(Zawgyi/Unicode)
အရှေ့တောင်အာရှဒေသထဲက နိုင်ငံတော်တော်များများ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပျံ့နှံ့နေတာကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး အသွားအလာတွေကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ပိတ်ပင်ထားချိန်မှာ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံက အသွားအလာ ပိတ်ပင်ထားတာကို ဖြေလျှော့ပေးတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုပေါင်း ၃၀၀ အောက်မှာသာ ရှိပြီး သေဆုံးသူ မရှိတဲ့ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှာ ဘယ်ပြည်နယ်မှ အခုအခါ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရဖို့ အထူးစိုးရမ်ရတဲ့ အခြေအနေမရှိတော့ဘူးလို့ ဗီယက်နမ် ဝန်ကြီးချုပ် Nguyen Xuan Phuc က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ကကြေညာခဲ့ ပါတယ်။ အရေးတကြီး မလိုအပ်တဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေကိုတော့ ဆက်လက် ပိတ်ထားဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု ဖြစ်ပွားချိန်မှာ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံဟာ လူထောင် သောင်းချီပြီး သီးသန့်ခွဲထားသလို၊ ထိတွေ့ခဲ့သူတွေရဲ့ နောက်ကြောင်းကို လိုက်ပြီး ရောဂါ စမ်းသပ်တာတွေလည်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လုပ်ခဲ့တာကြောင့် ရောဂါ ထိန်းချုပ်ရေးမှာ ချီးကျူးခံထားရတဲ့နိုင်ငံလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီလို လုပ်နိုင်တာဟာ ဗီယက်နမ်တို့ အနေနဲ့ ရောဂါအကြောင်း စောစော စီးစီး သတင်းရခဲ့တာကြောင့် ဖြစ်နိုင်တယ်လို့လည်း ရိုက်တာ သတင်းတစ်ရပ်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
COVID-19 ရောဂါအကြောင်း နိုင်ငံတကာက မသိရမီ ရက်တော်တော်များများကတည်းက ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ အစိုးရ ကျောထောက် နောက်ခံပြုထားတဲ့ Hacker တွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ထိန်းချုပ်ရေးမှာ အဓိကကျတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ ထဲက ကွန်ပြူတာစနစ်ထဲ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန် ဆိုင်ဘာ လုံခြုံရေး ကုမ္ပဏီ FireEye က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ပြောပါတယ်။
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံထဲ ရောဂါ ကူးစက်မှု ၂ ခု တွေ့တာနက် တပြိုင်နက် ပထမဆုံး တရုတ်နိုင်ငံ ဝူဟန်မြို့နဲ့ လေယာဉ်ခရီးစဉ်တွေကို ဗီယက်နမ်တို့ ရပ်ဆိုင်းခဲ့ပါတယ်။ နောက် ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာပဲ မိုင် ၈၇၀ ရှည်လျားတဲ့ တရုတ်နယ်စပ်ကို ပိတ်ပစ်ခဲ့တာပါ။ မတ်လ ရောက်တဲ့အခါမှာတော့ တစ်နိုင်ငံလုံး နှာခေါင်းစည်း မတပ်မနေရ အမိန့်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ဗီယက်နမ် ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံဟာ ရောဂါ စမ်းသပ် စစ်ဆေးမှုပေါင်း ၁ သိန်း ၈ သောင်းကျော် လုပ်ခဲ့ပြီး ကူးစက်သူ ၂၇၀ နီးပါးရှိ တာကြောင့် ကူးစက်မှု ၁ ခုအတွက် စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှု ၆၇၀ ကျော် လုပ်ခဲ့တဲ့ သဘောလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ စမ်းသပ် စစ်ဆေးမှုနဲ့ ရောဂါ ကူးစက်မှု အချိုးအစားအရ ကမ္ဘာမှာ ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံပြီးရင် အများဆုံး လုပ် ဆောင်ခဲ့တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
.................
