ခံထားခြင်းမရှိသလို မသင့်တော်တဲ့ နည်းလမ်းတွေ အသုံးပြုရင် လူ့အသက်ကိုပါ အန္တရာယ်ပြုနိုင်ကြောင်း ကျန်းမာရေးပညာရှင် တဦးနဲ့ ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားတာကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မအင်ကြင်းနိုင်က တင်ပြပေးမှာပါ။
အဆောက်အဦး၊ အိမ်နဲ့ လူ့အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းတွေ သန့်ရှင်းရေးမှာ အသုံးပြုတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးရည်ကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ရေးအတွက် ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ထိုးသွင်းခြင်း အားဖြင့် အဆုပ်ထဲက ဗိုင်းရပ်စ်ကို ရှင်းပေးနိုင်မလားဆိုတဲ့ နည်းလမ်းကို စမ်းသပ်ကြည့်ဖို့ သူ့အနေနဲ့ စိတ်ဝင်စားကြောင်း အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump ရဲ့မှတ်ချက်ပေးပြောဆိုချက် ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် ကျန်းမာရေးပညာရှင်တွေ အထိတ်တလန့်နဲ့ ဝိုင်းဝန်းကန့်ကွက်ခဲ့ကြပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ကြာသာပတေးနေ့က အိမ်ဖြူတော်မှာ ပုံမှန် ပြုလုပ်တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ရေး အခြေအနေ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ သမ္မတ Trump က သူရဲ့ထင်မြင်ယူဆချက်တွေကို ပြောဆိုခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ပိုးသတ်ဆေးရည် Lysol ကုမ္ပဏီအပါအဝင် အခြား ပိုးသတ်ဆေးရည်ထုတ် ကုမ္ပဏီအသီးသီးကလည်း သူတို့ပစ္စည်းတွေကို လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ထည့်သွင်းလို့မရကြောင်း ကြေညာချက်တွေကို နေ့ချင်းပဲ ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာတော့ သမ္မတ Trump က သူ့အနေနဲ့ နောက်ပြောင်ပြောဆိုခဲ့တာ ဖြစ်တယ်လို့ ဖြေရှင်းခဲ့ပါတယ်။
အခုလို သန့်ရှင်းရေးလုပ်တဲ့ ပိုးသတ်ဆေးရည်တွေကို အကြောထဲသာ ထိုးသွင်းမယ်ဆိုရင် အသက်ပါ တခါတည်း ဆုံးရံှှုးမှာဖြစ်ကြောင်း နယူးရောက်မြို့ Wyckoff Heights ဆေးရုံ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ကူးစက်ရောဂါ အထူးကု ဒေါက်တာ ဇေယျာသက်က ဗွီအိုအေ ကို ပြောပါတယ်။
