(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံမှာ COVID-19 ရောဂါပိုးရှိနေသူအရေအတွက် တိုးလာနေတာနဲ့အမျှကူးစက်မှု ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ လမ်းတွေအဝင်အထွက် ပိတ်ပင်တားမြစ်နေတဲ့အကြောင်း မစုမြတ်မွန်က တင်ပြပါမယ်။
ရောဂါပိုးကူးစက်သူ လက်ရှိအများဆုံးဖြစ်နေတဲ့ ရန်ကုန်မြို့မှာ ရောဂါပိုးကူးနေသူနေထိုင်တဲ့လမ်းတွေကို တာဝန်ရှိသူတွေက အဝင်အထွက် ပိတ်ပင်ထားတာမျိုးရှိသလို၊ တချို့လမ်းတွေကတော့ အပြင်လူ မဝင်နိုင်အောင် လမ်းထဲနေသူတွေက သူတို့အစီအစဉ်နဲ့ အဝင်အထွက်တွေ ပိတ်နေကြပါတယ်။
ဧပြီ ၁၅ ရက် ဗုဒ္မဟူးနေ့က ကမာရွတ်မြို့နယ် ဆင်ရေတွင်းလမ်းမှာ COVID-19 positive ဖြစ်သူနေလို့ တာဝန်ရှိ သူတွေ လမ်းပိတ်တဲ့အခြေအနေကို အဲဒီလမ်းထဲနေသူတယောက်က ခုလိုပြောပြပါတယ်။
“ တလမ်းလုံးလန့်သွားတာပေါ့နော်။ တခါထပ်ပြီးတော့ နေလည်က တရေးအိပ်မလို့ ရှိသေးတယ် အသံကြားတော့ ထကြည့်တဲ့အချိန်မှာပဲ ဝုန်းဝုန်းဆိုပြီး ဝင်လာပြီးတော့ လော်စပီကာနဲ့ ကားတော့ပါတယ် နောက်ကျတော့ အကုန် အိမ်ထဲမှာနေ ၊ အပြင်မထွက်နဲ့ဆိုပြီးတော့ လူတွေက ဘာမှန်းလည်းမသိဘူး။ သူတို့က ဒီလမ်းကို ပိတ်လိုက်ပါပြီပေါ့နော်။ positive တွေ့တယ်လို့လည်း မပြောဘူး ကျနော်တို့က ဘာဖြစ်လို့တုန်း ၊ ဘယ်အချိန်ကတုန်း၊ ဘယ်သူတွေ့တာလဲ၊ ဘာကြောင့်ပိတ်တာလဲလို့ တိုက်ပေါ်က မေးရတယ် အောက်တော့မဆင်းဘူးပေါ့နော်။ အဲဒါလည်း တယောက်တပေါက် ပြောတာပေါ့နော်။ နောက်မှ လမ်းပေါ်မှာ အော်နေတဲ့ လူတွေကို မေးလိုက်တော့မှ ဘယ်က ဖြစ်တာ ၊ ဘာကြောင့်ဖြစ်တာလဲဆိုတာ နည်းနည်း သိလာတယ်။ ဒါတောင် အတိအကျတော့ မဟုတ်ဘူးပေါ့နော် အမှန်အတိုင်းပြောရင်တော့ သူတို့ လုပ်မယ်ဆိုရင် မလုပ်ခင် လော်စပီကာ တပ်တဲ့ ကားပါတာပဲ ၊ အကြောင်းအရာ ကို အရင်ပြောပြီးတော့ ကျနော်တို့ ဒီလမ်းကို ပိတ်ပါမယ် ၊ လမ်းထဲမှာ positive တွေ့တယ်၊ ဘယ်အိမ်ကလဲဆိုတာပြောရင် ရပါပြီဗျာ အားလုံးကလည်း သိနေတာပဲ။ အဲလောက်လုပ်ရင်လည်း တော်သေးတယ် အခုက ဘာမှ မပြောပဲနဲ့ ဝင်လာတော့ အကုန်လုံးလန့်သွားတယ် ။ သူတို့လည်း အမှန်အတိုင်းပြောရင် volunteer တွေပေါ့လေ ဝိုင်းလုပ်ကြတယ်။ ခုနလိုပေ့ါ နည်းနည်းတော့ လော်စပီကာနဲ့ အော်လိုက် ၊ ဒီလမ်းကို ဆေးဖြန်းပါမယ် ခဏ တံခါးတွေ ပိတ်ထားပေးပါ ၊ ဆေးဖြန်းပြီးရင် ပြန်ဖွင့်လို့ရပါတယ် ၊ အဲဒါ ဒီလမ်းကို ဒီနေ့ကနေစပြီးတော့ ဘယ်ရက်အထိ lock down လုပ်ပါမယ်ဆိုတာ အခုက ရက်လည်း မပြောသွားဘူး။ ဟိုဘက် လမ်းထိပ် ၊ ဒီဘက် လမ်းထိပ် မှာတော့ ပိတ်ထားပြီးပြီလို့တော့ ပြောတယ်။ ဘယ်သူကိုမှ ထပ်မထွက်ခိုင်းတော့ဘူးပေါ့။”
