(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာစစ်တပ်ကို ငွေကြေးပံ့ပိုးမှုမှာ ပတ်သက်နေတယ်လို့ စွပ်စွဲခံထားရတဲ့ Kirin ဘီယာကုမ္ပဏီနဲ့ စီးပွားရေးအရ မပတ်သက်ဖို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကော်လိုရာဒိုပြည်နယ်အခြေစိုက် New Belgium ဘီယာကုမ္ပဏီ အစုရှယ်ယာဝင်တွေနဲ့ ဝန်ထမ်းတွေက ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းအတွင်းက ဆန္ဒပြခဲ့ကြသလို ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့မှာ မဲခွဲဆုံးဖြတ်ဖို့ရှိနေပါတယ်။
မြန်မာဘီယာနဲ့ မန္တလေးဘီယာ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ ဖက်စပ်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ Kirin ဘီယာကုမ္ပဏီထုတ် အဖျော်ယမကာတွေကို သပိတ်မှောက်ကြဖို့ အမေရိကန်အခြေစိုက် လူထုအခြေပြုအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှု အရှိန်မြင့်တက်လာနေတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ မအင်ကြင်းနိုင် အပြည့်အစုံတင်ပြမှာပါ။
ကော်လိုရာဒိုပြည်နယ် Fort Collins မြို့က ၂၈နှစ်ကြာ သက်တမ်းရှိပြီဖြစ်တဲ့ ဒေသထုတ်ကုန် New Belgium ကုမ္ပဏီဘီယာဟာ သူ့ပိုင်ကုမ္ပဏီကို Kirin ဘီယာကုမ္ပဏီရဲ့ လက်အောက်ခံ Lion Little World အဖျော်ယမကာ ကုမ္ပဏီကို ရောင်းချဖို့အလားအလာရှိနေကြောင်း နိုဝင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့က ကြေညာခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ဒေသစံတော်ချိန် ဒီကနေ့ အင်္ဂါနေ့မှာ Kirin ကုမ္ပဏီ အစုရှယ်ယာဝင်တွေနဲ့ ဝန်ထမ်းတွေကနေ သူတို့ကုမ္ပဏီကို Kirin ရဲ့လက်ခွဲ ကုမ္ပဏီကို ရောင်းချသင့်မသင့် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ကြမှာဖြစ်ပါတယ်။ အခုအချိန်အထိ မဲခွဲဆုံးဖြတ်ချက် ရလဒ်ကို မသိရသေးပါဘူး။
Kirin ကုမ္ပဏီဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုမှာ ပါဝင်ပတ်သက်နေတဲ့စွပ်စွဲချက်နဲ့ FFM ကုလသမဂ္ဂအချက်အလက်ရှာဖွေရေး မစ်ရှင်းရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖေါ်ပြခံထားရတဲ့အတွက် သူတို့ကုမ္ပဏီအနေနဲ့ Kirin နဲ့ မပတ်သက်ဖို့ အစုရှယ်ယာဝင်တွေ၊ ဝန်ထမ်းတွေဟာ ဒီဇင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့က Fort Collins မြို့ ကုမ္ပဏီရုံးရှေ့မှာ ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။
Kirin ကုမ္ပဏီဟာ စစ်တပ်ပိုင် ဦးပိုင်လီမိတက်နဲ့ ဖက်စပ်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ မြန်မာဘီယာ၊ မန္တလေးဘီယာ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ အကျိုးတူပူးပေါင်းလုပ်ကိုင်နေတဲ့ ကုမ္ပဏီဖြစ်သလို၊ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့နယ်မြေရှင်းလင်းရေးကို ပံပိုးတဲ့အနေနဲ့ Kirin နဲ့ဖက်စပ်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ မြန်မာကုမ္ပဏီခွဲတခုကနေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၂,၀၀၀ ကျော်ထက်မက လှူဒါန်းခဲ့တယ်လို့ အဲဒီအစီရင်ခံစာမှာ ဖေါ်ပြထားတာပါ။ ဒါကြောင့် အခုလို New Belgium ကုမ္ပဏီအနေနဲ့ Kirin ကုမ္ပဏီခွဲ တခုလက်ထဲ ရောင်းချတာဟာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုကို အားပေးရာရောက်တယ်ဆိုပြီး ဒေသခံတွေက ဆန္ဒပြခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။
အခုလို Kirin ကုမ္ပဏီအပေါ် အမေရိကန်ပြည်နယ် ဒေသတွေမှာ ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြတာဟာ ထိရောက်မှုရှိကြောင်း ဝါရှင်တန် အခြေစိုက် ICR နိုင်ငံတကာလှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ အမှုဆောင် ညွှန်ကြားရေးမှူး Simon Billenness က ဗွီအိုအေကို အခုလို ပြောပါတယ်။