"ဒီ clean လုပ်တဲ့ အရည်တွေ၊ bleach တွေက သန့်ရှင်းရေးလုပ်ဖို့အတွက်ပဲ သုံးတာပါ။ ကိုယ်ခန္ဓာထဲကို ထည့်လို့ မရပါဘူး။ သောက်လို့လည်း မရပါဘူး။ သောက်လိုက်မယ်ဆိုရင် အစားပြွန်ချောင်း တခုလုံးကို စားသွားမှာပါ။ ရောင်းတဲ့ ပစ္စည်းတိုင်းမှာ instruction (အညွန်း) ပါပါတယ်။ အဲဒီအတိုင်းပဲ လိုက်လုပ်ပါ။ disinfectant ပိုးသတ်ဆေးတွေသည် ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ဝင်သွားရင် အရမ်းကို စားပါတယ်။ အထူးသဖြင့် စားလို့ ရတဲ့ အရာလည်း မဟုတ်သလို မျိုချလို့ရတဲ့အရာလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ အကြောထဲကို သွင်းလိုက်မယ်ဆိုရင် သေသွားပါလိမ့်မယ်။"
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ရေးအတွက် မြန်မာနိုင်ငံက စားသောက်ဆိုင် တချို့မှာ ဆိုင်ထဲဝင်လာသူမှန်သမျှ ပိုးသတ်ဆေး ဖြန်းတာမျိုးတွေလည်း တွေ့နေရပါတယ်။ ဒီလို လုပ်ဆောင်ချက်မျိုး ဘာအကျိုးမှ မရှိတဲ့အပြင် ဗိုင်းရပ်စ်ကို ကာကွယ်ပေးတယ်ဆိုတာမျိုးလည်း မတွေ့ရဘူးလို့ ဒေါက်တာဇေယျာသက်က ဗွီအိုအေကို အခုလိုပြောပါတယ်။
"ကိုယ်ခန္ဓာပေါ် ပိုးသတ်ဆေးဖြန်းခြင်းသည် ဘယ်သူမှတော့ ဒီနိုင်ငံမှာ မလုပ်ပါဘူး။ တောင်ကိုရီးယားမှာတော့ ကိုယ်ခန္ဓာကိုတော့ မဖျန်းဘူး။ ဒါပေမဲ့ ဘေးပတ်ဝန်းကျင်းနေရာတွေကို ဖြန်းတာတွေလုပ်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ အခေါ်အဝေါ်ကတော့ Terminal cleaning (ပိုးသတ်ဆေးရည်နဲ့ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ရှင်းလင်းရေး) လို့ခေါ်ပါတယ်။ ဒါမျိုးက လုပ်လို့ရတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာပေါ် ဖျန်းတဲ့အခါကျတော့ ဘာအတွက် ဖျန်းတာလဲ မေးစရာရှိပါတယ်။ သိပ္ပံနည်းကျကျနဲ့ ဒီလိုပိုးသတ်ဆေးကို ကိုယ်ခန္ဓာပေါ် ဖျန်းခြင်းသည် ရောဂါကို ကာကွယ်နိုင်သလားဆိုရင် ဒီနေ့ ဒီအချိန်ထိ ဘာ စာတမ်း ရလဒ်မှ မရှိပါဘူး။"
အရက်ပြန်ရဲ့အာနိသင်ကို လုံးဝမခံနိုင်တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဒေါက်တာဇေယျာသက် ပြောပြတာက
"ကျနော်တို့ သိတဲ့အချက်က ဒီ ပိုးကောင်သည် ဒီ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသည် မြေကြီးပေါ်မှာ ဒါမှမဟုတ် မာကျောတဲ့ အရာပေါ်မှာ ၇၂ နာရီထိ နေနိုင်တယ်။ သူသည် အရက်ပြန်ကို အလွန်အင်မတန်မှ ကြောက်တယ်။ ဆိုတော့ အရက်ပြန်ပါတဲ့ cleaning material သန့်ရှင်းရေးလုပ်တဲ့ အရည်တွေနဲ့ ပစ္စည်းတွေကို သန့်ရှင်းပေးမယ်ဆိုရင် ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသေပါတယ်။"
