(Zawgyi / Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံမှာ COVID-19 ရောဂါ ကူးစက်သူတွေထဲ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေပါ ပါဝင်လာတဲ့အတွက် မြန်မာဆေးပညာရှင်တွေ စိုးရိမ်မကင်း ဖြစ်လာနေကြပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို မဆုမွန်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းပြီး တင်ပြပေးထားပါတယ်။
COVID-19 ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ၃ ဦး အပါအဝင် ကူးစက်သူ ၄၀ လောက်ရှိနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေပါ ကူးစက်ခံနေရတဲ့အတွက် တာဝန်ရှိသူတွေအနေနဲ့ ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေ လိုအပ်နေတဲ့အကြောင်း မြန်မာဆေးပညာရှင်တွေ သတိပေးနေကြတာပါ။
ရောဂါကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကုသရေး လုပ်ငန်းတွေမှာ စေတနာ့ဝန်ထမ်းအဖြစ် ကူညီနေတဲ့ အထွေထွေရောဂါကုဆရာဝန် ဒေါက်တာကျော်စွာဦးကတော့ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေမှာ လိုအပ်တဲ့ပစ္စည်းတွေ ဖြည့်ဆည်းပြီး ပြင်ဆင်ထားဖို့ လိုနေပြီလို့ အခုလိုပြောပါတယ်။
“မနေ့ကတော့ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းပေါ့နော် ဆရာဝန်မမတယောက် ကူးစက်ခြင်းခံလိုက်ရတယ်။ ကျနော်တို့ လူနာကနေ ကျနော်တို့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ၊ ဆရာဝန်တွေ၊ တခြားသော ဆေးဘက်ဝန်ထမ်းတွေကို ကူးစက်နှုန်းကတော့ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် များတယ်ပြောရမယ်။ ကမ္ဘာ့သတင်းတွေမှာဆို ကူူးစက်မှုကြောင့် အသက်ဆုံးပါးသွားရသူတွေလည်း တွေ့ရတယ်။ အခု ဒီကူးစက်ခံရတဲ့ ဆရာဝန်မကတော့ လူနာရဲ့အသက်ကို ကယ်ရင်းနဲ့ သိရသလောက်ဆိုရင် Ventilator တပ်ဖို့အတွက် Tube ထည့်ဖို့ လုပ်တာပေါ့နော်။ ကိုယ့်ရဲ့အသက်ကို ပဓာနမထားဘဲနဲ့ လူနာရဲ့အသက်ကိုကယ်ဖို့ ကြိုးစားရင်းနဲ့ ဖြစ်သွားတာပေါ့။ လူနာရဲ့အသက်ကို လုကယ်ရင်းနဲ့ ဖြစ်သွားတာလည်း ရှိတာပေါ့နော်။
“ဘာပဲပြောပြော ကျနော်တို့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ အတွက်တော့ သတိပေးသလိုတော့ ဖြစ်သွားပြီ။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ကျနော်တို့ နိုင်ငံတော်အပိုင်းကလည်း ကျနော်တို့ ဆရာဝန်တွေအတွက် လက်ရှိဆေးရုံကြီးတွေတင်မကဘဲ ဟိုးအဝေးက တိုက်နယ်ဆေးရုံတွေ တိုက်နယ်ဆရာဝန်တွေ တိုက်နယ်ဆေးဘက်ဝန်ထမ်းတွေ ဟိုးအောက်ခြေအထိ သွားပြီး အလုပ်လုပ်နေရတဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေအတွက်ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံနဲ့ ကာကွယ်မှုအပိုင်းက ပစ္စည်းတွေကို ပေးစေချင်တယ်။ Precaution လုပ်ရမယ့် Guidelines ညွှန်ကြားချက်တွေကိုလည်း ဒီ့ထက်ပိုပြီး ဘာများထပ်လုပ်သင့်သလဲ ဆိုတာကို လူကြီးတွေအနေနဲ့ ထပ်ပြီးတော့ အဝေးအထိရောက်အောင် ညွှန်ကြားပေးဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။”