"Kirin ဘီယာကုမ္ပဏီအနေနဲ့ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ဖက်စပ်လုပ်ကိုင်တာကို အဆုံးသတ်စေဖို့ ဖိအားပေးတဲ့နေရာမှာ အကျိုးထိရောက်မှုရှိတဲ့ ဒီလို ဒေသတွင်း ကန်ကွက်ဆန္ဒပြမှုမျိုးတွေ တိုးလာဖို့ရှိပါတယ်။ ၁၉၉၀ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်း တဝိုက် မြန်မာနိုင်ငံထဲကနေ Pepsi ကုမ္ပဏီထွက်သွား အောင် သုံးစွဲသူတွေဘက်က စည်းရုံးလှုပ်ရှား ဖိအားပေးတာမျိုးနဲ့ အတူတူပါပဲ။ ဒီလို လှုပ်ရှားမှုမျိုးဟာ ထိရောက်ပါတယ်။"
နိုင်ငံတကာလှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့အပါအဝင် အခြား အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု တဝန်းက လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ထောက်ခံသူတွေဟာ Kirin ဘီယာကုမ္ပဏီကို ဖိအားပေးလှုပ်ရှား မှုတွေ တိုးမြှင့်လာ နေကြောင်းလည်း Simon Billenness က ပြောပါတယ်။
ဒီအတောအတွင်း အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနကနေ Global Magnitsky Human Rights Accountability Act ခေါ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုမှာ တာဝန်ရှိသူတွေအပေါ် အရေးယူဒဏ်ခတ်တဲ့ ဥပဒေအရ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် အပါအဝင် စစ်ခေါင်းဆောင် လေးဦးကို ပြီးခဲ့တဲ့ သတင်းပတ်အတွင်း ပစ်မှတ်ထား ဒဏ်ခတ်အရေးယူခဲ့တာပါ။
သူတို့ပိုင်ဆိုင်တဲ့ ဘဏ္ဍာငွေတွေ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ မရှိဘူးဆိုပေမဲ့ ဒီလို စစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေ အပေါ် ဗီဇာပိတ်ပင်မှု၊ ဘဏ္ဍာရေးအရ ထိန်းချုပ်မှု စတဲ့ ပစ်မှတ်ထား ပိတ်ဆို့အရေးယူတာမျိုးတွေဟာ ထိရောက်တယ်လို့ Simon Billenness က အခုလိုပြောပါတယ်။
"မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်ဟောင်းတွေနဲ့ သီးသန့်တွေ့ဆုံပွဲတွေမှာ သူတို့ဝန်ခံပြောဆိုချက်တွေအရ ဒီလို ပစ်မှတ်ထား ပိတ်ဆို့မှုမျိုးဟာ သူတို့အပေါ်ရိုက်ခတ်မှုရှိတယ်ဆိုတဲ့ ခံစားချက်တွေကို ကျနော်တို့ သိခဲ့ရပါတယ်။ ဒီစစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေက သူတို့ရဲ့ သားသမီး၊ မျိုးဆက်တွေကို အနောက်နိုင်ငံ တက္ကသိုလ်တွေ ကိုပဲ ပို့ချင်ကြတာပါ။ တရုတ် တက္ကသိုလ်တွေဆီမှာ ပညာသင်ခိုင်းဖို့ မလိုလားကြပါဘူး။ အခုလို အမေရိကန်နဲ့ အခြား အနောက်နိုင်ငံတွေက ပစ်မှတ်ထားဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုကြောင့် သူတို့ကလေးတွေ အနောက်နိုင်ငံတွေမှာ ပညာသင်ခွင့်မရမယ့်အပေါ် အလွန်ပဲ စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒါက မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေ အနေနဲ့ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ သူတို့ရဲ့ စိုးရိမ်မှုဖြစ်ပါတယ်။"
လောလောဆယ် အမေရိကန်လွှတ်တော်ဘက် မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပစ်မှတ်ထား ပိတ်ဆို့အရေးယူမယ့် ဥပဒေကြမ်းတွေ အတည်ပြုဖို့မရှိသေးတဲ့အတွက်လည်း အမေရိကန်အစိုးရ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနဘက်က သူတို့ရဲ့ ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုကို ကြေညာခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့ အမေရိကန်လွှတ်တော်အသိုင်းအဝိုင်းနဲ့ နီးစပ်တဲ့ Simon Billenness ကဆိုပါတယ်။
........................