ကိုယ်ခန္ဓာထဲမှာ မဟုတ်ဘဲ အပြင်ဘက်မှာရှိနေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ဘယ်လိုသတ်နိုင်သလဲ။ ဒေါက်တာဇေယျာသက် အခုလိုပြောပါတယ်။
"ဒီအကောင် ဘာနဲ့သေလဲ။ နံပါတ် (၁) alcohol အရက်ပြန်နဲ့ သေတယ်။ နံပါတ် (၂) temperature အပူချိန် ၆၀ ဒီဂရီ အထက်မှာ သေတယ်။ ဆိုတော့ ၆၀ ဒီဂရီအထက်ရှိတဲ့ အဝတ်ကို လက်နဲ့ ကိုင်ဖို့ဆိုတာကတော့ တော်တော်လေး ခက်ခဲပါတယ်။ ကိုယ့်လက်ကိုယ် မီးလောင်သွားမှာပေါ့။ ဒါကြောင့် alcohol နဲ့ ရုပ်ဝတ္ထု ပစ္စည်းတွေရဲ့ မျက်နှာပြင်ပေါ်ကို သန့်ရှင်းရေးလုပ်ရတာပါ။"
အင်ကြင်းနိုင်။ ။ ဒါဆိုရင် သမ္မတ ထရမ့်၊ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် စတဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေ မှတ်ချက်ပေးပြောဆိုကြသလို အပူရှိန်မြင့်တာကို ကြောက်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်အတွက် နေပူဆာလှုံတာမျိုး၊ ခန္ဓာကိုယ်ကို ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်ပေးတာမျိုး ဆိုရင်ရော ဆရာရဲ့ အမြင်ဘယ်လိုရှိပါသလဲ။
ဒေါက်တာဇေယျာသက်။ ။ ကျနော့်အနေနဲ့ ပြောရမယ်ဆိုရင် နေရောင်ခြည်သည် အားလုံးအတွက်ကောင်းပါတယ်။ ဒီအပေါ်မှာတော့ မေးခွန်းထုတ်စရာ မရှိပါဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အခု အပူချိန် ဘယ်လောက်ရှိနေလဲ၊ ကျနော်လည်း မပြောတတ်ဘူး။ ၁၀၇၊ ၁၀၈ ရှိနေတဲ့ အပူချိန်မှာ နေပူဆာသွားလှုံရင်တော့ ဗိုင်းရပ်စ်တော့ ဒုက္ခရောက်မှာ မဟုတ်ဘူး။ အပူရှပ်ပြီး ဒုက္ခရောက်နိုင်ပါတယ်။ တချို့လူတွေ ကျောက်ကပ်ပါ ပျက်စီးနိုင်ပါတယ်။ ဒီနိုင်ငံမှာတောင် တချို့ အသက်ကြီးတဲ့လူတွေ အပူချိန် ၁၀၇၊ ၁၀၈ ထိရောက်လာရင် အပူရှပ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းနေရာမျိုးမှာ အပူချိန် ၁၀၂၊ ၁၀၃ ဖြစ်နေတဲ့ အချိန်မျိုးမှာ နေပူထဲမှာ ကြာကြာသွားနေရင် ဒုက္ခရောက်မှာပါ။ အရာရာတိုင်းမှာ အတိုင်းအဆညီမျှဖို့ လိုပါတယ်။ ဘယ်အရာကိုမှ အလွန်အကျူးလုပ်လို့ မကောင်းပါဘူး။ အခုအချိန် အိမ်ထဲမှာ နေတာဟာ အကောင်းဆုံးပါ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အပြင်သွားလို့ရှိရင် ကူးစက်မှုဆိုတာ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။"