လူထုကျန်းမာရေး ပညာပေးနေတဲ့ ဒေါက်တာမိုးအောင်ကျော်နိုင်ကလည်း ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေကို ရောဂါကူးစက်ခံရတဲ့ အဖြစ်မျိုးနဲ့ မကြုံရအောင် ဆောင်ရွက်သင့်တာတွေကို အခုလို အကြံပြုထားပါတယ်။
“တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ ဝတ်စုံတွေကအစ ရေရှည်ကြာလာတဲ့အခါမှာ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေက ဒီရောဂါကာကွယ်နိုင်ရေး အပိုင်းက ပစ္စည်းတွေနဲ့ စနစ်တကျစမ်းသပ်မှု မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုရင် နောက်ထပ်ကူးစက်မှု တက်လာဖို့ ရှိတာပေါ့နော်။ အဲ့ဒါကို ကုသနိုင်ဖို့က ကာကွယ်ဖို့ နည်းလမ်းပေါင်းစုံ သုံးရမှာပေါ့နော်။ ခုနကပြောသလို ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေကို ပစ္စည်းအပြည့်အစုံ ထောက်ပံ့ပေးနိုင်မှပဲ ကူးစက်မှုကို လျှော့ချနိုင်မယ်လို့ ကျနော်ကတော့ မြင်တယ်ပေါ့နော်။ ကိုဗစ်ထိန်းချုပ်ကာကွယ်မှု ကော်မတီကနေ လူနာတွေရှိနေတဲ့ စင်တာတွေကို ကာကွယ်ရေးပစ္စည်းတွေ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ထားပေးမယ်ဆိုရင် ရောဂါကူးစက်မှု လျှော့ချနိုင်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။”
ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ဆရာဝန်တွေ ကူးစက်မှုလျော့ပါးစေဖို့ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေကို ရောက်လာတဲ့ လူနာတွေရဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ လိုအပ်ကြောင်းလည်း ဆေးပညာရှင်တွေက အကြံပြုကြပါတယ်။
COVID-19 ကပ်ရောဂါကာကွယ်ရေး ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်းနေကြတဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ အပါအဝင် စေတနာ့ဝန်ထမ်း ကူညီသူတွေ အနေနဲ့လည်း ကိုယ်တိုင်ကူးစက်မခံရအောင် အထူးသတိထားဖို့ လိုတယ်လို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ဆေးသိပ္ပံပညာရှင် ဒေါက်တာမင်းမင်းစိုးကလည်း သတိပေးပါတယ်။
“လူဆိုတာ သူများကိုမကူခင်မှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် သတင်းအချက်အလက် အရင်ဆုံး စုဆောင်းရပါမယ်။ ရောဂါကို ဘယ်လိုနည်းနဲ့ ကာကွယ်မယ်၊ ဘယ်လိုနည်းနဲ့ မပြန့်အောင်လုပ်မလဲ၊ ကူမယ့်သူတွေကို သေသေချာချာ သင်တန်းတွေ ပေးထားဖို့လိုပါတယ်။ လိုအပ်တဲ့ ရောဂါကာကွယ်မှုပိုင်းဆိုင်ရာ ဥပမာ နှာခေါင်းစည်း ဘယ်လိုတပ်မလဲ၊ လက်အိတ်ကို စနစ်တကျ ဘယ်လိုဝတ်မလဲဆိုတဲ့ ပညာပေးမှုတွေအပြင် လိုအပ်တဲ့ ကာကွယ်ရေး ပစ္စည်းတွေကိုလည်း ထောက်ပံ့ပေးထားဖို့ လိုပါတယ်။ အဲ့လိုမှပဲ ကူမယ့်သူတွေ သူတို့ကိုယ်သူတို့ ကာကွယ်ပြီးသား ဖြစ်သွားမယ်။ အထူးသဖြင့် Quarantine လုပ်ထားတဲ့သူတွေကို သွားပြီး ကူညီပေးတဲ့အခါမှာ အကာအကွယ်တွေကို စနစ်တကျ ဝတ်ဆင်ထားဖို့လိုတယ်၊ အန္တရာယ်ကြီးတာကြောင့်ပါ။”
ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) ကလည်း ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ ရောဂါကူးစက်ခံနေရတဲ့အပေါ် စိုးရိမ်ကြောင်း မကြာသေးခင်ကဘဲ ပြောဆိုထားတာပါ။ ရောဂါကို ကာကွယ်ကုသ တိုက်ဖျက်ရာမှာ ရှေ့တန်းက ဦးဆောင်နေရတဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေအတွက် အကာအကွယ်ပစ္စည်း အလုံအလောက် မရှိတာဟာလည်း အဓိကပြဿနာတခုအဖြစ် WHO အကြီးအကဲကလည်း သတိပေး ပြောဆိုထားပါတယ်။