Kirin ကုမ်ပဏီအပေါျ သပိတျမှောကျရေး ဖိအား ပိုမွင့ျမားလာ
(Unicode)
မွနျမာစဈတပျကို ငှကွေေးပံ့ပိုးမှုမှာ ပတျသကျနတေယျလို့ စှပျစှဲခံထားရတဲ့ Kirin ဘီယာကုမ်ပဏီနဲ့ စီးပှားရေးအရ မပတျသကျဖို့ အမရေိကနျပွညျထောငျစု ကောျလိုရာဒိုပွညျနယျအခွစေိုကျ New Belgium ဘီယာကုမ်ပဏီ အစုရှယျယာဝငျတှနေဲ့ ဝနျထမျးတှကေ ပွီးခဲ့တဲ့ရကျပိုငျးအတှငျးက ဆန်ဒပွခဲ့ကွသလို ဒီဇငျဘာလ ၁၇ ရကျနေ့မှာ မဲခှဲဆုံးဖွတျဖို့ရှိနပေါတယျ။ မွနျမာဘီယာနဲ့ မန်တလေးဘီယာ ကုမ်ပဏီတှနေဲ့ ဖကျစပျလုပျကိုငျနတေဲ့ Kirin ဘီယာကုမ်ပဏီထုတျ အဖြောျယမကာတှကေို သပိတျမှောကျကွဖို့ အမရေိကနျအခွစေိုကျ လူထုအခွပွေုအဖှဲ့အစညျးတှရေဲ့ လှုပျရှားမှု အရှိနျမွင့ျတကျလာနတောနဲ့ ပတျသကျလို့ မအငျကွငျးနိုငျ အပွည့ျအစုံတငျပွမှာပါ။
ကောျလိုရာဒိုပွညျနယျ Fort Collins မွို့က ၂၈နှဈကွာ သကျတမျးရှိပွီဖွဈတဲ့ ဒသေထုတျကုနျ New Belgium ကုမ်ပဏီဘီယာဟာ သူ့ပိုငျကုမ်ပဏီကို Kirin ဘီယာကုမ်ပဏီရဲ့ လကျအောကျခံ Lion Little World အဖြောျယမကာ ကုမ်ပဏီကို ရောငျးခဖြို့အလားအလာရှိနကွေောငျး နိုဝငျဘာလ ၁၉ ရကျနေ့က ကွညောခဲ့တာဖွဈပါတယျ။
ဒသေစံတောျခြိနျ ဒီကနေ့ အငျ်ဂါနေ့မှာ Kirin ကုမ်ပဏီ အစုရှယျယာဝငျတှနေဲ့ ဝနျထမျးတှကေနေ သူတို့ကုမ်ပဏီကို Kirin ရဲ့လကျခှဲ ကုမ်ပဏီကို ရောငျးခသြင့ျမသင့ျ မဲခှဲဆုံးဖွတျကွမှာဖွဈပါတယျ။ အခုသတငျးကွညောခြိနျအထိ မဲခှဲဆုံးဖွတျခကြျ ရလဒျကို မသိရသေးပါဘူး။
Kirin ကုမ်ပဏီဟာ မွနျမာနိုငျငံမှာ ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ ကြူးလှနျတဲ့ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုမှာ ပါဝငျပတျသကျနတေဲ့စှပျစှဲခကြျနဲ့ FFM ကုလသမဂ်ဂအခကြျအလကျရှာဖှရေေး မဈရှငျးရဲ့ အစီရငျခံစာမှာ ဖေါျပွခံထားရတဲ့အတှကျ သူတို့ကုမ်ပဏီအနနေဲ့ Kirin နဲ့ မပတျသကျဖို့ အစုရှယျယာဝငျတှေ၊ ဝနျထမျးတှဟော ဒီဇငျဘာလ ၁၅ ရကျနေ့က Fort Collins မွို့ ကုမ်ပဏီရုံးရှေ့မှာ ဆန်ဒပွခဲ့ကွပါတယျ။