ဒါ့အပြင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်ရင် ကျန်းမာရေးပညာရှင်တွေ သိထားတာဟာ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ ရှိသေးပြီး ရောဂါပိုးဟာ အပူဒဏ်ရော၊ အအေးဒဏ်ပါ ခံနိုင်ကြောင်း ဒေါက်တာဇေယျာသက်က သတိပေးပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
[Unicode Version]
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ မကူးစကျအောငျ ပိုးသတျဆေးဖနြျး သင့ျသလား
COVID-19 ရောဂါပိုးပွန့ျပှားမှု တားဆီးရေးအတှကျ ပိုးသတျဆေးတှေ ဖနြျးတာက ကနြျးမာရေးအတှကျ သင့ျတောျရဲ့လားဆိုတာကို ဗှီအိုအေ မွနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မအိမ့ျသန်တာထှနျးက တငျဆကျပေးမှာပါ။
COVID-19 ရောဂါကို တားဆီးကာကှယျတဲ့ အနနေဲ့ ရပျကှကျတှေ လမျးတှေ တိုကျတာ အဆောကျအအုံတှကေို သကျဆိုငျရာ ရပျကှကျအလိုကျ တာဝနျရှိသူတှကေ ပိုးသတျဆေးတှေ ဖွနျးတာတှလေုပျကွပါတယျ။
ပိုးသတျဆေးတှကေို လိုအပျတဲ့ အခြိနျ လိုအပျတဲ့ နရောတှမှောသာ စနဈတကဖြနြျးကွဖို့နှင့ျ ဘယျလိုနရောတှကေ ဖနြျးသင့ျတယျ၊ မဖနြျးသင့ျဘူးဆိုတဲ့ ဆောငျရနျရှာငျရနျတှကေိုလညျး ကနြျးမာရေးနှင့ျ အားကစားဝနျကွီးဌာနက ထုတျပွနျထားပါတယျ။
ဒီလို ပိုးသတျဆေးကို ရောဂါပိုးမှှားတှေ သစေဖေို့အတှကျ ဆိုပွီး လိုကျဖနြျးနတောမြိုးက ပွညျသူတှအေတှကျ အခွားရောဂါတှေ့ဖွဈလာစနေိုငျပွီး ကနြျးမာရေးကို ထိခိုကျလာနိုငျတဲ့ အကွောငျး ဒေါကျတာကြောျစှာဦးက ခုလိုပွောပွပါတယျ။
“လုပျတော့လညျးပဲ ရပေကျသလိုပကျပွီး ဖနြျးနတေဲ့ အခါကတြော့ အမြားသူငှာ အပေါျမှာလညျး ဘေးထှကျဆိုးကြိုး ရှိနိုငျလားဆိုတော့ ရှိတော့ ရှိနိုငျပါတယျ။ အရမျးကွီး အန်တရာယျရှိလား ဆိုတော့လညျး ပွောရတော့ နညျးနညျးခကျတယျ။ ဒါက ဓာတုဗဒေပစ်စညျး ဖွဈတဲ့ အတှကျကွောင့ျမို့လို့လေ။ အကယျ၍ပေါ့ ဒီ အစားအသောကျတှမှောပဲ ဖွဈဖွဈ တဈခုခု ဒီသကျကွီး ရှယျအိုတှေ ကလေးတှေ စသဖွင့ျပေါ့ အဲ့လိုလူတှပေေါ့၊ တခြို့ ဓာတျပွုမှု ခံစားမှု အရမျးပွငျးတဲ့သူတှေ အဲ့ဒီမှာ နညျးနညျး သကျရောကျမှုရှိမှာပေါ့နောျ။ ပနျးနာရငျကွပျသ မားတှေ၊ အဆုတျရောဂါရှိတဲ့သူတှပေေ့ါ၊ ဒါပမေဲ့ ဒီဟာနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ကနြောျ ခုဏက ပွောသလို့ပေါ့ ... လုပျတဲ့သူတှကေလညျး လုပျနသေလို တခြို့ ဒီကနြျးမာရေးနှင့ျ အားကစားဝနျကွီးဌာနက ဆရာဝနျတှရေဲ့ အမွငျကတော့ လိုအပျတဲ့အခြိနျမှာ လိုအပျသလောကျပဲ လုပျတာကတော့ ပိုပွီးတော့ ကောငျးတယျလို့ မွငျပါတယျ။”