--------------------------------------
(Unicode)
မွနျမာကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ ဗိုငျးရပျဈကူးစကျမယ့ျ အန်တရာယျ ဆရာဝနျတှေ သတိပေး
မွနျမာနိုငျငံမှာ COVID-19 ရောဂါ ကူးစကျသူတှထေဲ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှပေါ ပါဝငျလာတဲ့အတှကျ မွနျမာဆေးပညာရှငျတှေ စိုးရိမျမကငျး ဖွဈလာနကွေပါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို မဆုမှနျက ဆကျသှယျမေးမွနျးပွီး တငျပွပေးထားပါတယျ။
COVID-19 ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါကွောင့ျ သဆေုံးသူ ၃ ဦး အပါအဝငျ ကူးစကျသူ ၄၀ လောကျရှိနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှပေါ ကူးစကျခံနရေတဲ့အတှကျ တာဝနျရှိသူတှအေနနေဲ့ ကွိုတငျကာကှယျရေး အစီအမံတှေ လိုအပျနတေဲ့အကွောငျး မွနျမာဆေးပညာရှငျတှေ သတိပေးနကွေတာပါ။
ရောဂါကာကှယျထိနျးခြုပျရေးနဲ့ ကုသရေး လုပျငနျးတှမှော စတေနာ့ဝနျထမျးအဖွဈ ကူညီနတေဲ့ အထှထှေရေောဂါကုဆရာဝနျ ဒေါကျတာကြောျစှာဦးကတော့ ဆေးရုံဆေးခနျးတှမှော လိုအပျတဲ့ပစ်စညျးတှေ ဖွည့ျဆညျးပွီး ပွငျဆငျထားဖို့ လိုနပွေီလို့ အခုလိုပွောပါတယျ။
“မနေ့ကတော့ ကနြောျတို့ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးပေါ့နောျ ဆရာဝနျမမတယောကျ ကူးစကျခွငျးခံလိုကျရတယျ။ ကနြောျတို့ လူနာကနေ ကနြောျတို့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ၊ ဆရာဝနျတှေ၊ တခွားသော ဆေးဘကျဝနျထမျးတှကေို ကူးစကျနှုနျးကတော့ ဘာပဲဖွဈဖွဈ မြားတယျပွောရမယျ။ ကမ်ဘာ့သတငျးတှမှောဆို ကူူးစကျမှုကွောင့ျ အသကျဆုံးပါးသှားရသူတှလေညျး တှေ့ရတယျ။ အခု ဒီကူးစကျခံရတဲ့ ဆရာဝနျမကတော့ လူနာရဲ့အသကျကို ကယျရငျးနဲ့ သိရသလောကျဆိုရငျ Ventilator တပျဖို့အတှကျ Tube ထည့ျဖို့ လုပျတာပေါ့နောျ။ ကိုယ့ျရဲ့အသကျကို ပဓာနမထားဘဲနဲ့ လူနာရဲ့အသကျကိုကယျဖို့ ကွိုးစားရငျးနဲ့ ဖွဈသှားတာပေါ့။ လူနာရဲ့အသကျကို လုကယျရငျးနဲ့ ဖွဈသှားတာလညျး ရှိတာပေါ့နောျ။
“ဘာပဲပွောပွော ကနြောျတို့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ အတှကျတော့ သတိပေးသလိုတော့ ဖွဈသှားပွီ။ ဒါကွောင့ျမို့လို့ ကနြောျတို့ နိုငျငံတောျအပိုငျးကလညျး ကနြောျတို့ ဆရာဝနျတှအေတှကျ လကျရှိဆေးရုံကွီးတှတေငျမကဘဲ ဟိုးအဝေးက တိုကျနယျဆေးရုံတှေ တိုကျနယျဆရာဝနျတှေ တိုကျနယျဆေးဘကျဝနျထမျးတှေ ဟိုးအောကျခွအေထိ သှားပွီး အလုပျလုပျနရေတဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှအေတှကျကို ပွည့ျပွည့ျစုံစုံနဲ့ ကာကှယျမှုအပိုငျးက ပစ်စညျးတှကေို ပေးစခေငြျတယျ။ Precaution လုပျရမယ့ျ Guidelines ညှှနျကွားခကြျတှကေိုလညျး ဒီ့ထကျပိုပွီး ဘာမြားထပျလုပျသင့ျသလဲ ဆိုတာကို လူကွီးတှအေနနေဲ့ ထပျပွီးတော့ အဝေးအထိရောကျအောငျ ညှှနျကွားပေးဖို့ အရေးကွီးပါတယျ။”