Kirin ကုမ်ပဏီဟာ စဈတပျပိုငျ ဦးပိုငျလီမိတကျနဲ့ ဖကျစပျလုပျကိုငျနတေဲ့ မွနျမာဘီယာ၊ မန်တလေးဘီယာ ကုမ်ပဏီတှနေဲ့ အကြိုးတူပူးပေါငျးလုပျကိုငျနတေဲ့ ကုမ်ပဏီဖွဈသလို၊ ရခိုငျပွညျနယျမှာ မွနျမာစဈတပျရဲ့နယျမွရှေငျးလငျးရေးကို ပံပိုးတဲ့အနနေဲ့ Kirin နဲ့ဖကျစပျလုပျကိုငျနတေဲ့ မွနျမာကုမ်ပဏီခှဲတခုကနေ အမရေိကနျဒေါျလာ ၁၂,၀၀၀ ကြောျထကျမက လှူဒါနျးခဲ့တယျလို့ အဲဒီအစီရငျခံစာမှာ ဖေါျပွထားတာပါ။ ဒါကွောင့ျ အခုလို New Belgium ကုမ်ပဏီအနနေဲ့ Kirin ကုမ်ပဏီခှဲ တခုလကျထဲ ရောငျးခတြာဟာ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုကို အားပေးရာရောကျတယျဆိုပွီး ဒသေခံတှကေ ဆန်ဒပွခဲ့ကွတာဖွဈပါတယျ။
အခုလို Kirin ကုမ်ပဏီအပေါျ အမရေိကနျပွညျနယျ ဒသေတှမှော ကန့ျကှကျဆန်ဒပွတာဟာ ထိရောကျမှုရှိကွောငျး ဝါရှငျတနျ အခွစေိုကျ ICR နိုငျငံတကာလှုပျရှားမှုအဖှဲ့ အမှုဆောငျ ညှှနျကွားရေးမှူး Simon Billenness က ဗှီအိုအကေို အခုလို ပွောပါတယျ။
"Kirin ဘီယာကုမ်ပဏီအနနေဲ့ မွနျမာစဈတပျနဲ့ ဖကျစပျလုပျကိုငျတာကို အဆုံးသတျစဖေို့ ဖိအားပေးတဲ့နရောမှာ အကြိုးထိရောကျမှုရှိတဲ့ ဒီလို ဒသေတှငျး ကနျကှကျဆန်ဒပွမှုမြိုးတှေ တိုးလာဖို့ရှိပါတယျ။ ၁၉၉၀ ခုနှဈနှောငျးပိုငျး တဝိုကျ မွနျမာနိုငျငံထဲကနေ Pepsi ကုမ်ပဏီထှကျသှား အောငျ သုံးစှဲသူတှဘေကျက စညျးရုံးလှုပျရှား ဖိအားပေးတာမြိုးနဲ့ အတူတူပါပဲ။ ဒီလို လှုပျရှားမှုမြိုးဟာ ထိရောကျပါတယျ။"
နိုငျငံတကာလှုပျရှားမှုအဖှဲ့အပါအဝငျ အခွား အမရေိကနျပွညျထောငျစု တဝနျးက လူ့အခှင့ျအရေး အဖှဲ့အစညျးတှေ၊ ထောကျခံသူတှဟော Kirin ဘီယာကုမ်ပဏီကို ဖိအားပေးလှုပျရှား မှုတှေ တိုးမွှင့ျလာ နကွေောငျးလညျး Simon Billenness က ပွောပါတယျ။