ခုလိုမျိုး COVID-19 ရောဂါပိုး ရှိသူနေတဲ့လမ်းတွေကို အဝင်အထွက် လိုက်တားနေသလို၊ တချို့နေရာတွေမှာတော့ လမ်းထဲနေသူတွေကိုယ်တိုင်က အပြင်လူ အဝင်အထွက် မလုပ်အောင် တားနေကြပါတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ ရန်ကုန် VOA သတင်းထောက် ကိုစည်သူက ခုလိုရှင်းပြပါတယ်။
“Lockdown ပေါ့ အသွားအလာ ကန့်သတ်တားမြစ်တာ ရန်ကုန်မှာ လုပ်နေတာပေါ့နော်။ ကျနော်တို့ မနေ့က ရန်ကုန်တိုင်း ဒေသကြီးက ထုတ်ပြန်တဲ့ စာရွက်မှာဆိုရင် ၁၀ နေရာ Lock down လုပ်ထားတယ်။ positive ရှိသူနေတဲ့ နေအိမ်တွေနဲ့ ဘုရားရှိခိုးကျောင်းတွေ အပါအဝင် ၁၀ ခုလောက် Lock down လုပ်ထားတယ်။ ဒီနေ့မှာတော့ နေရာအသစ်အနေနဲ့ စုံစမ်းသိရသလောက်ဆိုရင် မရမ်းကုန်းမှာ နေရာ ၂ ခု ထပ်ပြီးတော့ Lock down လုပ်ထားတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကမာရွတ် ၊ လှည်းတန်းမှာဆိုရင်လည်း ဆင်ရေတွင်းလမ်းနဲ့ ဗဟိုလမ်းမှာ တခုစီ Lock down လုပ်ထားတယ်လို့ ကျနော်တို့ ဒီနေ့အတွက် နောက်ဆုံးသိထားတယ်။ အဲဒါတွေက positive တွေ့လို့Lock down လုပ်ထားတဲ့ နေရာအသစ်တွေပေါ့နော်။ နောက်ထပ် Lock down သဘောမျိုး မဟုတ်ပဲနဲ့ Lock down သဘောမျိုး အလားသဏ္ဍန်တူတာလည်း ကျနော်တို့ ရပ်ကွက်တွေထဲမှာ လုပ်တာရှိတယ်။ အဲဒါ ဘယ်လိုလဲဆိုတော့ လမ်းမှာ နေတဲ့ သူတွေထဲကနေပြီးတော့ စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေက စောင့်ထားပြီးတော့ စာရေးထားတယ်၊ အပြင်လူမဝင်ပါနဲ့ အရေးကြီးတဲ့ ကိစ္စတွေကို လမ်းသူလမ်းသားတွေ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးမယ်ဆိုတာမျိုး စာရေးထားပြီးတော့ လာတဲ့ ဧည့်သည်တွေကို ပစ္စည်းပေးစေချင်ရင် သူတို့က ယူပြီးတော့ ဝန်ဆောင်မှု ပေးတယ်။ ပြီးရင် ဧည့်သည်ကို ပြန်ခိုင်းတယ်ပေါ့နော်။ ဆိုတော့ ရပ်ကွက်ထဲမှာပဲ Volunteer တွေကနေပြီးတော့ ကူပြီးတော့ ရပ်ကွက်ကို အပြင်လူမလာအောင် တားထားတဲ့ စနစ်မျိုးလည်း ရှိတယ်ခင်ဗျ။ ဆိုတော့ အဲဒါက အစိုးရက လုပ်တဲ့အသွားအလာ ကန့်သတ်တားမြစ်တဲ့ Lock down နဲ့ ရပ်ကွက် က တာဝန်သိလုပ်တဲ့ အသွားအလာ ကန့်သတ်တာ အဲလိုမျိုး ၂ ခုရှိပါတယ်။
မေး။ ။ အဲဒီတော့ အစက ကိုယ်စည်သူ ရှင်းပြသွားတာဆိုရင် COVID-19 positive လူတွေ နေတဲ့ လမ်းတွေ ရပ်ကွက်တွေကို Lock down လုပ်တယ်ပေါ့နော်။ အဲဒီ Lock down လုပ်တာကို ဘယ်သူတွေက လာလုပ်သလဲ။