ဗီယကျနမျမှာ COVID-19 နဲ့ သဆေုံးသူမရှိအောငျ ဘယျလို လုပျဆောငျခဲ့သလဲ
(Unicode)
အရှေ့တောငျအာရှဒသေထဲက နိုငျငံတောျတောျမြားမြား ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ပြံ့နှံ့နတောကို ထိနျးခြုပျနိုငျရေး အသှားအလာတှကေို တငျးတငျးကပြျကပြျ ပိတျပငျထားခြိနျမှာ ဗီယကျနမျနိုငျငံက အသှားအလာ ပိတျပငျထားတာကို ဖွလြှေော့ပေးတော့မှာ ဖွဈပါတယျ။ ဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုပေါငျး ၃၀၀ အောကျမှာသာ ရှိပွီး သဆေုံးသူ မရှိတဲ့ ဗီယကျနမျနိုငျငံမှာ ဘယျပွညျနယျမှ အခုအခါ ဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျခံရဖို့ အထူးစိုးရမျရတဲ့ အခွအေနမေရှိတော့ဘူးလို့ ဗီယကျနမျ ဝနျကွီးခြုပျ Nguyen Xuan Phuc က ဗုဒ်ဓဟူးနေ့ကကွညောခဲ့ ပါတယျ။ အရေးတကွီး မလိုအပျတဲ့ စီးပှားရေး လုပျငနျးတှကေိုတော့ ဆကျလကျ ပိတျထားဦးမှာ ဖွဈပါတယျ။
ဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှု ဖွဈပှားခြိနျမှာ ဗီယကျနမျနိုငျငံဟာ လူထောငျ သောငျးခြီပွီး သီးသန့ျခှဲထားသလို၊ ထိတှေ့ခဲ့သူတှရေဲ့ နောကျကွောငျးကို လိုကျပွီး ရောဂါ စမျးသပျတာတှလေညျး ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ လုပျခဲ့တာကွောင့ျ ရောဂါ ထိနျးခြုပျရေးမှာ ခြီးကြူးခံထားရတဲ့နိုငျငံလညျး ဖွဈပါတယျ။
ဒီလို လုပျနိုငျတာဟာ ဗီယကျနမျတို့ အနနေဲ့ ရောဂါအကွောငျး စောစော စီးစီး သတငျးရခဲ့တာကွောင့ျ ဖွဈနိုငျတယျလို့လညျး ရိုကျတာ သတငျးတဈရပျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
COVID-19 ရောဂါအကွောငျး နိုငျငံတကာက မသိရမီ ရကျတောျတောျမြားမြားကတညျးက ဗီယကျနမျနိုငျငံ အစိုးရ ကြောထောကျ နောကျခံပွုထားတဲ့ Hacker တှကေ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ထိနျးခြုပျရေးမှာ အဓိကကတြဲ့ တရုတျနိုငျငံရဲ့ အဖှဲ့အစညျးတှေ ထဲက ကှနျပွူတာစနဈထဲ ထိုးဖောကျဝငျရောကျဖို့ ကွိုးစားခဲ့တယျလို့ အမရေိကနျ ဆိုငျဘာ လုံခွုံရေး ကုမ်ပဏီ FireEye က ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က ပွောပါတယျ။
ဗီယကျနမျနိုငျငံထဲ ရောဂါ ကူးစကျမှု ၂ ခု တှေ့တာနကျ တပွိုငျနကျ ပထမဆုံး တရုတျနိုငျငံ ဝူဟနျမွို့နဲ့ လယောဉျခရီးစဉျတှကေို ဗီယကျနမျတို့ ရပျဆိုငျးခဲ့ပါတယျ။ နောကျ ရကျပိုငျးအတှငျးမှာပဲ မိုငျ ၈၇၀ ရှညျလြားတဲ့ တရုတျနယျစပျကို ပိတျပဈခဲ့တာပါ။ မတျလ ရောကျတဲ့အခါမှာတော့ တဈနိုငျငံလုံး နှာခေါငျးစညျး မတပျမနရေ အမိန့ျကို ထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။
ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က ဗီယကျနမျ ကနြျးမာရေး ဝနျကွီးဌာနရဲ့ ထုတျပွနျခကြျအရ ဗီယကျနမျနိုငျငံဟာ ရောဂါ စမျးသပျ စဈဆေးမှုပေါငျး ၁ သိနျး ၈ သောငျးကြောျ လုပျခဲ့ပွီး ကူးစကျသူ ၂၇၀ နီးပါးရှိ တာကွောင့ျ ကူးစကျမှု ၁ ခုအတှကျ စမျးသပျစဈဆေးမှု ၆၇၀ ကြောျ လုပျခဲ့တဲ့ သဘောလညျး ဖွဈပါတယျ။ စမျးသပျ စဈဆေးမှုနဲ့ ရောဂါ ကူးစကျမှု အခြိုးအစားအရ ကမ်ဘာမှာ ထိုငျဝမျနိုငျငံပွီးရငျ အမြားဆုံး လုပျ ဆောငျခဲ့တာလညျး ဖွဈပါတယျ။