လူထုကနြျးမာရေး ပညာပေးနတေဲ့ ဒေါကျတာမိုးအောငျကြောျနိုငျကလညျး ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှကေို ရောဂါကူးစကျခံရတဲ့ အဖွဈမြိုးနဲ့ မကွုံရအောငျ ဆောငျရှကျသင့ျတာတှကေို အခုလို အကွံပွုထားပါတယျ။
“တနိုငျငံလုံး အတိုငျးအတာနဲ့ ဝတျစုံတှကေအစ ရရှေညျကွာလာတဲ့အခါမှာ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှကေ ဒီရောဂါကာကှယျနိုငျရေး အပိုငျးက ပစ်စညျးတှနေဲ့ စနဈတကစြမျးသပျမှု မလုပျနိုငျဘူးဆိုရငျ နောကျထပျကူးစကျမှု တကျလာဖို့ ရှိတာပေါ့နောျ။ အဲ့ဒါကို ကုသနိုငျဖို့က ကာကှယျဖို့ နညျးလမျးပေါငျးစုံ သုံးရမှာပေါ့နောျ။ ခုနကပွောသလို ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှကေို ပစ်စညျးအပွည့ျအစုံ ထောကျပံ့ပေးနိုငျမှပဲ ကူးစကျမှုကို လြှော့ခနြိုငျမယျလို့ ကနြောျကတော့ မွငျတယျပေါ့နောျ။ ကိုဗဈထိနျးခြုပျကာကှယျမှု ကောျမတီကနေ လူနာတှရှေိနတေဲ့ စငျတာတှကေို ကာကှယျရေးပစ်စညျးတှေ ပွည့ျပွည့ျစုံစုံ ထားပေးမယျဆိုရငျ ရောဂါကူးစကျမှု လြှော့ခနြိုငျမယျလို့ ထငျပါတယျ။”
ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှနေဲ့ ဆရာဝနျတှေ ကူးစကျမှုလြော့ပါးစဖေို့ ဆေးရုံဆေးခနျးတှကေို ရောကျလာတဲ့ လူနာတှရေဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုတှေ လိုအပျကွောငျးလညျး ဆေးပညာရှငျတှကေ အကွံပွုကွပါတယျ။
COVID-19 ကပျရောဂါကာကှယျရေး ဝိုငျးဝနျးကွိုးပမျးနကွေတဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ အပါအဝငျ စတေနာ့ဝနျထမျး ကူညီသူတှေ အနနေဲ့လညျး ကိုယျတိုငျကူးစကျမခံရအောငျ အထူးသတိထားဖို့ လိုတယျလို့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုက ဆေးသိပ်ပံပညာရှငျ ဒေါကျတာမငျးမငျးစိုးကလညျး သတိပေးပါတယျ။
“လူဆိုတာ သူမြားကိုမကူခငျမှာ ကိုယ့ျကိုယျကိုယျ သတငျးအခကြျအလကျ အရငျဆုံး စုဆောငျးရပါမယျ။ ရောဂါကို ဘယျလိုနညျးနဲ့ ကာကှယျမယျ၊ ဘယျလိုနညျးနဲ့ မပွန့ျအောငျလုပျမလဲ၊ ကူမယ့ျသူတှကေို သသေခြောခြာ သငျတနျးတှေ ပေးထားဖို့လိုပါတယျ။ လိုအပျတဲ့ ရောဂါကာကှယျမှုပိုငျးဆိုငျရာ ဥပမာ နှာခေါငျးစညျး ဘယျလိုတပျမလဲ၊ လကျအိတျကို စနဈတကြ ဘယျလိုဝတျမလဲဆိုတဲ့ ပညာပေးမှုတှအေပွငျ လိုအပျတဲ့ ကာကှယျရေး ပစ်စညျးတှကေိုလညျး ထောကျပံ့ပေးထားဖို့ လိုပါတယျ။ အဲ့လိုမှပဲ ကူမယ့ျသူတှေ သူတို့ကိုယျသူတို့ ကာကှယျပွီးသား ဖွဈသှားမယျ။ အထူးသဖွင့ျ Quarantine လုပျထားတဲ့သူတှကေို သှားပွီး ကူညီပေးတဲ့အခါမှာ အကာအကှယျတှကေို စနဈတကြ ဝတျဆငျထားဖို့လိုတယျ၊ အန်တရာယျကွီးတာကွောင့ျပါ။”
ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ (WHO) ကလညျး ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ ရောဂါကူးစကျခံနရေတဲ့အပေါျ စိုးရိမျကွောငျး မကွာသေးခငျကဘဲ ပွောဆိုထားတာပါ။ ရောဂါကို ကာကှယျကုသ တိုကျဖကြျရာမှာ ရှေ့တနျးက ဦးဆောငျနရေတဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှအေတှကျ အကာအကှယျပစ်စညျး အလုံအလောကျ မရှိတာဟာလညျး အဓိကပွူနာတခုအဖွဈ WHO အကွီးအကဲကလညျး သတိပေး ပွောဆိုထားပါတယျ။