ပိုးသတျဆေးဖနြျးဖို့ လိုအပျတဲ့ နရောတှဖွေဈတဲ့ လူနာနထေိုငျခဲ့တဲ့ နရော၊ Quarantine Center တှေ စတဲ့နရောတှမှော လိုအပျတဲ့ ပမာဏကို ကနြျးမာရေးနှင့ျ အားကစားဝနျကွီးဌာနက ညှှနျကွားခကြျနဲ့ အညီပဲ လုပျစခေငြျတယျလို့ဆိုပါတယျ။
တခြို့တှကေ စိုးရိမျစိတျကွီးပွီး ပိုးသတျဆေးဖနြျးပေးဖို့အတှကျ လာပွောကွတာတှရှေိပမေယ့ျ ဘေးထှကျဆိုးကြိုးတှအေနနေဲ့ ထိခိုကျမှုတှေ ရှိလာနိုငျတာကွောင့ျ မလိုအပျရငျ ဖွနျးမပေးဘူးလို့ ပရဟိတ လုပျငနျးတှကေို ဦးဆောငျလုပျကိုငျနတေဲ့ ကိုအောငျနမြေိုးက ပွောပါတယျ။
“ဒါစိုးရိမျစရာပဲဗြ။ မလိုအပျဘဲတော့ မဖနြျးသင့ျဘူးဗြ။ တခြို့ဆိုလို့ရှိရငျ ဥပမာ ကနြောျတို့ဆီမှာဆိုလို့ ရှိရငျ အိမျကို ပိုးသတျဆေးဖနြျးခငြျလို့ပါ၊ ဒီကို ပိုးသတျဆေးဖနြျးခငြျလို့ပါ ဆိုပွီး လာပွောကွတယျ။ ကနြောျတို့ မလိုအပျဘဲ ဖနြျးမပေးဘူး။ ဘာလို့လဲ လိုအပျလား မလိုအပျဘူးဆိုရငျ ဖနြျးမပေးဘူး။ ခုဆိုရငျ မလိုအပျဘဲနဲ့ ခဏခဏဖနြျးတာတှကေ သူ့ရဲ့ ဆေးရဲ့ Side Effect တှလေညျး ပတျဝနျးကငြျကိုထိခိုကျမှာပေ့ါနောျ။ တခြို့ဆို ပိုးမှှားတှေ သကေုနျတာတို့ ဒါဂဟေစနဈတှပါ ပကြျစီနိုငျတဲ့ ဟာမြိုး တကယျဖွဈပွီ ဆိုမှသာ ဖနြျးသင့ျတာပေါ့။”
မုံရှာမွို့မှာတော့ ပိုးသတျဆေးဖနြျးတာကို မလိုအပျဘဲ မလုပျသလို လူအသှားအလာမြားတဲ့ နရောတှနေဲ့ ဈေးတှကေို ဆပျပွာရညျနဲ့ ဖနြျးတာမြိုးတှကေို လုပျနပေါတယျ။ ဒီလို ပိုးသတျဆေးကို ခပျစိတျစိတျဖနြျးတာမြိုးက ရရှေညျမှာ ကနြျးမာရေးကို ထိခိုကျလာနိုငျတယျဆိုပွီး စိုးရိမျသူတှေ ရှိလာပါတယျ။ ဆေးဖနြျးဖို့ကို လူတဦးတယောကျရဲ့ စိတျသဘောနဲ့ မဟုတျဘဲ ရပျကှကျသူ၊ ရပျကှကျသား အားလုံးရဲ့ ဆန်ဒအရပဲ လုပျသင့ျတယျလို့လညျး မသငျဇာရှှနျးလဲ့ရညျက ပွောပါတယျ။
“ပိုးသတျ ဆေးဖနြျးတာက ရပျကှကျတှေ တောျတောျမြားမြားမှာ လုပျနတေယျ။ နောကျ လူတှကေို စိတျပိုငျးဆိုငျရာ လုံခွုံမှုပေးတဲ့ လုပျငနျး တခုလိုမြိုးမွငျရတယျပေါ့နှောျ။ လမျးတှေ ပစ်စညျးတှပေေါျမှာ ပိုးသတျဆေးဖနြျးတယျဆိုရငျ ဒါ စိတျခမြှုတခု ရတယျ စိတျခလြုံခွုံမှုတဈခုကို ဖွဈစတေယျ။ ဒါပမေဲ့ တခြိနျတညျးမှာ အလှနျအကြှံဖနြျးတဲ အရာသညျ ဥပမာ ဈေးတှမှော ဖွနျးတယျဆိုရငျ အဲ့ဈေးမှာ ရောငျးတဲ့ပစ်စညျး အသားငါးတှကေို ထိလာရငျ အဲ့ကတဈဆင့ျ ပွနျပွီးတော့ ကိုယျတှဆေီကို ရောဂါအဖွဈနဲ့ နောကျပိုငျးတှမှော ပွနျရောကျလာနိုငျတယျ။ ဘယျအရာမဆို တနျဆေးလှနျဘေးပေါ့နောျ။ အလှနျအကြှံ လုပျတာ လုံးဝမကောငျးပါဘူး။”