ဖြေ။ ။အဓိကတော့ အဲဒီဒေသတွေမှာ တာဝန်ရှိတဲ့ အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေက အဓိကထားပြီး လုပ်ပါတယ်ခင်ဗျ။ အဲဒီတော့ ရပ်ကွက် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးခေါင်းဆောင်နဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့ပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ မီးတပ် တပ်ဖွဲ့လို အဖွဲ့တွေပါတယ်။ သန့်ရှင်းရေး ဆေးဖြန်းမယ့် Volunteer စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေ ပါတယ်။ အဲလိုလူတွေလာပြီးတော့ ရဲကတော့ လိုင်းတားတယ် ဝင်လို့မရတော့ဘူးဆိုပြီးတော့ ၊ ရပ်ကွက်မှာလည်း ကြေညာတယ် Lock down လုပ်ပါပြီ ထွက်လို့မရတော့ဘူး ။ ပြီးတော့ တခုခုဆိုရင် သူတို့ဆီကို ဖုန်းဆက်ဖို့ ဖုန်းနံပတ်တွေ ပြောတယ် ။ အဓိကတော့ အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေကပူးပေါင်းပြီးတော့ လမ်းကို ပိတ်လိုက်တဲ့သဘောမျိုးပေါ့။ လမ်းကို ပိတ်တာရှိတယ်၊ အိမ်ကို ပိတ်တာရှိတယ်၊ နောက်တိုက်မှာ နေတဲ့လူဆိုရင် တိုက်တခုလုံးကို ပိတ်တာရှိတယ်။”
..................
COVID-19 ကူးစကျမှုမြားတဲ့ ရနျကုနျမှာ လူနာတှေ့တဲ့ လမျးတှပေိတျ
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံမှာ COVID-19 ရောဂါပိုးရှိနသေူအရအေတှကျ တိုးလာနတောနဲ့အမြှကူးစကျမှု ထိနျးခြုပျနိုငျဖို့ လမျးတှအေဝငျအထှကျ ပိတျပငျတားမွဈနတေဲ့အကွောငျး မစုမွတျမှနျက တငျပွပါမယျ။
ရောဂါပိုးကူးစကျသူ လကျရှိအမြားဆုံးဖွဈနတေဲ့ ရနျကုနျမွို့မှာ ရောဂါပိုးကူးနသေူနထေိုငျတဲ့လမျးတှကေို တာဝနျရှိသူတှကေ အဝငျအထှကျ ပိတျပငျထားတာမြိုးရှိသလို၊ တခြို့လမျးတှကေတော့ အပွငျလူ မဝငျနိုငျအောငျ လမျးထဲနသေူတှကေ သူတို့အစီအစဉျနဲ့ အဝငျအထှကျတှေ ပိတျနကွေပါတယျ။ ဧပွီ ၁၅ ရကျ ဗုဒ်မဟူးနေ့က ကမာရှတျမွို့နယျ ဆငျရတှေငျးလမျးမှာ COVID-19 positive ဖွဈသူနလေို့ တာဝနျရှိ သူတှေ လမျးပိတျတဲ့အခွအေနကေို အဲဒီလမျးထဲနသေူတယောကျက ခုလိုပွောပွပါတယျ။