ဒီအတောအတှငျး အမရေိကနျ ဘဏ်ဍာရေးဝနျကွီးဌာနကနေ Global Magnitsky Human Rights Accountability Act ခေါျ ကမ်ဘာလုံးဆိုငျရာ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုမှာ တာဝနျရှိသူတှအေပေါျ အရေးယူဒဏျခတျတဲ့ ဥပဒအေရ တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျ အပါအဝငျ စဈခေါငျးဆောငျ လေးဦးကို ပွီးခဲ့တဲ့ သတငျးပတျအတှငျး ပဈမှတျထား ဒဏျခတျအရေးယူခဲ့တာပါ။
သူတို့ပိုငျဆိုငျတဲ့ ဘဏ်ဍာငှတှေေ အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ မရှိဘူးဆိုပမေဲ့ ဒီလို စဈဗိုလျခြုပျတှေ အပေါျ ဗီဇာပိတျပငျမှု၊ ဘဏ်ဍာရေးအရ ထိနျးခြုပျမှု စတဲ့ ပဈမှတျထား ပိတျဆို့အရေးယူတာမြိုးတှဟော ထိရောကျတယျလို့ Simon Billenness က အခုလိုပွောပါတယျ။
"မွနျမာစဈခေါငျးဆောငျဟောငျးတှနေဲ့ သီးသန့ျတှေ့ဆုံပှဲတှမှော သူတို့ဝနျခံပွောဆိုခကြျတှအေရ ဒီလို ပဈမှတျထား ပိတျဆို့မှုမြိုးဟာ သူတို့အပေါျရိုကျခတျမှုရှိတယျဆိုတဲ့ ခံစားခကြျတှကေို ကနြောျတို့ သိခဲ့ရပါတယျ။ ဒီစဈဗိုလျခြုပျတှကေ သူတို့ရဲ့ သားသမီး၊ မြိုးဆကျတှကေို အနောကျနိုငျငံ တက်ကသိုလျတှေ ကိုပဲ ပို့ခငြျကွတာပါ။ တရုတျ တက်ကသိုလျတှဆေီမှာ ပညာသငျခိုငျးဖို့ မလိုလားကွပါဘူး။ အခုလို အမရေိကနျနဲ့ အခွား အနောကျနိုငျငံတှကေ ပဈမှတျထားဒဏျခတျအရေးယူမှုကွောင့ျ သူတို့ကလေးတှေ အနောကျနိုငျငံတှမှော ပညာသငျခှင့ျမရမယ့ျအပေါျ အလှနျပဲ စိုးရိမျမကငျးဖွဈကွပါတယျ။ ဒါက မွနျမာစဈခေါငျးဆောငျတှေ အနနေဲ့ ပိတျဆို့အရေးယူမှုနဲ့ ပတျသကျလို့ သူတို့ရဲ့ စိုးရိမျမှုဖွဈပါတယျ။"
လောလောဆယျ အမရေိကနျလှှတျတောျဘကျ မွနျမာစဈခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ ပဈမှတျထား ပိတျဆို့အရေးယူမယ့ျ ဥပဒကွေမျးတှေ အတညျပွုဖို့မရှိသေးတဲ့အတှကျလညျး အမရေိကနျအစိုးရ ဘဏ်ဍာရေးဝနျကွီးဌာနဘကျက သူတို့ရဲ့ ဒဏျခတျအရေးယူမှုကို ကွညောခဲ့တာဖွဈတယျလို့ အမရေိကနျလှှတျတောျအသိုငျးအဝိုငျးနဲ့ နီးစပျတဲ့ Simon Billenness ကဆိုပါတယျ။