COVID-19 ရောဂါကို ကာကှယျနိုငျဖို့အတှကျ ပိုးသတျဆေးဖနြျးတဲ့အခါမှာ လိုအပျတဲ့နရောတှမှာသာ ဖနြျးကွဖို့နှင့ျ ဆေးဖနြျးတဲ့အခါ လုပျရမယ့ျ ဆောငျရနျ၊ ရှောငျရနျတှကေို ကနြျးမာရေးနှင့ျ အားကစားဝနျကွီးဌာနက ထုတျပွနျထားပါတယျ။
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကို ကာကှယျဖို့ ပိုးသတျဆေးရညျတှကေို လူတှပေေါျ ဖနြျးတာမြိုး၊ ဆေးပညာရပျမှာ လကျခံထားခွငျးမရှိသလို မသင့ျတောျတဲ့ နညျးလမျးတှေ အသုံးပွုရငျ လူ့အသကျကိုပါ အန်တရာယျပွုနိုငျကွောငျး ကနြျးမာရေးပညာရှငျ တဦးနဲ့ ဆကျသှယျမေးမွနျးထားတာကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မအငျကွငျးနိုငျက တငျပွပေးမှာပါ။
အဆောကျအဦး၊ အိမျနဲ့ လူ့အသုံးအဆောငျပစ်စညျးတှေ သန့ျရှငျးရေးမှာ အသုံးပွုတဲ့ ပိုးသတျဆေးရညျကို ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကာကှယျရေးအတှကျ ခန်ဓာကိုယျထဲ ထိုးသှငျးခွငျး အားဖွင့ျ အဆုပျထဲက ဗိုငျးရပျဈကို ရှငျးပေးနိုငျမလားဆိုတဲ့ နညျးလမျးကို စမျးသပျကွည့ျဖို့ သူ့အနနေဲ့ စိတျဝငျစားကွောငျး အမရေိကနျသမ်မတ Donald Trump ရဲ့မှတျခကြျပေးပွောဆိုခကြျ ထှကျပေါျလာပွီးနောကျ ကနြျးမာရေးပညာရှငျတှေ အထိတျတလန့ျနဲ့ ဝိုငျးဝနျးကန့ျကှကျခဲ့ကွပါတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့ ကွာသာပတေးနေ့က အိမျဖွူတောျမှာ ပုံမှနျ ပွုလုပျတဲ့ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကာကှယျရေး အခွအေနေ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ သမ်မတ Trump က သူရဲ့ထငျမွငျယူဆခကြျတှကေို ပွောဆိုခဲ့တာဖွဈပါတယျ။
ပိုးသတျဆေးရညျ Lysol ကုမ်ပဏီအပါအဝငျ အခွား ပိုးသတျဆေးရညျထုတျ ကုမ်ပဏီအသီးသီးကလညျး သူတို့ပစ်စညျးတှကေို လူ့ခန်ဓာကိုယျထဲ ထည့ျသှငျးလို့မရကွောငျး ကွညောခကြျတှကေို နေ့ခငြျးပဲ ထုတျပွနျခဲ့ကွပါတယျ။ နောကျပိုငျးမှာတော့ သမ်မတ Trump က သူ့အနနေဲ့ နောကျပွောငျပွောဆိုခဲ့တာ ဖွဈတယျလို့ ဖွရှေငျးခဲ့ပါတယျ။
အခုလို သန့ျရှငျးရေးလုပျတဲ့ ပိုးသတျဆေးရညျတှကေို အကွောထဲသာ ထိုးသှငျးမယျဆိုရငျ အသကျပါ တခါတညျး ဆုံးရံှှုးမှာဖွဈကွောငျး နယူးရောကျမွို့ Wyckoff Heights ဆေးရုံ ဒုဥက်ကဋ်ဌ ကူးစကျရောဂါ အထူးကု ဒေါကျတာ ဇယြောသကျက ဗှီအိုအေ ကို ပွောပါတယျ။