“ တလမျးလုံးလန့ျသှားတာပေါ့နောျ။ တခါထပျပွီးတော့ နလေညျက တရေးအိပျမလို့ ရှိသေးတယျ အသံကွားတော့ ထကွည့ျတဲ့အခြိနျမှာပဲ ဝုနျးဝုနျးဆိုပွီး ဝငျလာပွီးတော့ လောျစပီကာနဲ့ ကားတော့ပါတယျ နောကျကတြော့ အကုနျ အိမျထဲမှာနေ ၊ အပွငျမထှကျနဲ့ဆိုပွီးတော့ လူတှကေ ဘာမှနျးလညျးမသိဘူး။ သူတို့က ဒီလမျးကို ပိတျလိုကျပါပွီပေါ့နောျ။ positive တှေ့တယျလို့လညျး မပွောဘူး ကနြောျတို့က ဘာဖွဈလို့တုနျး ၊ ဘယျအခြိနျကတုနျး၊ ဘယျသူတှေ့တာလဲ၊ ဘာကွောင့ျပိတျတာလဲလို့ တိုကျပေါျက မေးရတယျ အောကျတော့မဆငျးဘူးပေါ့နောျ။ အဲဒါလညျး တယောကျတပေါကျ ပွောတာပေါ့နောျ။ နောကျမှ လမျးပေါျမှာ အောျနတေဲ့ လူတှကေို မေးလိုကျတော့မှ ဘယျက ဖွဈတာ ၊ ဘာကွောင့ျဖွဈတာလဲဆိုတာ နညျးနညျး သိလာတယျ။ ဒါတောငျ အတိအကတြော့ မဟုတျဘူးပေါ့နောျ အမှနျအတိုငျးပွောရငျတော့ သူတို့ လုပျမယျဆိုရငျ မလုပျခငျ လောျစပီကာ တပျတဲ့ ကားပါတာပဲ ၊ အကွောငျးအရာ ကို အရငျပွောပွီးတော့ ကနြောျတို့ ဒီလမျးကို ပိတျပါမယျ ၊ လမျးထဲမှာ positive တှေ့တယျ၊ ဘယျအိမျကလဲဆိုတာပွောရငျ ရပါပွီဗြာ အားလုံးကလညျး သိနတောပဲ။ အဲလောကျလုပျရငျလညျး တောျသေးတယျ အခုက ဘာမှ မပွောပဲနဲ့ ဝငျလာတော့ အကုနျလုံးလန့ျသှားတယျ ။ သူတို့လညျး အမှနျအတိုငျးပွောရငျ volunteer တှပေေါ့လေ ဝိုငျးလုပျကွတယျ။ ခုနလိုပေ့ါ နညျးနညျးတော့ လောျစပီကာနဲ့ အောျလိုကျ ၊ ဒီလမျးကို ဆေးဖွနျးပါမယျ ခဏ တံခါးတှေ ပိတျထားပေးပါ ၊ ဆေးဖွနျးပွီးရငျ ပွနျဖှင့ျလို့ရပါတယျ ၊ အဲဒါ ဒီလမျးကို ဒီနေ့ကနစေပွီးတော့ ဘယျရကျအထိ lock down လုပျပါမယျဆိုတာ အခုက ရကျလညျး မပွောသှားဘူး။ ဟိုဘကျ လမျးထိပျ ၊ ဒီဘကျ လမျးထိပျ မှာတော့ ပိတျထားပွီးပွီလို့တော့ ပွောတယျ။ ဘယျသူကိုမှ ထပျမထှကျခိုငျးတော့ဘူးပေါ့။”
ခုလိုမြိုး COVID-19 ရောဂါပိုး ရှိသူနတေဲ့လမျးတှကေို အဝငျအထှကျ လိုကျတားနသေလို၊ တခြို့နရောတှမှောတော့ လမျးထဲနသေူတှကေိုယျတိုငျက အပွငျလူ အဝငျအထှကျ မလုပျအောငျ တားနကွေပါတယျ။ ဒါနဲ့ပတျသကျလို့ ရနျကုနျ VOA သတငျးထောကျ ကိုစညျသူက ခုလိုရှငျးပွပါတယျ။
“Lockdown ပေါ့ အသှားအလာ ကန့ျသတျတားမွဈတာ ရနျကုနျမှာ လုပျနတောပေါ့နောျ။ ကနြောျတို့ မနေ့က ရနျကုနျတိုငျး ဒသေကွီးက ထုတျပွနျတဲ့ စာရှကျမှာဆိုရငျ ၁၀ နရော Lock down လုပျထားတယျ။ positive ရှိသူနတေဲ့ နအေိမျတှနေဲ့ ဘုရားရှိခိုးကြောငျးတှေ အပါအဝငျ ၁၀ ခုလောကျ Lock down လုပျထားတယျ။ ဒီနေ့မှာတော့ နရောအသဈအနနေဲ့ စုံစမျးသိရသလောကျဆိုရငျ မရမျးကုနျးမှာ နရော ၂ ခု ထပျပွီးတော့ Lock down လုပျထားတယျ။ နောကျပွီးတော့ ကမာရှတျ ၊ လှညျးတနျးမှာဆိုရငျလညျး ဆငျရတှေငျးလမျးနဲ့ ဗဟိုလမျးမှာ တခုစီ Lock down လုပျထားတယျလို့ ကနြောျတို့ ဒီနေ့အတှကျ နောကျဆုံးသိထားတယျ။ အဲဒါတှကေ positive တှေ့လို့Lock down လုပျထားတဲ့ နရောအသဈတှပေေါ့နောျ။ နောကျထပျ Lock down သဘောမြိုး မဟုတျပဲနဲ့ Lock down သဘောမြိုး အလားသဏ်ဍနျတူတာလညျး ကနြောျတို့ ရပျကှကျတှထေဲမှာ လုပျတာရှိတယျ။ အဲဒါ ဘယျလိုလဲဆိုတော့ လမျးမှာ နတေဲ့ သူတှထေဲကနပွေီးတော့ စတေနာ့ဝနျထမျးတှကေ စောင့ျထားပွီးတော့ စာရေးထားတယျ၊ အပွငျလူမဝငျပါနဲ့ အရေးကွီးတဲ့ ကိစ်စတှကေို လမျးသူလမျးသားတှေ ကူညီဆောငျရှကျပေးမယျဆိုတာမြိုး စာရေးထားပွီးတော့ လာတဲ့ ဧည့ျသညျတှကေို ပစ်စညျးပေးစခေငြျရငျ သူတို့က ယူပွီးတော့ ဝနျဆောငျမှု ပေးတယျ။ ပွီးရငျ ဧည့ျသညျကို ပွနျခိုငျးတယျပေါ့နောျ။ ဆိုတော့ ရပျကှကျထဲမှာပဲ Volunteer တှကေနပွေီးတော့ ကူပွီးတော့ ရပျကှကျကို အပွငျလူမလာအောငျ တားထားတဲ့ စနဈမြိုးလညျး ရှိတယျခငျဗြ။ ဆိုတော့ အဲဒါက အစိုးရက လုပျတဲ့အသှားအလာ ကန့ျသတျတားမွဈတဲ့ Lock down နဲ့ ရပျကှကျ က တာဝနျသိလုပျတဲ့ အသှားအလာ ကန့ျသတျတာ အဲလိုမြိုး ၂ ခုရှိပါတယျ။
မေး။ ။ အဲဒီတော့ အစက ကိုယျစညျသူ ရှငျးပွသှားတာဆိုရငျ COVID-19 positive လူတှေ နတေဲ့ လမျးတှေ ရပျကှကျတှကေို Lock down လုပျတယျပေါ့နောျ။ အဲဒီ Lock down လုပျတာကို ဘယျသူတှကေ လာလုပျသလဲ။
ဖွေ။ ။အဓိကတော့ အဲဒီဒသေတှမှော တာဝနျရှိတဲ့ အာဏာပိုငျအဖှဲ့အစညျးတှကေ အဓိကထားပွီး လုပျပါတယျခငျဗြ။ အဲဒီတော့ ရပျကှကျ အုပျခြုပျရေးမှူးခေါငျးဆောငျနဲ့ ရဲတပျဖှဲ့ပါတယျ။ နောကျပွီးတော့ မီးတပျ တပျဖှဲ့လို အဖှဲ့တှပေါတယျ။ သန့ျရှငျးရေး ဆေးဖွနျးမယျ့ Volunteer စတေနာ့ဝနျထမျးတှေ ပါတယျ။ အဲလိုလူတှလောပွီးတော့ ရဲကတော့ လိုငျးတားတယျ ဝငျလို့မရတော့ဘူးဆိုပွီးတော့ ၊ ရပျကှကျမှာလညျး ကွညောတယျ Lock down လုပျပါပွီ ထှကျလို့မရတော့ဘူး ။ ပွီးတော့ တခုခုဆိုရငျ သူတို့ဆီကို ဖုနျးဆကျဖို့ ဖုနျးနံပတျတှေ ပွောတယျ ။ အဓိကတော့ အာဏာပိုငျအဖှဲ့အစညျးတှကေပူးပေါငျးပွီးတော့ လမျးကို ပိတျလိုကျတဲ့သဘောမြိုးပေါ့။ လမျးကို ပိတျတာရှိတယျ၊ အိမျကို ပိတျတာရှိတယျ၊ နောကျတိုကျမှာ နတေဲ့လူဆိုရငျ တိုကျတခုလုံးကို ပိတျတာရှိတယျ။”
လောလောဆယျ အစိုးရထုတျပွနျထားခကြျအရဆိုရငျ မလိုအပျရငျ အိမျပွငျမထှကျဖို့ ညှှနျကွားခကြျက ဧပွီ ၁၉ရကျမှာ သကျတမျးပွည့ျမှာဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ခုလို COVID- 19 ရောဂါပိုးကူးစကျနတေယျလို့ အတညျပွုသူ တိုးလာနတောကွောင့ျ တောျတောျမြားမြားကတော့ ပွနျပွီး ပုံမှနျအတိုငျး အလုပျခှငျတှေ ဝငျရမှာ၊ အသှားအလာလုပျရမှာကို စိုးရိမျနကွေပါတယျ။