"ဒီ clean လုပျတဲ့ အရညျတှေ၊ bleach တှကေ သန့ျရှငျးရေးလုပျဖို့အတှကျပဲ သုံးတာပါ။ ကိုယျခန်ဓာထဲကို ထည့ျလို့ မရပါဘူး။ သောကျလို့လညျး မရပါဘူး။ သောကျလိုကျမယျဆိုရငျ အစားပွှနျခြောငျး တခုလုံးကို စားသှားမှာပါ။ ရောငျးတဲ့ ပစ်စညျးတိုငျးမှာ instruction (အညှနျး) ပါပါတယျ။ အဲဒီအတိုငျးပဲ လိုကျလုပျပါ။ disinfectant ပိုးသတျဆေးတှသေညျ ခန်ဓာကိုယျထဲကို ဝငျသှားရငျ အရမျးကို စားပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ စားလို့ ရတဲ့ အရာလညျး မဟုတျသလို မြိုခလြို့ရတဲ့အရာလညျး မဟုတျပါဘူး။ အကွောထဲကို သှငျးလိုကျမယျဆိုရငျ သသှေားပါလိမ့ျမယျ။"
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကာကှယျရေးအတှကျ မွနျမာနိုငျငံက စားသောကျဆိုငျ တခြို့မှာ ဆိုငျထဲဝငျလာသူမှနျသမြှ ပိုးသတျဆေး ဖွနျးတာမြိုးတှလေညျး တှေ့နရေပါတယျ။ ဒီလို လုပျဆောငျခကြျမြိုး ဘာအကြိုးမှ မရှိတဲ့အပွငျ ဗိုငျးရပျဈကို ကာကှယျပေးတယျဆိုတာမြိုးလညျး မတှေ့ရဘူးလို့ ဒေါကျတာဇယြောသကျက ဗှီအိုအကေို အခုလိုပွောပါတယျ။
"ကိုယျခန်ဓာပေါျ ပိုးသတျဆေးဖွနျးခွငျးသညျ ဘယျသူမှတော့ ဒီနိုငျငံမှာ မလုပျပါဘူး။ တောငျကိုရီးယားမှာတော့ ကိုယျခန်ဓာကိုတော့ မဖနြျးဘူး။ ဒါပမေဲ့ ဘေးပတျဝနျးကငြျးနရောတှကေို ဖွနျးတာတှလေုပျပါတယျ။ ကနြောျတို့ အခေါျအဝေါျကတော့ Terminal cleaning (ပိုးသတျဆေးရညျနဲ့ ပွငျးပွငျးထနျထနျရှငျးလငျးရေး) လို့ခေါျပါတယျ။ ဒါမြိုးက လုပျလို့ရတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကိုယျခန်ဓာပေါျ ဖနြျးတဲ့အခါကတြော့ ဘာအတှကျ ဖနြျးတာလဲ မေးစရာရှိပါတယျ။ သိပ်ပံနညျးကကြနြဲ့ ဒီလိုပိုးသတျဆေးကို ကိုယျခန်ဓာပေါျ ဖနြျးခွငျးသညျ ရောဂါကို ကာကှယျနိုငျသလားဆိုရငျ ဒီနေ့ ဒီအခြိနျထိ ဘာ စာတမျး ရလဒျမှ မရှိပါဘူး။"
အရကျပွနျရဲ့အာနိသငျကို လုံးဝမခံနိုငျတဲ့ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈပိုးနဲ့ ပတျသကျလို့ ဒေါကျတာဇယြောသကျ ပွောပွတာက
"ကနြောျတို့ သိတဲ့အခကြျက ဒီ ပိုးကောငျသညျ ဒီ ဗိုငျးရပျဈပိုးသညျ မွကွေီးပေါျမှာ ဒါမှမဟုတျ မာကြောတဲ့ အရာပေါျမှာ ၇၂ နာရီထိ နနေိုငျတယျ။ သူသညျ အရကျပွနျကို အလှနျအငျမတနျမှ ကွောကျတယျ။ ဆိုတော့ အရကျပွနျပါတဲ့ cleaning material သန့ျရှငျးရေးလုပျတဲ့ အရညျတှနေဲ့ ပစ်စညျးတှကေို သန့ျရှငျးပေးမယျဆိုရငျ ဒီဗိုငျးရပျဈပိုးသပေါတယျ။"
ကိုယျခန်ဓာထဲမှာ မဟုတျဘဲ အပွငျဘကျမှာရှိနတေဲ့ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကို ဘယျလိုသတျနိုငျသလဲ။ ဒေါကျတာဇယြောသကျ အခုလိုပွောပါတယျ။
"ဒီအကောငျ ဘာနဲ့သလေဲ။ နံပါတျ (၁) alcohol အရကျပွနျနဲ့ သတေယျ။ နံပါတျ (၂) temperature အပူခြိနျ ၆၀ ဒီဂရီ အထကျမှာ သတေယျ။ ဆိုတော့ ၆၀ ဒီဂရီအထကျရှိတဲ့ အဝတျကို လကျနဲ့ ကိုငျဖို့ဆိုတာကတော့ တောျတောျလေး ခကျခဲပါတယျ။ ကိုယ့ျလကျကိုယျ မီးလောငျသှားမှာပေါ့။ ဒါကွောင့ျ alcohol နဲ့ ရုပျဝတ်ထု ပစ်စညျးတှရေဲ့ မကြျနှာပွငျပေါျကို သန့ျရှငျးရေးလုပျရတာပါ။"
အငျကွငျးနိုငျ။ ။ ဒါဆိုရငျ သမ်မတ ထရမ့ျ၊ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ စတဲ့ ခေါငျးဆောငျတှေ မှတျခကြျပေးပွောဆိုကွသလို အပူရှိနျမွင့ျတာကို ကွောကျတဲ့ ဗိုငျးရပျဈအတှကျ နပေူဆာလှုံတာမြိုး၊ ခန်ဓာကိုယျကို ခရမျးလှနျရောငျခွညျပေးတာမြိုး ဆိုရငျရော ဆရာရဲ့ အမွငျဘယျလိုရှိပါသလဲ။
ဒေါကျတာဇယြောသကျ။ ။ ကနြော့ျအနနေဲ့ ပွောရမယျဆိုရငျ နရေောငျခွညျသညျ အားလုံးအတှကျကောငျးပါတယျ။ ဒီအပေါျမှာတော့ မေးခှနျးထုတျစရာ မရှိပါဘူး။ မွနျမာနိုငျငံမှာ အခု အပူခြိနျ ဘယျလောကျရှိနလေဲ၊ ကနြောျလညျး မပွောတတျဘူး။ ၁၀၇၊ ၁၀၈ ရှိနတေဲ့ အပူခြိနျမှာ နပေူဆာသှားလှုံရငျတော့ ဗိုငျးရပျဈတော့ ဒုက်ခရောကျမှာ မဟုတျဘူး။ အပူရှပျပွီး ဒုက်ခရောကျနိုငျပါတယျ။ တခြို့လူတှေ ကြောကျကပျပါ ပကြျစီးနိုငျပါတယျ။ ဒီနိုငျငံမှာတောငျ တခြို့ အသကျကွီးတဲ့လူတှေ အပူခြိနျ ၁၀၇၊ ၁၀၈ ထိရောကျလာရငျ အပူရှပျပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ မွနျမာနိုငျငံ အလယျပိုငျးနရောမြိုးမှာ အပူခြိနျ ၁၀၂၊ ၁၀၃ ဖွဈနတေဲ့ အခြိနျမြိုးမှာ နပေူထဲမှာ ကွာကွာသှားနရေငျ ဒုက်ခရောကျမှာပါ။ အရာရာတိုငျးမှာ အတိုငျးအဆညီမြှဖို့ လိုပါတယျ။ ဘယျအရာကိုမှ အလှနျအကြူးလုပျလို့ မကောငျးပါဘူး။ အခုအခြိနျ အိမျထဲမှာ နတောဟာ အကောငျးဆုံးပါ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ အပွငျသှားလို့ရှိရငျ ကူးစကျမှုဆိုတာ ဖွဈလာနိုငျပါတယျ။"
ဒါ့အပွငျ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈနဲ့ ပတျသကျရငျ ကနြျးမာရေးပညာရှငျတှေ သိထားတာဟာ ၁၀ ရာခိုငျနှုနျးလောကျပဲ ရှိသေးပွီး ရောဂါပိုးဟာ အပူဒဏျရော၊ အအေးဒဏျပါ ခံနိုငျကွောငျး ဒေါကျတာဇယြောသကျက သတိပေးပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
